424. مهج الدعوات: از مولايمان امام حسين عليه السلام دعايي روايت شده که به «دعاي جوانِ گرفتار به گناهش» معروف است و از گروهي روايت شده که حديث را به امام حسين عليه السلام مي رسانند که ايشان، چنين فرمود:

من با [پدرم] علي بن ابي طالب عليه السلام در طواف بودم. شبي ظلماني و کم نور بود و طواف، خلوت بود و زائران در خواب و چشم ها فرو خفته بودند. در اين هنگام، صداي کمک خواهي پناهجو و جوياي رحمت را شنيد که با آوايي غمناک و اندوهگين و دلي دردمند مي گفت:

اي که دعاي گرفتار در تاريکي ها را اجابت مي کني

اي گشاينده گرفتاري و بلا و بيماري!

ميهمانان تو در گِرد خانه [ي کعبه] خوابيدند و بيدار شدند

دعا مي کنند و - اي برپا دارنده - چشم تو نخوابيد.

به بخششت، گناهم را به من ببخش

اي که مردم در حرم به او اشاره مي کنند.

اگر عفوت خطاکار را در برنمي گيرد

پس چه کس بر گناهکاران، نعمت مي بخشد؟

امام عليه السلام به من فرمود: «اي ابا عبد اللَّه! آيا [نداي] نداگر به گناه خويش و کمک خواه از پروردگار خود را شنيدي؟». گفتم: آري، شنيدم.

فرمود: «با دقّت بنگر. شايد او را ببيني».

در آن شب تار، اين سو و آن سو مي رفتم و ميان خفتگان مي گشتم تا ميان رُکن (حجرالأسود) و مقام ابراهيم عليه السلام، شخص ايستاده اي را ديدم که چون خوب نگريستم، ديدم همان است که [به نماز] ايستاده است. گفتم: سلام بر تو، اي بنده مُقرّ پشيمان، آمرزش خواهِ پناهجو! تو را به خدا، به نداي پسرعموي پيامبر خدا پاسخ ده.

پس سجده و تشهّد را به سرعت تمام کرد و سلام داد و بي آن که سخني بگويد، با دست به من اشاره کرد که جلو بروم. جلوتر رفتم تا او را نزد اميرمؤمنان آوردم و گفتم: اين شخص، همان است.

امام عليه السلام به او نگريست. جواني خوش رو و خوش لباس بود. به او فرمود: «از کدام قبيله اي؟».

گفت: از قبيله اي از عرب.

فرمود: «حالت چگونه است؟ و گريه و فرياد کمک خواهي ات از چيست؟».

گفت: حال کسي که به نفرين والدين گرفتار آمده و در تنگناست، پيشامدها او را در گروِ خويش گرفته اند و اندوه، او را چنان در خود غرق کرده و به ترديد افکنده که دعايش مستجاب نمي شود.

علي عليه السلام به او فرمود: «چرا اين گونه است؟».

گفت: من در ميان عرب ها، سرگرمِ بازي و شادي (لهب و لعب) بودم و نافرماني را در دو ماه رجب و شعبان نيز ادامه مي دادم و خدا را در نظر نمي گرفتم. پدري دلسوز داشتم که مرا از سوانحِ حوادث، هشدار مي داد و از کيفر آتش مي ترساند و مي گفت: چه قدر آفتاب و تاريکي، و نيز شب ها و روزها و ماه ها و سال ها و فرشتگان بزرگوار از تو بنالند؟

و چون در اندرز من پا مي فشرد، بر سرش فرياد مي کشيدم و بر او مي پريدم و کتکش مي زدم. روزي هم قصد چند درهمي که در پنهان داشت، کردم و چون خواستم آنها را برگيرم و در کارهايم مصرف کنم، مرا از آن باز داشت. من هم او را زدم و دستش را پيچاندم و درهم ها را گرفتم و رفتم. او دست به زانوانش نهاد و مي خواست از جايش برخيزد که از شدّت درد و رنج، نتوانست آنها را حرکت دهد و چنين سرود:

ميان من و مُنازل، پيوندي برقرار شد

برابر و يکسان، به سان باران براي خواهان آن.

او را پروردم تا جواني نيرومند وچالاک شد

وچون مي ايستاد، تا گردن شترِ نَر مي رسيد.

