بازگشت

خطبه آن حضرت در مني در تبيين حق اهل بيت


قال سليم بن قيس: لما مات الحسن بن علي عليهماالسلام لم تزل الفتنة والبلاء يعظمان و يشتدان، فلم يبق ولي لله الّا خائفاً علي دمه، و الا طريداً و شريداً، و لم يبق عدو لله الا مظهراً حجته غير مستتر ببدعته و ضلالته.

فلما کان قبل موت معاوية بسنة حج الحسين بن علي عليهماالسلام، و عبدالله بن عباس و عبدالله بن جعفر معه، فجمع الحسين عليه السلام بني هاشم، رجالهم و نسائهم و مواليهم، و من الانصار ممن يعرفه الحسين عليه السلام و اهل بيته- الي ان قال:-

فاجتمع اليه بمني اکثر من سبعمائة رجل و هم في سرادقه، عامتهم من التابعين، و نحو من مائتي رجل من اصحاب النبي صلي اللَّه عليه و آله، فقام فيهم خطيباً، فحمد الله و أثني عليه، ثم قال:

اَمَّا بَعْدُ، فَاِنَّ هذِهِ الطَّاغِيَةَ قَدْ فَعَلَ بِنا وَ بِشيعَتِنا ما قَدْ رَأَيْتُمْ وَ عَلِمْتُمْ وَ شَهِدْتُمْ، وَ اِنّي اُريدُ اَنْ اَسْأَلَکُمْ عَنْ شَيْ ءٍ، فَاِنْ صَدَقْتُ فَصَدِّقُوني، وَ اِنْ کَذِبْتُ فَکَذِّبُوني، وَ اَسْأَلُکُمْ بِحَقِّ اللَّهِ عَلَيْکُمْ وَ حَقِّ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ وَ قِرابَتي مِنْ نَبِيِّکُمْ، لَما سَيَّرْتُمْ مَقامي هذا وَ وَصَفْتُمْ مَقالَتي وَ دَعَوْتُمْ اَجْمَعينَ في اَمْصارِکُمْ مِنْ قَبائِلِکُمْ، مَنْ امَنْتُمْ مِنَ النَّاسِ وَ وَثِقْتُمْ بِهِ، فَادْعُوهُمْ اِلي ما تَعْلَمُونَ مِنْ حَقِّنا، فَاِنّي اَتَخَوَّفُ اَنْ يَنْدَرِسَ هذَا الْاَمْرُ وَ يَذْهَبَ الْحَقُّ وَ يُغْلَبَ، وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ.

قال سليم: و ما ترک شيئاً انزل اللّه فيهم من القران الّا تلاه و فسّره، و لا شيئاً ممّا قاله رسول اللّه صلي اللَّه عليه و آله في ابيه و اخيه و امّه و في نفسه و اهل بيته الّا رواه.

و کل ذلک يقول اصحابه: اللهم نعم، و قد سمعنا و شهدنا، و يقول التابعي: اللهم قد حدثني به من اصدقه و ائتمنه من الصحابة، فقال: انشدکم الا حدثتم به من تثقون به و بدينه.

قال سليم: فکان فيما ناشدهم الحسين عليه السلام و ذکرهم ان قال:

اُنْشِدُکُمُ اللَّهَ اَتَعْلَموُنَ اَنَّ عَلِيَّ بْنَ اَبي طالِبٍ کانَ اَخا رَسوُلِ اللَّهَ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ حينَ اخا بَيْنَ اَصْحابِهِ، فَآخي بَيْنَهُ وَ بَيْنَ نَفْسِهِ، وَ قالَ: اَنْتَ اَخي وَ اَنَا اَخوُکَ فِي الدُّنْيا وَ الْاخِرَةِ.

