مورخان در شمار قربانيان اهل بيت: اختلاف دارند، بعضي از گفته ها بدين شرح مي باشد:

1- «هفده نفر». اين مطلب را امام صادق عليه السلام در گفتگويي با شخص سالخورده اي، اعلام نمود که درباره ي شهادت حضرت حسين عليه السلام صورت گرفته بود. حضرت به وي فرمود: «آن خوني است که خداوند بدان مصيبتهاي فرزندان فاطمه را طلب مي کند، آنها مصيبتي چون مصيبت حسين- که به همراه هفده نفر از اهل بيتش کشته شد- نخواهند ديد، آنها براي خدا خيرخواهي کردند و در راه او شکيبايي نمودند، خداوند نيکوترين پاداش صابران را به آنان عطا فرمايد». [1] .

«محمد بن حنفيه» مي گويد: «همراه وي (يعني حضرت حسين عليه السلام) هفده نفر از ذريّه ي حضرت فاطمه کشته شدند» [2] وي «فاطمه ي بنت اسد»، مادر حضرت امام اميرالمؤمنين عليه السلام مي باشد. [3] .

2- «شانزده نفر». «حسن بصري» مي گويد: «همراه حسين بن علي،



[ صفحه 371]



شانزده مرد کشته شدند که بر روي زمين همانندي براي آنان وجود ندارد». [4] .

«سراقه ي بارقي» مي گويد:



عيني ابکي بعبرة و عويل

و اندبي ان ندبت آل الرسول



تسعة منهم لصلب علي

قد ابيدوا و سبعة لعقيل [5] .



«اي چشم من! با اشک و شيون، گريه کن و سوگواري نما اگر براي خاندان پيامبر سوگواري کني».

«نُه نفر از آنان، از نسل علي و هفت نفر از نسل عقيل بودند که نابود شدند».

3- «پانزده نفر». «مغيرة بن نوفل» در شعر خود- که در رثاي آنان سروده اين مطلب را اعلام نموده است و در آن مي گويد:



اضحکني الدهر و ابکاني

والدهر ذوصرف والوان



يا لهف نفسي و ان النفس

لا تنفک من هم و احزان



علي اناس قتلوا تسعة

بالطف أمسوا رهن اکفان



و ستة ما أن اري مثلهم

بني عقيل خير فرسان [6] .



«روزگار مرا خنداند و به گريه انداخت که روزگار حالتها و رنگهايي دارد».

«افسوس مرا که جان را جدايي از غم و اندوه نباشد».

«بر مردمي که کشته شدند، نُه نفر در کربلا که اينک در کفن هستند».

«و شش نفر که همانند آنان را نمي بينم، فرزندان عقيل که بهترين سواران بودند».



[ صفحه 372]



4- نوزده نفر از اهل بيت عليهم السلام. [7] .

5- «بيست نفر». هفت نفر از فرزندان حضرت علي عليه السلام، دو نفر از فرزندان حضرت حسن عليه السلام، دو نفر از فرزندان عبداللَّه بن جعفر، سه نفر از فرزندان حضرت حسين و از فرزندان عقيل، شش نفر به غير از حضرت مسلم. [8] .

6- بيست و سه نفر از فرزندان حضرت حسين و برادران و اهل بيتش. [9] .

7- بيست و هفت شهيد از فرزندان فاطمه [10] يعني فاطمه ي بنت اسد.

8- هشتاد و هشت نفر، اين مطلب را سيد ابومحمد، حسن حسيني [11] - متخصص علم نَسَب- بيان کرده که اشتباه است، شايد مقصود وي کساني باشد که همراه حضرت حسين عليه السلام، شهيد شده اند.

9- «سي نفر»، اين مطلب را امام صادق عليه السلام، در گفتگويي با عبداللَّه بن سنان- که او را به روزه داشتن در روز عاشورا امر نمود و به وي دستور داد تا بعد از نماز عصر، افطار کند- فرمود: «زيرا در آن وقت بود (يعني هنگام عصر) که نبرد از خاندان رسول اللَّه صلي اللَّه عليه و آله جدا گشت و زد و خورد پايان يافت در حالي که سي نفر از آنان همراه دوستانشان بر روي زمين افتاده بودند که شهادت آنان بر رسول خدا صلي اللَّه عليه و آله گران باشد و اگر در دنيا زنده مي بود، او را به خاطر آنان، تسليت مي گفتند». [12] .



[ صفحه 373]



10- «سيزده نفر»، تنها مسعودي [13] اين مطلب را گفته و غير از او کسي آن را ذکر ننموده است.

11- «چهارده نفر»، خوارزمي اين را نوشته است. [14] .

اينها برخي از گفته هايي است که ذکر شده اند، زيارت منسوب به ناحيه ي مقدسه، هفده شهيد را نام برده، شيخ مفيد نيز آن را ذکر نموده است [15] ، شايد همين تعداد، به واقع نزديکتر باشد و خداوند داناست.