جواب:
مقتل الحسين ( ع ) ابومخنف لوط بن يحيي نخستين اثردر بردارنده عمده ترين اخبار كربلاست . ابومخنف گزارش هاي تاريخ كربلا را بدون واسطه و يا با واسطه از راويان و شاهدان عيني در كربلا نقل مي كند كه ذيلاًاشاره اي به برخي از آنان مي شود.ابو مخنف مجموعاً از 87 نفر بي واسطه و با واسطه روايت كرده است . برخي از اين افراد در صحنه كربلادر عاشورا حضور داشته اند و برخي در حوادث قبل وبعد از آن نقش داشته اند، و برخي واسطه هاي مورداعتماد وي بوده اند كه نام برخي ايشان از اين قراراست : امام سجاد ( ع ) و امام باقر ( ع ) ، و روايتي از امام صادق ( ع ) دارد گرچه حضرت در كربلا حضورنداشتند، و فاطمه دختر حضرت علي ( ع ) ، و برخي ازاصحاب خاص امام چهارم و امام پنجم. ثابت بن هبيره ، يحيي بن هاني بن عروه ، زهير بن عبدالرحمن ، اين سه شاهدان عيني در كربلا بودند وابومخنف بدون واسطه از ايشان نقل مي كند.عقبه بن سمعان ، هاني بن ثبيت ، حميد بن مسلم ازدي ( كه از سپاهيان عمر بن سعد و همراهان شمر بود ) ،ضحا بن عبدالله ، عمر حضرمي ، غلام عبدالرحمن انصاري ، مسروق بن وايل ، كثير بن عبدالله ، زبيدي ،ايوب بن مشرح ( اين سه تن از سپاهيان عمر بن سعدبودند ) ، عفيف بن زهير ( او روايتگر چگونگي شهادت سالار شهيدان است ) ، ربيع بن تميم ، عبدالله بن عماربارقي و قره بن قيس از كساني اند كه ابو مخنف با ي يادو واسطه از ايشان نقل كرده اند .گروه ديگري كه ابو مخنف مستقيماً از آنان نقل كرده است اما آنان در حوادث قبل و بعد عاشورا حضورداشته اند عبارتند از : ابو جناب ، جعفر بن حذيفه طايي ، دلهم همسر زهير بن قين ، و عقبه بن ابي العيزار .( اولين تاريخ كربلا ، ص 50 - 103 .) در واقع منابع اصلي در گزارش هاي واقعه كربلاشاهدان عيني و دست اندركاران آن حادثه بودند ازامامان معصوم گرفته تا اسرا و دشمنان اهل بيت ( ع ) كه شرح وقايع را بازگو كرده اند.ابومخنف شاگردي به نام هشام بن محمد كلبي دارد كه سرآمد نسب شناسان است او اخبار ابومخنف راگردآورده و طبري در تاريخش به واسطه هشام كلبي از ابومخنف روايت مي كند و البته از كتاب ابومخنف نيز روايت كرده است . برخي ديگر از اخبار ابومخنف از طريق بلاذري در كتاب انساب الاشراف به دست مارسيده است . مصدر اصلي همه مورخان در قرون بعدي همان ابومخنف و هشام كلبي و تواريخي است كه از آنان نقل كرده اند.اكنون كتابي به نام نصوص من تاريخ ابي مخنف در دوجلد به چاپ رسيده است . كتاب حاضر در واقع بازسازي كتاب تاريخ الكبير ابومخنف و فراتر از مقتل الحسين ( ع ) است . آقاي كامل سليمان الجبوري آن راگرد آورده ، و در آن به 60 كتاب او اشاره كرده و نام 190 نفر از كساني كه از ابومخنف روايت كرده اند رافهرست كرده است . ( ابي مخنف ، لوط بن يحيي ( 157ه ) ؛ نصوص من تاريخ ابي مخنف ؛ تحقيق كامل سليمان الجبوري. - بيروت : دار المحجه البيضا و دارالرسول الاكرم ، 1419 ه .مقدمه كتاب ، ص 10 - 24 .) كتابنامه ابومخنف ، لوط بن يحيي ازدي ( 157 ه .) ؛ اولين تاريخ كربلا به ضميمه قيام مختار و توابين ،ترجمه مقتل الحسين ( ع ) ؛ تحقيق محمد هادي يوسفي غروي ؛ مترجم علي كرمي. - قم ،موسسه مطبوعاتي دارالكتاب ، 1377 ه.؛ نصوص من تاريخ ابي مخنف ؛ تحقيق كامل سليمان الجبوري. - بيروت : دار المحجه البيضا و دارالرسول الاكرم ( ص ) ، چ 1، 1419ه.
|