و در کودکي، چون گرسنه مي شد

از بهترين و پاکيزه ترين توشه ها برايش فراهم مي کردم.

و چون به عنفوان جواني و شادابي رسيد

با نيزه بلند و تيز رُدَيني [1] برابري مي کرد.

مالم را به يغما بُرد و دستم را پيچاند

خدا دستش را بپيچانَد که او بر وي چيره است.

سپس، به خدا سوگند ياد کرد که به کعبه بيايد و شکايت مرا به خدا ببرَد. پس هفته ها روزه گرفت و نمازها خواند و دعا کرد و [سوار] بر شتري سريع، به سوي خانه خدا بيرون آمد. دشت ها و درّه ها و کوه ها را درنورديد تا در موسم حج به مکّه رسيد. از شترش پياده شد و به سوي بيت اللَّه الحرام رفت و طواف و سعي خويش را به جاي آورد و به پرده کعبه آويخت و دعا و مناجات نمود و چنين سرود:

اي که حاجيان با کوشش به سويش آمدند

از دورترين جاها و فراز قلّه ها!

من نزد تو آمدم، اي که نااميد نمي کني

کسي که يگانه بي نياز را با زاري مي خوانَد!

اين، مُنازل است که حرمت مرا رعايت نمي کند

پس، اي جبّار! حقّم را از فرزندم بگير.

به ياري ات يک طرفش را فلج کن

اي که پاکي از زاده شدن و زادن!

جوان گفت: سوگند به برافرازنده آسمان و جاري کننده آب، دعايش را تمام نکرده بود که آنچه مي بيني، بر سرم آمد.

سپس جامه از سمت راستش برگرفت. طرف راست بدنش فلج بود [و افزود:] من، سه سال از او مي خواستم تا در همان جايي که نفرينم کرده، برايم دعا کند و او نمي پذيرفت، تا اين که امسال، بر من منّت نهاد و با او بر شتري ده ماهه آبستن، بيرون آمدم و به اميد سالم شدن، به تندي راه پيمودم تا آن که به وادي اَراک [2] در درّه سياک (نزديک مکّه)، پرنده اي در تاريکي پريد و شتري که پدرم بر آن بود، رَم کرد و او به پايين درّه و ميان دو سنگ، پرتاب شد [و از دنيا رفت] و همان جا دفنش کردم. از اين بزرگ تر [و دردناک تر] اين که مرا جز به اين نمي شناسند: «گرفتار به نفرينِ پدرش».

اميرمؤمنان، به او فرمود: «فريادرَسَت آمد. آيا تو را دعايي بياموزم که پيامبر خدا، آن را به من آموخت و اسم اعظم و سترگِ خدا در آن است؛ همان نام

عزيز و کريمي که هر کس او را بدان بخواند، اجابت مي کند و هر کس از او بخواهد، عطا مي نمايد و اندوه را مي گشايد و سختي را مي زدايد و غم را مي بَرَد و بيماري را بهبود مي بخشد و شکسته را سامان مي دهد و نادار را دارا و بدهي را ادا مي کند و از چشم زخم، جلوگيري مي کند و گناهان را مي آمرزد و عيب ها را مي پوشانَد و هر ترسان از شيطان رانده شده و گردن فراز لجوج را ايمني مي دهد و اگر مطيع خدا، آن را بر کوهي بخواند، از جايش تکان مي خورد و اگر بر مرده اي بخواند، زنده اش مي کند و اگر بر آب بخواند، بر آن راه مي رود، اگر خودپسندي او را نگيرد؟

پس، اي مرد! از خدا پروا کن که دلم بر تو رحم آورد و خداوند، بايد راستي نيّتت را بداند که به اسمِ اعظم، خدا را براي معصيتي نمي خواني و از آن، جز براي استواري دينت بهره نمي بري. پس اگر خلوص نيّت داشته باشي، خدا اجابتت مي کند و پيامبرت، محمّد صلي الله عليه وآله را در خواب مي بيني که به بهشت و اجابت دعايت، تو را مژده مي دهد».

خوش حالي من از اين دعاي پُرفايده، از خوش حالي آن مرد از به دست آوردن سلامت و آنچه به او رسيد، بيشتر بود؛ زيرا من، آن را از امام عليه السلام نشنيده بودم و پيش تر، اين دعا را نمي شناختم.