قالوا: نعم، قال عليه السلام:

اُنْشِدُکُمُ اللَّهَ هَلْ تَعْلَموُنَ اَنَّ رَسوُلَ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ اِشْتَري مَوْضِعَ مَسْجِدِهِ وَ مَنازِلَها، فَابْتَناهُ، ثُمَّ ابْتَني فيهِ عَشَرَةَ مَنازِلَ، تِسْعَةٌ لَهُ وَ جَعَلَ عاشِرَها في وَسَطِها لِاَبي، ثُمَّ سَدَّ کُلَّ بابٍ شارِعٍ اِليَ الْمَسْجِدِ غَيْرَ بابِهِ، فَتَکَلَّمَ في ذلِکَ مَنْ تَکَلَّمَ، فَقالَ: ما اَنَا سَدَدْتُ اَبْوابَکُمْ وَ فَتَحْتُ بابَهُ، وَلکِنَّ اللَّهَ اَمَرَني بِسَدِّ اَبْوابِکُمْ وَ فَتْحِ بابِهِ، ثُمَّ نَهَي النَّاسَ اَنْ يَناموُا فِي الْمَسْجِدِ غَيْرَهُ، وَ کانَ يَجْنِبُ فِي الْمَسْجِدِ، وَ مَنْزِلُهُ في مَنْزِلِ رَسوُلِ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ، فَوُلِدَ لِرَسوُلِ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ وَ فيهِ اَوْلادٌ.

قالوا: اللهم نعم، قال: اَفَتَعْلَمُونَ اَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ حَرَصَ عَلي کُوَّةٍ قَدْرِ عَيْنِهِ يَدَعَها مِنْ مَنْزِلِهِ اِلَي الْمَسْجِدِ، فَاَبي عَلَيْهِ، ثُمَّ خَطَبَ فَقالَ: اِنَّ اللَّهَ اَمَرَني اَنْ اَبْنِيَ مَسْجِداً طاهِراً لايُسْکِنُهُ غَيْري وَ غَيْرَ اَخي وَ بَنيهِ؟

قالوا: اللهم نعم، قال:

اُنْشِدُکُمُ اللَّهَ اَتَعْلَمُونَ اَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ نَصَبَهُ يَوْمَ غَديرِخُمٍّ، فَنادي لَهُ بِالْوِلايَةِ، وَ قالَ: لِيُبَلِّغَ الشَّاهِدُ الغائِبَ؟

قالوا: اللهم نعم، قال:

اُنْشِدُکُمُ اللَّهَ اَتَعْلَمُونَ اَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ قالَ لَهُ في غَزْوَةِ تَبُوکٍ: اَنْتَ مِنّي بِمَنْزِلَةِ هاروُنَ مِنْ مُوسي، وَ اَنْتَ وَلِيُّ کُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدي؟

قالوا: اللهم نعم، قال:

اُنْشِدُکُمُ اللَّهَ اَتَعْلَمُونَ اَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ حينَ دَعَا النَّصاري مِنْ اَهْلِ نَجْرانَ اِلَي الْمُباهِلَةِ، لَمْ يَأْتِ اِلَّا بِهِ وَ بِصاحِبَتِهِ وَ اِبْنَتِهِ؟ قالوا: اللهم نعم، قال:

اُنْشِدُکُمُ اللَّهَ اَ تَعْلَموُنَ اَنَّهُ دَفَعَ اِلَيْهِ اللِّواءَ يَوْمَ خَيْبَرَ، ثُمَّ قالَ: لَاَدْفَعْتُها اِلي رَجُلٍ يُحِبُّهُ اللَّهُ وَ رَسوُلُهُ وَ يُحِبُّ اللَّهَ وَ رَسوُلَهُ، کَرَّارٍ غَيْرَ فَرَّارٍ، يَفْتَحُهَا اللَّهُ عَلي يَدَيْهِ؟

قالوا: اللهم نعم، قال:

اَتَعْلَموُنَ اَنَّ رَسوُلَ اللَّهِ بَعَثَهُ بِبَرائَةٍ وَ قالَ: لا يُبَلِّغُ عَنّي اِلَّا اَنَا اَوْ رَجُلٌ مَنّي؟

قالوا: اللهم نعم، قال:

اَتَعْلَموُنَ اَنَّ رَسوُلَ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ لَمْ تَنْزِلْ بِهِ شِدَّةٌ قَطُّ اِلَّا قَدَّمَهُ لَها ثِقَةً بِهِ، وَ اِنَّهُ لَمْ يَدْعُهُ بِاسْمِهِ قَطُّ اِلَّا يَقوُلُ: يا اَخي، وَ ادْعوُا لي اَخي؟

