کارشناسان مباحث تربيتي و روانشناسي همگي بر آنند که «محيط» يکي از مهمترين عواملي است که تربيت در شکل بخشيدن به شخصيت کودک و ايجاد غرايز و عادات در کودک بر آنها تکيه دارد و مسؤوليت هرگونه انحطاط يا عقب ماندگي در ارزشهاي تربيتي، به آن برمي گردد، همچنانکه ثبات محيط و عدم پريشاني در خانواده، تأثير بسزايي در رفتار به هنجار و بخردانه کودک دارد.

«سازمان يونسکو» وابسته به ملل متحد در زمينه عوامل غير طبيعي مؤثر در روحيه کودک، تحقيق نموده و پس از مطالعات فراواني که کارشناسان انجام داده اند، اين گزارش را ارائه نمودند:

«بدون شک، محيط، داراي ثبات روحي و خانواده متشکلي که اعضاي آن



[ صفحه 62]



در فضايي از عطوفت متقابل زندگي مي کنند، نخستين پايه هايي هستند که شکل گيري عاطفي کودک بر آنها متکي است و کودک در آينده، روابط اجتماعي خود را به صورت مطلوبي بر اين اساس بنا مي نهد در حالي که اگر شخصيت کودک با برخورد نامطلوب والدين، دچار لطمه شود، از جامعه پذيري، ناتوان خواهد بود...» [1] .

ثبات محيط و عدم پريشاني آن، از مهمترين عوامل قوي در پايداري شخصيّت کودک و شکوفايي زندگي و دور ساختن وي از اضطراب مي باشد و روانشناسان معتقدند که بي ثباتي محيط و پيچيدگيهاي آن سبب مي شوند کودک حس کند که در جهاني متناقض و مملو از نيرنگ، فريب، خيانت و حسد زندگي مي کند و اينکه وي مخلوقي ناتوان است که قدرت و تواني در برابر اين جهان زورگو را ندارد [2] .

اسلام، به صورتي مثبت به مسائل محيط، توجه نموده و همه وسايل و نيروهايش را در راه اصلاح آن به کار گرفته و پيش از هر چيز به اين امر نظر داشته است که ارزشهاي والايي از حق، عدل و مساوات در آن حاکم باشد و عوامل انحطاط و عقب ماندگي از قبيل جور، ستم و فريبکاري در آن نابود شود و محيط، جاي امني باشد به دور از آشوبها و پريشانيها تا بهترين و سرآمدترين انسانهارا به امت تقديم کند، انسانهايي پيشتاز در صحنه هاي نيکوکاري و خير و اصلاح.

محيط اسلامي، بزرگان، نامداران و شخصيتهاي کم نظيري از مصلحان را



[ صفحه 63]



پرورش داده که از بهترين افرادي بودند که انسانيت در همه مراحل تاريخيش به خود ديده است، همچون مولايمان حضرت امام امير المؤمنين عليه السلام، عمار بن ياسر، ابوذر و مانند آنها از پايه گذاران عدالت اجتماعي در اسلام.

امام حسين عليه السلام در فضاي آن محيط روشن اسلامي، نشأت يافت که نور را پرتو افکن ساخت و تمدن انسان را به پاکرد و ملتهاي جهان را به سوي محقق نمودن مسائل سرنوشت سازشان، رهبري نمود و نيروهايي را که براي عقب نگهداشتن و انحطاط انسان مي کوشيدند، نابود ساخت. آن محيط عظيمي که به سوي سرچشمه هاي عدالت، روي آورد و از آن سيراب گشت و نسلهاي تشنه را سيراب نمود.

امام حسين عليه السلام در اوان کودکي مشاهده کرد که محيط اسلامي چه پيروزيهاي عظيمي را در راه ايجاد دولت اسلام و استحکام بخشيدن به پايه ها، اهداف و نشر اصول آن باهدف گسترش مودت و نيکنامي و امنيت در ميان مردم به دست آورده بود.

اينها بخشي از امکانات تربيتي است که براي امام حسين عليه السلام فراهم آمده بود. امکاناتي که آن حضرت را آمادگي بخشيد تا مثالي والا براي جدّش حضرت پيامبر صلي الله عليه و آله در دعوت به سوي حق و صلابت در عدل باشد.



[ صفحه 65]