سپس، [پدرم علي عليه السلام به من] فرمود: «دوات و کاغذ بياور و هر چه را بر تو مي خوانم، بنويس».

چنين کردم و دعا، اين است:

«به نام خداوند بخشنده مهربان. خداوندا! من به اسمت از تو مي خواهم، اي بِشْکوهِ بزرگوار، اي زنده برپا دارنده، اي زنده اي که جز تو خدايي نيست، اي که جز او نمي داند او چيست و کجاست و در کدام سَمت و چگونه است!

اي صاحب مُلک و ملکوت، اي داراي عزّت و جبروت، اي فرمان روا، اي پاک، اي سلامت بخش، اي ايمني ده، اي غالب، اي شکست ناپذير، اي چيره، اي بزرگ منش، اي آفريدگار، اي سازنده، اي تصويرگر، اي سود رسان، اي تدبيرکننده، اي دوست، اي ستوده، اي معبود، اي دور، اي نزديک، اي اجابتگر، اي مراقب، اي کافي، اي نو پديدآورنده، اي والا، اي فرازمند، اي شنوا، اي دانا، اي فرزانه، اي کريم، اي برپا، اي جاويد، اي عالم، اي قديم!

اي بالا، اي سِترگ، اي مهربان، اي منّت نهنده، اي قهّار، اي که از او کمک مي گيرند، اي باشکوه، اي زيبا، اي وکيل، اي کفيل، اي درگذرنده، اي رساننده، اي فهيم، اي راهنما، اي هدايتگر، اي آغازکننده، اي آغاز، اي پايان، اي آشکار، اي نهان، اي حاکم، اي قاضي، اي عادل، اي صاحب فضل، اي رساننده، اي پاک، اي پاکيزه، اي توانا، اي مقتدر، اي بزرگ، اي بزرگ منش!

اي يکتا، اي يگانه، اي بي نياز، اي که نزاد و زاده نشده و مانندي ندارد و همراهي با او نيست و دستْ ياري ندارد و مشاوري نگرفته و به پشتيباني نياز ندارد و خدايي با او نيست، خدايي جز او نيست! تو والايي، بسي والاتر از آنچه منکران (/ ستمکاران) مي گويند.

اي دانا، اي والا، اي صاحب افتخار، اي گشايشگر، اي جان فزا، اي گِره گشا، اي ياور، اي ياري دهنده، اي هلاک کننده (/ دريافت کننده)، اي انتقام گيرنده، اي برانگيزنده، اي ميراثدار، اي اوّل، اي جوينده، اي چيره، اي که گريزنده اي از دستش نمي رود، اي بازگردنده، اي بازآينده، اي بخشنده، اي سبب سازِ سبب ها، اي گشاينده درها، اي که هر جا باشي، اجابت مي کني، اي پاک دارنده، اي سپاس گزار، اي درگذرنده، اي آمرزشگر، اي نور در نور، اي تدبيرگرِ امور، اي باريک بين، اي آگاه، اي جبران کننده، اي روشنگر، اي بينا، اي پشتيبان، اي سِترگ، اي تنها، اي فرد، اي بي نياز، اي تکيه گاه، اي کفايت کننده، اي احسان کننده، اي زيبا ساز، اي شفا دهنده، اي وفا کننده، اي عافيت دهنده، اي نعمت دهنده، اي بخشنده، اي باکرامت، اي تنهايِ تنها!

اي که بالا رفت و چيره گشت، اي که دارا و توانا گشت، اي که به درون رفت و خبر يافت، اي که پرستيده شد و سپاس گزارد، اي که نافرماني شد، امّا آمرزيد و پوشانْد، اي که انديشه، او را درنمي يابد و ديده، او را در برنمي گيرد و چيزي بر او پنهان نمي مانَد، اي روزي رسانِ انسان و اندازه دهنده هر اندازه!

اي والا مکان، اي پُرتوان، اي دگرگون کننده زمان، اي پذيرنده قرباني، اي داراي نعمت و احسان، اي داراي شوکت و سلطان، اي رحيم، اي رحمان، اي بزرگ مرتبه، اي که هر روز در کاري است. اي که کاري او را از کار ديگري باز نمي دارد!

