جواب:
در ميان اقوال مورخان دربارة چگونگي دفن حضرت سيد الشهداء(ع) و ياران با وفاي آن حضرت اندك تفاوتي ديده ميشود؛ جهت روشن شدن موضوع به تشريع بعضي از آنها مي پردازيم:
الف) مرحوم مفيد پس از ذكر اسامي هفده نفر از شهيدان بني هاشم كه همگي از برادران و برادر زادگان و عموزادگان امام حسين(ع) بودند، ميفرمايد: آنان پايي پاي آنحضرت در يك قبر (گودي بزرگ) دفن شدند و هيچ اثري از قبر آنان نيست و فقط زائران با اشاره به زمين در طرف پاي امام(ع) آنان را زيارت مي كنند و علي بن الحسين(ع) [علي اكبر] از جملة آنان است. برخي گفته اند: محلّ دفن علي اكبر نسبت به قبر امام حسين(ع) نزديك ترين محلّ است.[1]
ب) نيز مرحوم مفيد ميگويد: پس از كوچ عمر بن سعد از كربلا، جماعتي از بنياسد كه در غاضريه سكونت داشتند، آمده و بر پيكر امام حسين(ع) و يارانش نماز گذاردند و آن حضرت را همان جايي كه الآن قبر او است، دفن كردند و عليبنالحسين(ع) را در پايين پاي پدر به خاك سپردند، سپس براي ديگر شهيدانِ اهل بيت و اصحاب، حفيره اي كندند و همة آنان را در آنحفيره به صورت دسته جمعي دفن كردند و عباس بن علي(ع) را در راه غاضريّه، در همان محلّي كه به شهادت رسيد و اكنون قبر او است، به خاك سپردند.[2]
ج) در بعضي از روايات آمده است: امام سجّاد (ع) [با قدرت امامت و ولايت] به كربلا آمد و بني اسد را سرگردان يافت، چون كه ميان سرها و بدن ها جدايي افتاده بود و آنان راهي براي شناخت نداشتند؛ امام زن العابدين(ع) از تصميم خود براي دفن شهيدان خبر داد، آن گاه به جانب چسم پدر رفت،با وي معانقه كرد و با صداي بلند گريست، سپس به طرف قبر رفت و با كنار زدن مقدار كمي خاك، قبري آماده ظاهر شد.
به تنهايي پدر را در قبر گذاشت و فرمود: با من كسي هست كه مرا كمك كند؟ بعد از هموار كردن قبر روي آن نوشت: هذا قبر الحسين بن علي بن أبي طالب الّذي قتلوه عطشاناً غريباً؛ اين قبر حسين بن علي بن أبي طالب است، كه او را با لب تشنه و غريبانه كشتند.
پس از فراغت از دفن پدر به سراغ بدن عمويش عباس(ع) رفت و آن بزرگوار را نيز به تنهايي به خاك سپرد.
سپس به بني اسد دستور داد تا دو حفره آماده كنند. در يكي از آنها شهيدان بنيهاشم و در ديگري ساير شهيدان را به خاك سپردند. نزديك ترين شهيدان به امام حسين(ع) فرزندش علي اكبر(ع) است.[3] امام صادق(ع) در اين باره به عبدالله بن حمّاد بصري فرمود: امام حسين(ع) را غريبانه كشتند. بر او مي گريد كسي كه او را زيارت كند و غمگين ميشود كسي كه نمي تواند او را زيارت كند و دلش مي سوزد كسي كه قبر پسرش را در پايين پايش مشاهده كند.[4]
گرچه بعضي ار مطالب در كيفيّت به خاك سپاري امام حسين(ع) و اين كه چه كسي امام را دفن كرده، در اين نقل ها متفاوت است، ولي از مجموع آنها يك نكته قابل استفاده است كه به عنوان نتيجه ارائه مي گردد و آن اين كه: قبر علي اكبر(ع) در پايين پاي امام حسين(ع) قرار دارد. بنابراين مي توان ادعا كرد ضريح كوچكي كه به ضريح حضرت سيد الشهداء(ع) متصل است و در طرف پايين پاي حضرت قرار دارد و از مجموع دو ضريح يك ضريح شش گوش درست شده، به احترام علي اكبر(ع) و به نام آن حضرت است.
عبدالرّزاق حسني ضريح امام حسين(ع) را چنين توصيف كرده است:
ضريح امام حسين(ع) عبارت است از يك بلندي [صندوق مانند] چوبي كه زينت شده و روي آن دو مشبك[5] قرار دارد. مشبّك داخلي از فولات گران قيمت و مشبك خارجي از نقرة روشن سفيد است... به مشبّك خارجي مشبك ديگري بدون اين كه مانعي بين آن دو باشد، متصل است و فقط از هر طرف به اندازة يك متر كوتاه تر از مشبك خارجي متعلّق به امام حسين(ع) است و زير آن مشبك قبر علي بن الحسين(ع) است كه همراه پدر در يك روز شهيد شده و در كنار پدر دفن گرديده است.[6]
[1]شيخ مفيد، الارشاد (سلسله مؤلّفات شيخ مفيد، ج 11) دارالمفيد المطباعهوالنّشر والتوزيع، جزء 2، ص 126 - 125.
[2]شيخ مفيد، همان، ص 114؛جعفر خليلي، موسوعه العتبات المقدسه، قسمكربلاء، جزء 8، چ منشورات مؤسسه الأعلمي للمطبوعات، بيروت، چاپ دوم، 1407 هـ ، ص73.
[3]عبدالرزّاق الموسوي المقرم، مقتل الحسين(ع9، قسم الدراسات الاسلاميّه- مؤسسه لبعثه، تهران، ص 321 - 320.
[4]جعفر بن محمد، ابن قولويه، كامل الزيارات، مؤسسة نشر الفقاهه، اوّل،1417 ، ص 538 -537؛ المقرم، همان، ص 321.
[5]هر چيز سوراخ، سوراخ پنجره مانند را مشبّك گويند.
[6]جعفر خليلي، موسعه القسبات المقدسه،قسم كربلاء، مؤسسة الأعليللمطبوعات، بيروت، جزء 8، ص 182، به نقل از عبدالرزّاق حسني، موجز تاريخ البلدانالعراقيه.
|