قالوا: اللهم نعم، قال:

اَتَعْلَموُنَ اَنَّ رَسوُلَ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ قَضي بَيْنَهُ وَ بَيْنَ جَعْفَرٍ وَ زَيْدٍ، فَقالَ: يا عَلِيُّ اَنْتَ مِنّي وَ اَنَا مِنْکَ، وَ اَنْتَ وَلِيُّ کُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدي؟

قالوا: اللهم نعم، قال:اَتَعْلَموُنَ اَنَّهُ کانَتْ لَهُ مِنْ رَسوُلِ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ کُلَّ يَوْمٍ خَلْوَةٌ، وَ کُلَّ لَيْلَةٍ دَخْلَةٌ، اِذا سَأَلَهُ اَعْطاهُ وَ اِذا سَکَتَ اِبْتَداهُ؟

قالوا: اللهم نعم، قال:

اَتَعْلَموُنَ اَنَّ رَسوُلَ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ فَضَّلَهُ عَلي جَعْفَرٍ وَ حَمْزَةٍ، حينَ قالَ لِفاطِمَةَ عَلَيْهَاالسَّلامُ: زَوَّجْتُکِ خَيْرَ اَهْلِ بَيْتي، اَقْدَمَهُمْ سِلْماً، وَ اَعْظَمَهُمْ حِلْماً، وَ اَکْثَرَهُمْ عِلْماً؟

قالوا: اللهم نعم، قال:

اَتَعْلَموُنَ اَنَّ رَسوُلَ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ قالَ: اَنَا سَيِّدُ وُلْدِ ادَمَ، وَ اَخي عَلِيٌّ سَيِّدُ الْعَرَبِ، وَ فاطِمَةُ سَيِّدَةُ نِساءِ اَهْلِ الْجَنَّةِ، وَالْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ اِبْنايَ سَيِّدا شَبابِ اَهْلِ الْجَنَّةِ؟

قالوا: اللهم نعم، قال:

اَتَعْلَموُنَ اَنَّ رَسوُلَ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ اَمَرَهُ بِغَسْلِهِ وَ اَخْبَرَهُ اَنَّ جِبْرِئيلَ يُعينُهُ عَلَيْهِ؟قالوا: اللهم نعم، قال:

اَتَعْلَموُنَ اَنَّ رَسوُلَ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ قالَ في اخِرِ خُطْبَةٍ خَطَبَها: اِنّي تَرَکْتُ فيکُمُ الثِّقْلَيْنِ، کِتابَ اللَّهِ وَ اَهْلَ بَيْتي، فَتَمَسَّکوُا بِهِما لَنْ تَضِلّوُا؟

قالوا: اللهم نعم، فلم يدع شيئاً أنزله الله في علي بن ابي طالب عليه السلام خاصة و في اهل بيته من القرآن، و لا علي لسان نبيه صلي اللَّه عليه و آله، الا ناشدهم فيه، فيقول الصحابة: اللهم نعم قد سمعنا، و يقول التابع: اللهم قد حدّثنيه من اثق به فلان و فلان.

ثم ناشدهم انهم قد سمعوه يقول:

مَنْ زَعَمَ اَنَّهُ يُحِبُّني وَ يُبْغِضُ عَلِيّاً، فَقَدْ کَذِبَ، لَيْسَ يُحِبُّني وَ يُبْغِضُ عَلِيّاً، فَقالَ لَهُ قائِلٌ: يا رَسوُلَ اللَّهِ وَ کَيْفَ ذلِکَ؟ قالَ: لِاَنَّهُ مِنّي وَ اَنَا مِنْهُ، مَنْ اَحَبَّهُ فَقَدْ اَحَبَّني، وَ مَنْ اَحَبَّني فَقَدْ اَحَبَّ اللَّهَ، وَ مَنْ اَبْغَضَهُ فَقَدْ اَبْغَضَني، وَ مَنْ اَبْغَضَني فَقَدْ اَبْغَضَ اللَّهَ؟

فقالوا: اللهم نعم، قد سمعنا، و تفرقوا علي ذلک.


