(مردمي سامي از شمال شبه جزيره عرب، مردمي با اصل و نسب درهم و قاطي (المعجم الوسيط).) «انباط» از عناصر ساکن در کوفه بودند که در زندگي عمومي، تاثيري عقلي و اجتماعي نمودند. مورخان مي گويند: انباط، عنصر خاصي از افراد بشر نبودند، بلکه آنان از عربها بودند و زبان دارمي رادر نوشته هايشان، به کار مي بردند. آنان در مناطق سنگي سرزمين عرب موطن داشتند ولي از آنجا به عراق منتقل شدند و به کار کشاورزي پرداختند و به زبان خودشان؛ يعني زبان دارمي سخن مي گفتند [1] .



[ صفحه 550]



آنان، تأثير زيادي در زندگي کوفه داشتند. «ابوعمرو بن علاء» به اهل کوفه مي گويد: «شما پر مدعايي و پررويي انباط را داريد، ما شخصيّت فارسيان و دور انديشي آنان را داريم» [2] .

طبري روايت مي کند: «مردي از بني عبس، مردي از اهل نهاوند را که نامش «دينار» بود، اسير کرد، او با عبسي رفت و آمدداشت و به او هديه هايي مي داد، در روزگار معاويه به کوفه آمد و در ميان مردم ايستاده، به آنان گفت: اي گروه مردم کوفه! شما نخستين کساني هستيد که برماگذشتيد و بهترين مردم بوديد و با آن وضع، زمان عمر و عثمان را به سر برديد و سپس تغيير کرديد و چهار خصلت در ميان شما سرايت کرد: بخل، حيله، خيانت وفقر که هيچکدام در ميان شما نبوده، من با شماهمراه شدم و ديدم که اينها در فرزندانتان وجود دارد، پس دانستم که از کجا آمده ايد» [3] .

«دي بود»، معتقداست که دگرگوني اجتماعي و تغيير اخلاق در کوفه، در زمان پيشين در روزگار معاوية بن ابي سفيان [4] پيش آمد و طبيعي است که انباط، بخش مهمّي از اين تغيير را سبب شدند.