اي شنونده آواها، اي پاسخ دهنده دعوت ها، اي برآورنده خواسته ها، اي تمام کننده نيازها، اي فرو فرستنده برکت ها، اي رَحم آورنده بر اشک ها، اي بخششگر لغزش ها، اي برطرف کننده سختي ها، اي متولّي نيکي ها، اي بالا برنده درجه ها، اي عطا کننده درخواست ها، اي زنده کننده مُرده ها، اي گرد آورنده پراکنده ها، اي آگاه بر نيّت ها، اي بازگرداننده آنچه از دست رفت، اي که آواها بر او مشتبه نمي شود، اي که درخواست ها او را ملول نمي کند و تاريکي ها او را فرا نمي گيرد، اي نورِ زمين و آسمان ها!

اي فرو ريزنده نعمت ها، اي دفع کننده نکبت ها، اي آفريننده انسان ها، اي گرد آورنده امّت ها، اي شفابخشِ بيماري ها، اي آفريدگارِ نور و تاريکي ها، اي داراي بخشش و کَرَم، اي که پايي بر عرشش گام نمي تواند گذاشت!

اي بخشنده ترينِ بخشندگان، اي کريم ترينِ کريمان، اي شنواترينِ شنوندگان، اي بيناترينِ بينندگان، اي پناه پناهجويان، اي امانِ بيمناکان، اي پشتيبانِ پناه آورندگان، اي سرپرست مؤمنان، اي فريادرس ياري خواهان، اي مقصود جستجوگران!

اي همره هر ناآشنا، اي مونس هر تنها، اي پناه هر رانده شده، اي آشيانه هر دور شده، اي نگهبان هر گم گشته، اي مهربان بر پيرِ فرتوت، اي روزي رسانِ کودک خُرد، اي ترميم گر استخوانِ شکسته، اي آزاد کننده هر اسير، اي بي نياز کننده نادار فقير، اي دستگير هراسانْ پناه آورنده، اي داراي تدبير و تقدير، اي که سخت براي او آسان است، اي که نياز به روشنگري ندارد، اي که بر هر کاري تواناست، اي که بر هر چيزي داناست، اي که به همه چيزي بيناست!

اي فرستنده بادها، اي شکافنده بامداد، اي برانگيزنده جان ها، اي داراي بخشش و گذشت، اي که هر گشايشي به دست اوست، اي شنونده هر آوا، اي رسنده به

هر چيز رونده، اي زنده کننده هر جان پس از مرگ!

اي ساز و برگِ من در سختي، اي نگاهبان من در غربت، اي مونس من در تنهايي، اي ولي نعمت من، اي سايه حمايتم، آن گاه که در راه ها مي مانم و نزديکان، مرا تسليم مي کنند و هر همراهي مرا فرو مي نهد!

اي تکيه گاه بي تکيه گاهان، اي ستون آن که نقطه اتّکايي ندارد، اي اندوخته کسي که اندوخته اي ندارد، اي پناهگاه کسي که پناهگاهي ندارد، اي رُکن کسي که رُکني [براي تکيه کردن] ندارد، اي فريادرسِ ياري خواهان، اي پناه بي پناهان!

اي همسايه ديوار به ديوار من، اي ستونِ اعتماد من، اي خداي حقّ من، اي پروردگار خانه کهن، اي دلسوز، اي همراه! مرا از حلقه هاي بسته و تنگ، آزاد کن و همه همّ و غمّ و تنگناهايم را از من بگردان و مرا از آنچه تاب آن را ندارم، کفايت کن و بر آنچه طاقت دارم، ياري ده.

اي بازگرداننده يوسف به يعقوب، اي برطرف کننده گرفتاريِ ايّوب، اي آمرزشگر خطاي داوود، اي بَرکشنده عيسي بن مريم از دستان يهود، اي پاسخ دهنده نداي يونس در تاريکي ها، اي برگزيننده موسي با کلمات، اي که خطاي آدم را آمرزيد و ادريس را با رحمتش [به سوي بهشت] برکشيد، اي که نوح را از غرق شدن نجات بخشيد، اي که قوم نخستين عاد را هلاک کرد و ثمود را باقي ننهاد و پيش از آنان نيز، قوم نوح را که ستمکارتر و طاغي تر بودند و سرزمين [لوط] را ساقط کرد، اي که قوم لوط را تباه کرد و بر قوم شعيب، عذاب فرو ريخت!

