جواب:
از زمانهاي پيشين همواره شخصيتهاي بزرگ مورد احترام بوده و اعمال و رفتار و گفتار آنان مورد توجّه بوده؛ در اين ميان شخصيت خاتم پيامبران(ص) و امامان(ع) و اعمال و گفتارشان مورد توجّه ويژه است.
همان گونه كه امروزه خبرنگاران و تهيّه كنندگان گزارشهاي خبري در هر گوشه دنيا كه حوادثي مهم روي ميدهد، حضور پيدا ميكنند تا بتوانند خبرهاي تازهاي را به گوشه و كنار جهان مخابره كنند، در صدر اسلام نيز كساني به عنوان راوي همواره با پيامبر(ص) و ائمه(ع) همراه بوده و با امكاناتي هر چند محدود كه در اختيار داشتهاند، به ثبت سخنان و اعمال آنان اقدام كردهاند.
بخشي از مجموعه سخناني كه توسط بزرگان دين گفته شده، در كتب روايي و تاريخي ثبت شده و اكنون ذخايري ارزشمند براي جهان اسلام به شمار ميرود و در اختيار مسلمانان است.
در اين راستا نهضت امام حسين(ع) از حساسيت ويژه اي برخودار است و از ديگر رويدادهاي تاريخي بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. راويان و مورخان لحظه به لحظه اين حركت را دنبال كرده و در هر جايي و به هر مناسبتي، عمل يا سخني از حضرت صادر شده، آن را ثبت كردهاند. سخناني كه بين امام حسين(ع) و نزديكانشان همانند حضرت زينب و حضرت رقيّه و ديگران گفته شده، از همين نمونه است و آنهانيز در تاريخ به ثبت رسيده است.
درخصوص جريان كربلا، دو منبع وجود دارد كه سخنان آنهارا به ما رسانده است:
منبع اوّل از خود دشمنان بوده اند. كساني مانند حميد بن قحطبه كه در سپاه دشمن بود و نقش زيادي در جنگ نداشتند. همان افراد، بسياري از حوادث نقل كردند.
منبع ديگر خود اهل بيت و كساني كه همراه امام حسين(ع) بودند.كه از آنها حوادث و سخنان بسياري نقل شده كه در منابع تاريخي به ثبت رسيده است، مانند امام زين العابدين(ع) حضرت زينب(س) و ديگران كه رسالت تبليغ و زنده نگه داشتن نهضت عاشورا را بعهده داشتند.
ناگفته نماند كه مقصود اين نيست كه هر چه را در مراسم مذهبي از گويندگان شنيديم، بگوييم صحيح است و حتماً آن سخن توسط امام گفته شده است.
براي تشخيص صحت و سقم مطالبي كه در اين زمينه از گويندگان مذهبي ميشنويد، لازم است به گوينده آن و يا به منابع تاريخي و روايي كه در اين موضوع تدوين شده، مراجعه بفرماييد.
بنابراين برخي از گفتگوهايي كه بين امام حسين و اهل بيت در سفر به كربلا صورت گرفته همانند ديگر حوادث نهضت عاشورا توسط راويان و مورخان ثبت گرديده و بخشي ديگر توسط اهل بيت(ع) نقل شده است.
پينوشتها:
1 - مقتل الحسين، مقرم، دارالكتب الاسلامي، بيروت، ص 176.
2 - الارشاد، مفيد، مؤسسة آلالبيت(ع)، ج 2، ص 94 - 93؛ تاريخ الطبري، محمد بن جرير الطبري، بيروت، ج5، ص 421 - 420؛ كتاب جمل من انساب الأشراف، بلاذري، دارالفكر، بيروت، ج3، ص 393.
3 - در كربلا چه گذشت (ترجمه نفسالمهموم)، شيخ عباس قمي، انتشارات مسجد مقدس جمكران، قم، ص 449.
|