734. السيرة النبويه - به نقل از محمّد بن ابراهيم بن حارث تيمي -: امام حسين عليه السلام با وليد بن عتبة بن ابي سفيان - که در آن روزگار، از طرف عمويش معاويه، حاکم مدينه بود - بر سرِ مالي در ذو المَروَه [1] درگيري داشت و وليد، با سوء استفاده از قدرتش به حسين عليه السلام زور مي گفت.

امام حسين عليه السلام فرمود: «به خدا سوگند ياد مي کنم که يا حقّم را به انصاف مي دهي و يا شمشيرم را برمي کشم و در مسجد پيامبر خدا مي ايستم و هم پيمانانم در پيمان فضل ها [2] را فرا مي خوانم».



عبد اللَّه بن زبير که هنگام گفتن اين سخن، نزد وليد بود، گفت: من نيز به

خدا سوگند مي خورم که اگر چنين دعوتي کند، شمشيرم را برمي کشم و در کنار او مي ايستم تا يا حقّش را به انصاف بگيرد و يا همگي بميريم.

اين سخن به مِسوَر بن مَخرَمه، پسر نوفل زُهري و نيز عبد الرحمان بن عثمان، پسر عبيد اللَّه تَيمي رسيد و آن دو نيز چنين گفتند. و چون خبر اينها به وليد بن عتبه رسيد، حقّ حسين عليه السلام را پرداخت تا راضي شد.

735. الأغاني - به نقل از مصعب، از پدرش -: حسين بن علي عليه السلام با معاويه بر سرِ زميني اختلاف داشتند. حسين عليه السلام به او فرمود: «يکي از اين سه را برگزين: يا حقّم را از من بخر، يا آن را به من باز گردان و يا [عبد اللَّه] بن زبير و [عبد اللَّه] بن عمر را ميان من و خود، داور کن و راه چهارم هم صَيلَم است».

معاويه گفت: «صَيلَم» چيست؟

فرمود: «اين که به پيمان فضل ها فرا بخوانم».

معاويه گفت: نيازي به اين کار نيست.

736. تاريخ دمشق - به نقل از مُصعَب -: حسين عليه السلام از نزد معاويه خشمگينانه بيرون آمد و [عبد اللَّه] بن زبير را ديد و به او خبر داد که معاويه، حقّي را از او به ستم گرفته است. پس به ابن زبير فرمود: «او را در يکي از اين سه کار، مخيّر مي کنم - راه چهارم هم صَيلَم است -: تو يا ابن عمر را داورِ ميان من و خود کند، يا به حقّم اقرار کند و سپس آن را از من بطلبد تا به او ببخشم و يا آن را از من بخرد، و اگر چنين نکند، سوگند به آن که جانم در دست اوست، به پيمان فضل ها فرا مي خوانم».

ابن زبير گفت: سوگند به آن که جانم در دست اوست، اگر به آن ندا دهي و

من نشسته باشم، برمي خيزم و اگر ايستاده باشم، به راه مي افتم و اگر در راه باشم، شتاب مي ورزم تا آن که جانم با جان تو فدا شود و يا با تو انصاف ورزد.

سپس، ابن زبير به نزد معاويه رفت و گفت: حسين، مرا ديده و سه راه به من پيشنهاد کرده است و راه چهارم، «صَيلَم» است.

معاويه گفت: ما نيازي به «صَيلَم» نداريم. تو او را در حال خشم ديده اي، سه راه ديگر را بگو.

ابن زبير گفت: من يا ابن عمر را داور ميان خود و حسين، قرار ده.

معاويه گفت: تو يا ابن عمر و يا حتّي هر دو را ميان خود و او [داور] قرار دادم.

ابن زبير گفت: آيا به حقّش اقرار مي کني؟

معاويه گفت: به حقّش اقرار مي کنم و آن را از او مي طلبم.

ابن زبير گفت: آيا آن را از او مي خري؟

معاويه گفت: آن را از او مي خرم.

چون ابن زبير به [راه حلّ] چهارم رسيد، همان سخني را که به حسين عليه السلام گفته بود، به معاويه گفت: اگر مرا به پيمان فضل ها فرا بخواند، اجابتش مي کنم.

معاويه گفت: نيازي به آن نيست.

[ابن] زبير مانند اين ماجرا را ميان حسن عليه السلام و معاويه نيز نقل کرده است؛ امّا اين، صحيح تر است.