اي که ابراهيم را دوست خود گرفت، اي که موسي را هم صحبت خود کرد و محمّد - که درود خدا بر او و همه پيامبران باد - را حبيب خود نمود! اي دهنده حکمت به لقمان و مُلک بي مانند به سليمان! اي پيروز کننده ذو القرنين بر فرمان روايان جبّار! اي که به خضر، حيات دادي و خورشيد را پس از غروبش براي يوشع باز گرداندي! اي که دلِ مادر موسي را استوار داشتي و ناموس مريم دختر عمران را نگاه داشتي! اي که يحيي پسر زکريا را از گناه، باز داشتي و خشم موسي را فرو نشاندي! اي که زکريّا را به [تولّد] يحيي مژده دادي! اي که ذبحي [عظيم] را جانْ فداي اسماعيل کردي، اي که قربانيِ هابيل را پذيرفتي و لعنت را بر قابيل، قرار دادي! اي فراري دهنده احزاب [مشرک] ! بر محمّد و خاندان محمّد و همه فرستادگان و فرشتگان مقرّبت و فرمان بُردارانت، درود فرست.

از تو همه چيزهايي را مي طلبم که هر يک از کساني که از آنان خشنود گشتي، از تو طلبيدند و تو با اجابت برايشان مقرّر کردي. اي خداوند، اي خداوند، اي رحمان، اي رحيم، اي رحمان، اي رحيم، اي رحمان، اي رحيم، اي صاحب جلال و بزرگواري، اي صاحب جلال و بزرگواري، اي صاحب جلال و بزرگواري! به او، به او، به او، به او، به او، به او، به او، از تو مي خواهم به هر نامي که خود را بدان ناميدي يا در يکي از کتاب هايت نازل کرده اي و يا در علمِ غيب خود، نزد خود، نهان کرده اي، و نيز به گِره هاي عزّت عرشَت و نهايتِ رحمت کتابت و به چيزي که اگر همه درختان زمين، قلم شوند و دريا و هفت درياي ديگر، مُرکّب شوند، کلمات خدا، پايان نمي گيرد، که خدا شکست ناپذير و فرزانه است.

به نام هاي زيبايت از تو مي خواهم که آنها را در کتابت (قرآن) روشن کرده و فرموده اي: «و نام هاي زيبا، از آنِ خداست. او را با آنها بخوانيد» و گفته اي: «مرا بخوانيد. شما را اجابت مي کنم» و نيز گفته اي: «و چون بندگانم از من بخواهند، من نزديکم، دعاي دعاکننده را، چون مرا بخوانَد، اجابت مي کنم» و گفتي: «اي بندگان من که بر خود زياده روي کرديد! از رحمت خدا نوميد نشويد».

اي خداي من! از تو مي خواهم. اي مولاي من! اجابتت را طمع دارم، همان گونه که وعده دادي. تو را خواندم، همان سان که مرا فرمان دادي. پس برايم اين گونه و آن گونه کن».

[آن گاه، علي عليه السلام فرمود:] «سپس هر چه دوست داري، از خداي متعال مي طلبي و نيازت را نام مي بري و اين دعا را جز با حال طهارت، مخوان».

سپس به جوان فرمود: «امشب، دعا را ده مرتبه بخوان و فردا خبرش را برايم بياور».

جوان، نوشته را گرفت و رفت. فردا صبح، هنوز چيزي از صبح نگذشته بود که جوان، سالم و تن درست، نزد ما آمد و نوشته را به دست داشت و مي گفت: به خدا سوگند، اين اسمِ اعظم است. به پروردگار کعبه که دعايم مستجاب شد!

علي عليه السلام - که درودهاي خدا بر او باد - به او فرمود: «برايم باز گو!».

جوان گفت: چون خواب، چشم ها را رُبود و پرده سياه شب آويخت، نوشته را با دستانم بالا بردم و خدا را بارها به حقّ آن خواندم. در بار دوم، پاسخ آمد: «کافي است. خدا را با اسمِ اعظمش خواندي».

سپس خوابيدم و پيامبر خدا را خواب ديدم. دست شريفش را بر من کشيد و مي فرمود: «بر اسمِ اعظم و بزرگ خدا، مواظبت کن، که تو بر خير هستي».

چون بيدار شدم، سالم بودم، همان گونه که مي بيني، و خدا تو را جزاي خير دهد!