***

سليم بن قيس گويد: هنگامي که امام حسن عليه السلام به شهادت رسيد، بلا و فتنه در ميان امت بسيار شد، و دوستدار خداوندي نبود مگر آنکه ترسان و هراسان بود، و مي ترسيد کشته شود، و يا از شهر اخراج شده و از يکديگر متفرق مي ساختند، و در مقابل دشمنان خداوند آزادانه دست به هر کاري مي زدند، و در اظهار دين خود آزادي کامل داشتند.

يکسال قبل از مرگ معاويه امام حسين عليه السلام به حج مشرف شدند، در اين سفر عبدالله بن عباس و عبدالله بن جعفر همراه ايشان بودند، امام مردان و زنان و غلامان بني هاشم، و نيز ديگر کساني که ايشان را مي شناختند را جمع کرد- تا آنجا که گويد:-

حدود هفتصد نفر که بيشتر آنان از تابعين بودند، و حدود دويست نفر از اصحاب پيامبر گرد آمدند، امام در ميان آنان ايستاد، و پس از حمد و ثناي الهي فرمود:

اين مرد سرکش به ما و شيعيانمان ستمهائي را روا داشته، که آنها را شنيده و ديده و بر آن شاهد بوده ايد و خبر آنها به شما رسيده است،

و اکنون مي خواهم از شما سؤالاتي را بنمايم، اگر راست گفتم مرا تصديق کنيد، و اگر دروغ گفتم مرا تکذيب نمائيد، گفتارم را شنيده و آنها را بنويسيد، و هنگامي که به شهرهاي خودتان و نزد قبيله هايتان رفتيد به اشخاصي که آنان را امين دانسته و به آنها اطمينان داريد، آنچه از حق ما مي دانيد به ايشان بگوئيد، زيرا مي ترسم که حق کهنه شده و مندرس گردد، و از بين برود و اهل باطل بر آن غالب شوند، اگر چه خداوند نور خود را تمام کند، هر چند کافران را خوش نيايد.

سليم بن قيس گويد: آن حضرت آنچه درباره پدر و مادر ايشان و نيز اهل بيت در قرآن نازل شده، و پيامبر فرموده است را بيان نمود.

و در هر مورد اصحابي که حاضر بودند مي گفتند: آري، ما اينها را شنيده و در آن هنگام حضور داشتيم، و تابعين مي گفتند: اين مطالب را اصحابي که به آنان اطمينان داشتيم برايمان نقل کرده اند، امام مي فرمود: شما را بخدا قسم که اينها را براي کساني که به آنان اعتماد داريد نقل کنيد.

سليم گويد: از جمله مواردي که امام ايشان را به آن قسم داد اين بود که فرمود:

شما را به خدا سوگند آيا مي دانيد هنگامي که پيامبر بين اصحاب برادري قرار داد، علي را برادر خود نمود، و فرمود: اي علي در دنيا و در آخرت تو برادر من و من برادر تو هستم؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا سوگند آيا مي دانيد زماني که پيامبر زمين و محل مسجد خود را خريداري کرد، ده خانه کنار آن ساخت، نه خانه براي خود ايشان بود، و منزل دهم که در وسط آن قرار داشت را براي پدرم قرار داد، و همه درهائي که به مسجد باز مي شد جز درب خانه پدرم را بست، مردم در اين مورد سخن گفتند، پيامبر فرمود: من به رأي خود دربها را نبستم، و به رأي خود درب خانه او را باز نگذاشتم، بلکه اين کارها به امر خداوند بود که انجام دادم، آنگاه آن حضرت مردم جز حضرت علي عليه السلام را از خوابيدن در مسجد نهي کرد، و گاه آن حضرت در آنجا در حال جنابت بود، و براي پيامبر در آن منازل فرزنداني متولد شد.

