جواب:
حادثة عاشورا بي شك از عظيم ترين رخدادهايي بود كه در تاريخ بشري موجي عظيم پديد آورد و درس هاي بزرگ و سترگ به همگان آموخت، از اين رو امام حسين(ع) قيام خويش را اسوه و الگو خواند.1
درس هاي متعددي مي توان از قيام امام حسين(ع) آموخت كه به برخي اشاره مي شود:
1- خدا محوري: يكي از ويژگي هاي قيام امام حسين(ع) در خدا باوري و اخلاص ظهور مي كند. امام ضمن خطابه اي كه پيش از خروج از مدينه ايراد نمود، هرگونه شائبة دنياطلبي و رياست خواهي و جنگ قدرت را ردّ كرد و انگيزة اصلاح ديني و اجتماعي را مطرح نمود.2 حضرت بارها از تسليم شدن در برابر خواست خدا و جلب رضايت او سخن گفت. او در آخرين لحظات، در مناجات با خدا عرضه داشت: الهي رضاً برضاك،تسليماً لأمرك، صبراً علي قضائك، يا ربّ، لا معبود سواك يا غياث المستغيثين؛3 پروردگارا! من راضي به رضاي تو و تسليم امر تو هستم. در مقابل قضاي تو صبر خواهم نمود. اي خدايي كه جز تو معبودي نيست! اي پناه بي پناهان!.
2- معنويت گرايي و خدا محوري نه تنها در گفتار و رفتار امام حسين(ع) ظهور نمود كه ياران و اهل بيت حضرت نيز معنويت گراترين انسان ها بودند. حضرت زينب در گودال قتلگاه در كنار بدن مطهر امام حسين(ع) عرضه داشت: اللّهم تقبل منّا هذا لقربان.4
حضرت به ابن زياد كه گفت: رفتار خدا با برادرت [ = امام حسين(ع)] را چگونه ديدي، فرمود: جز جمال و زيبايي نديدم.5
2-آزادي خواهي و عزت مندي: يكي از درس هاي قيام امام حسين(ع) آزادي خواهي و عزت مندي است كه امام حسين(ع) به رغم آنكه آيندة جنگ را پيش بيني مي كرد و دشمن را خوب مي شناخت؛ در برابر ستم و زورگويي تسلم نشد و به همگان اين درس را آموخت كه مرگ با عزت از زندگي ذلت بار بهتر است: موت في عزٍّ خيرٌ من حياه في ذلّ... 6 لاوالله، لا أعطيهم بيدي اعطاء الذّليل و لا أقرّ إقرار العبيد.7
همو فرمود: الموت اولي من ركوب العار و العار اولي من دخول النّار.8
مرا عار آيد از اين زندگي كه سالار باشم، كنم بندگي9
امام حسين(ع) نه تنها آزاده و آزادي خواه بود كه دشمنان خويش را نيز به آزاد خواهي فرا خواند: اي آل سفيان! اگر دين نداريد و از قيامت نمي ترسيد، لااقل در دنيا آزاد باشيد.10
گر شما را به جهان ديني و آيين نيست لااقل مردم آزاده به دنيا باشيد
آزاد خواهي و عدالت گرايي امام حسين(ع) سبب شد كه غير مسلمانان نيز از قيام او درس گيرند و آزاد خواهي خويش را مبتني بر آزاد خواهي آن امام همام نمايند. مها تماگاندي (رهبر فقيد هند) گفت: من زندگي امام حسين ، آن شهيد بزرگ اسلام را به دقّت خوانده ام. بر من روشن شده است كه اگر هندوستان بخواهد پيروز گردد، بايد از سرمشق امام حسين پيروي كند.
درس آزادي به دنيا داد رفتار حسين بذر همت در جهان افشاند افكار حسين
با قيام خويش بر اهل جهان معلوم كرد تابع اهل ستم گشتن بُوَد عار حسين11
3- پاسداري از دين: متأسفانه بعد از رحلت پيامبر(ص) مسملانان از معارف دين و سنت پيامبر(ص) فاصله گرفته و جهان اسلام را دنيا گرايي و قدرت طلبي فرا گرفت. از سوي ديگر بدعت گذاري گسترش يافته و رهبران دين ستيز، مانند معاويه و يزيد در مسند قدر گرفتند. به قدرت رسيدن و دين ستزي آن ها موجب شد باورهاي ديني تضعيف شود و قوانين اسلام اجرا نگردد و ارزش هاي آن زير سؤال برود.
براي احياي دين و اجراي قوانين اسلام و بدعت زدايي نياز به نهضت بود، از اين رو امام حسين(ع) قيام نمود و يكي از اهداف آن را حفظ دين و احياي سنت پيامبر (ص) دانست.12
در نامه اي خطاب به مردم بعده مي فرمايد: من شما را به كتاب خدا و سنت پيامبر فرا مي خوانم.
سنّت مرده و بدعت زنده شده است.13 امام حسين (ع) ياران خويش را به حمايت از دين فرا خواند.14 و خود در اشعار خويش دين مداري و دين محوري را گوشزد نمود: إن كان دين محمّد لم يستقم، إلا بقتلي، يا سيوف خذيني.15
گر جز به كشتنم نشود دين حق بلند اي تيغها بيايد بر فرق من فرود
حضرت ابوالفضل(ع) نيز در رجزي كه در روز عاشورا خواند گفت:
والله ان قطعتموا يميني إنّي أحامي أبداً عن ديني16
دين خدا عزيز تر است از وجود ما اين دست و پا و چشم و سر و جان فداي دوست17
درسي كه زعاشورا آموخته ايم اين بود قرباني راه دين، فرزند و پدر كرديم.18
1 تاريخ طبري، ج 4، ص 304.
2 تحف العقول،ص 239؛ مناقب شهر آشوب، ص 89؛ مقتل العواصم، ص 54.
3 اين مضمون با عبارات مختلف در منابع متعدد آمده است.
4 مقرم مقتل الحسين، ص 307.
5 همان؛ حياه الامام الحسين، ج 2، ص 301.
6 مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 68.
7 ارشاد مفيد،ص 235؛ موسوعه الكمات الإمام الحسين، ص 421.
8 مقرّم، مقتل الحسين، ص 345؛ كشف الغمه،ج 2، ص 32.
9 مرتضي مطهري،حماسةحسيني، ج 2، ص 219.
10 مقتل خوارزمي، ج 2، ص 32؛ بحارالانوار، ج 45، ص 51.
11 جواد محدثي، فرهنگ عاشورا، ص 279.
12 حياه الامام الحسين بن علي، ج 2، ص 262.
13 تاريخ طبري، ج 4، ص 266.
14 موسوعه كلمات الإمام الحسين،ص 444.
15 جواد محدثي، پيام هاي عاشورا، ص 224؛ به نقل از عنصر شجاعت، ج 1، ص 18 (اين شعر منسوب به امام حسين(ع) است).
16 بحارالانوار ، ج 45، ص 40.
17 جواد محدثي، فرهنگ عاشورا، ص 261.
18 همان، ص 354.
|
