بازگشت

گروه: اطلاعات عمومي
 
 
مرکز پاسخگو:تبيان
موضوع اصلي:فلسفه عزاداري
موضوع فرعي:بررسي ريشه روضه‎خواني
سؤال:ريشه تاريخي «روضه» و «روضه خواني» از چه زماني و از كجا نشأت گرفته است؟
جواب:

كتابي است معروف به نام «روضة الشهداء» از ملا حسين كاشفي. او مرد باسوادي بوده است. تاريخش را كه انسان مي‎خواند، معلوم نيست كه او شيعه بوده يا سني، و مثل اينكه اساسا يك مرد بوقلمون صفتي بوده است، در ميان شيعه‎ها خودش را يك شيعه صد در صد متصلبي نشان مي‎داده و در ميان سني،ها خودش را حنفي نشان مي‎داده است. اصلا اهل بيهق و سبزوار است. سبزوار مركز تشيع بوده است و مردم آن هم فوق العاده متعصب در تشيع. اينجا كه در ميان سبزواريها بود، يك شيعه صد در صد شيعه بود. بعد مي رفت هرات. (مي گويند شوهر خواهر عبدالرحمن جامي يا باجناق او بود.) آنجا كه مي رفت، به روش اهل تسنن بود. اين مرد، واعظ هم بوده است. چون در سبزوار بود، ذكر مصيبت مي‎كرد. كتابي نوشته است به فارسي. اولين كتابي كه در مرثيه به فارسي نوشته شده همين كتاب روضة الشهداء است كه در پانصد سال پيش نوشته شده است چون وفات كاشفي در 910، اوايل قرن دهم، بوده است و اين كتاب يا در اواخر قرن نهم هجري نوشته شده است يا در اوايل قرن دهم. قبل از اين كتاب مردم به منابع اصلي مراجعه مي‎كردند. در اين كتاب حتي اسمها جعلي است؛ يعني در ميان اصحاب امام حسين اسمهايي را مي آورد كه اصلا چنين آدمهايي وجود نداشته‎اند؛ در ميان دشمنها اسمهايي مي برد كه همه جعلي است؛ داستانها را به شكل افسانه درآورده است. چون اين كتاب اولين كتابي بود كه به زبان فارسي نوشته شد، [مرثيه خوانها] كه اغلب بي سواد بودند و به كتابهاي عربي مراجعه نمي كردند، همين كتاب را مي گرفتند و در مجالس از رو مي خواندند. اين است كه امروز مجلس عزاداري امام حسين را ما «روضه خواني» مي گوييم. در زمان امام حسين روضه خواني نمي گفتند، در زمان حضرت صادق هم روضه خواني نمي گفتند، در زمان امام حسن عسكري هم روضه خواني نمي گفتند، بعد در زمان سيد مرتضي هم روضه خواني نمي گفتند، در زمان خواجه نصيرالدين طوسي هم روضه خواني نمي گفتند. از پانصد سال پيش به اين طرف اسم اين كار شده «روضه خواني». روضه خواني يعني خواندن كتاب روضة الشهداء، همان كتاب دروغ. از وقتي كه اين كتاب در دست و بالها افتاد، ديگر كسي تاريخ واقعي امام حسين را مطالعه نكرد و شد افسانه سازي روضة الشهداء خواندن. ما شديم روضه خوان، يعني روضة الشهداء خوان، يعني افسانه ها را نقل كردن و به تاريخ امام حسين توجه نكردن.