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

آيا مي دانيد عمر بن خطاب چقدر اصرار کرد که پيامبر اجازه دهد که به اندازه سوراخي از منزل خود به مسجد راه باز کند، ولي پيامبر اجازه نداد، و سپس خطبه خواند و فرمود: خداوند به من امر فرموده که مسجدي پاکيزه بنا نمايم و کسي غير از من و برادرم علي و دو فرزندش حق سکونت در آن مسجد را ندارند؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد پيامبر در روز غدير خم پدرم علي را منصوب کرد، و به صداي بلند ولايت او را بر مردم بيان کرد، و فرمود: بايد اين مطلب را حاضران به غائبين برسانند؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد که رسول خدا در غزوه ي تبوک به پدرم علي فرمود: تو براي من همانند هارون نسبت به موسي هستي، و تو بعد از من ولي امر مؤمنان مي باشي؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد که رسول خدا هنگامي که مسيحيان نجران را به مباهله دعوت کرد، غير از علي و فاطمه و دو فرزندش حسن و حسين را به همراه نبرد؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد که در روز خيبر پيامبر پرچم را بدست علي داد، و فرمود: پرچم را بدست کسي مي دهم که خدا و رسول خدا او را دوست مي دارند، و او هم خدا و رسول خدا را دوست مي دارد، پياپي به دشمن حمله مي کند و هيچگاه پشت به دشمن نکند، و خداوند آنجا را بدست او فتح مي کند؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد که رسول خدا به او امر فرمود که آيات سوره برائت را به مکه ببرد و بر مردم قرائت کند، و فرمود: اين آيات را نمي رساند جز من يا مردي که از من باشد؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد که هيچگاه براي رسول خدا مشکلي پيش نمي آمد مگر آنکه علي را مي فرستاد، بخاطر وثوق و اطميناني که به او داشت، و او را بنام نمي خواند بلکه مي فرمود: اي برادر، يا آنکه مي فرمود: برادرم را بخوانيد که بسوي من آيد؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد هنگامي که رسول خدا بين او و جعفر و زيد قضاوت نمود، فرمود: اي علي تو از مني و من از تو هستم، و تو بعد از من ولي امر هر مؤمني مي باشي؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد که او در هر روز و شب ساعتي با رسول خدا خلوت مي کرد، و هرگاه از او سؤال مي کرد به او عطا مي نمود و اگر سکوت مي کرد پيامبر ابتدا به سخن مي نمود؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود: شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد که پيامبر او را به جعفر و حمزه برتري داد، در زماني که فاطمه فرمود: تو را به بهترين خاندان خود تزويج کردم، کسي که اسلامش از همه قديميتر، بردباريش از همه بيشتر، دانائيش از همه زيادتر مي باشد؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد که پيامبر فرموده است: من آقا و سيد فرزندان آدم، و علي سيد و آقاي عرب، و فاطمه برترين زن بهشت، و حسن و حسين دو فرزندان من و دو آقاي جوانان اهل بهشتند؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد که پيامبر علي را امر فرمود که متصدي غسل او شود و به او خبر داد که جبرئيل او را کمک خواهد نمود؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است، فرمود:

شما را به خدا قسم مي دهم، آيا مي دانيد که پيامبر در آخرين خطبه اي که ايراد نمود، فرمود: من در ميان شما دو چيز سنگين و ارزنده مي گذارم، يکي کتاب خدا و ديگر اهل بيت خود، پس به اين دو چنگ بزنيد تا هرگز گمراه نشويد؟

همه گفتند: آري، خدا را گواه مي گيريم که چنين است.

پس آن حضرت آنچه در مورد حضرت علي عليه السلام و اهل بيت در قرآن نازل شده، يا به زبان پيامبر جاري گشته، را بيان فرمود، و مردم را بر آن قسم داد و از آنان اقرار گرفت، و اصحاب مي گفتند: ما از خود پيامبر شنيديم، و تابعين مي گفتند: ما از کساني که به آنان اطمينان داريم اين مطلب را شنيده ايم.

سپس امام آنان را قسم داد که از پيامبر شنيده اند که فرموده است:

دروغ مي گويد کسي که بگويد مرا دوست دارد و علي را دشمن دارد، دوست ندارد مرا کسي که علي را دشمن دارد، در اين هنگام کسي گفت: اي پيامبر چگونه چنين چيزي ممکن است؟ فرمود: زيرا علي از من است و من از او هستم، هرکس او را دوست بدارد مرا دوست داشته، و هر که او را دشمن بدارد مرا دشمن داشته است، و هر که مرا دشمن دارد با خدا دشمني کرده است.

در اين هنگام آنانکه حاضر بودند گفتند: آري، ما اين مطالب را شنيده ايم، و مجلس پايان يافت.


***