«خانواده» [1] يکي از عوامل مهم در ايجاد زمينه اجتماعي شدن و تشکيل شخصيت کودک است و به او عادتهايي را القا مي کند که در طول زندگي، همراه وي خواهند بود؛ زيرا خانواده، نخستين بذر در ايجاد پيشرفت فردي و رفتار اجتماعي است و در ايجاد توازن در رفتار فرد از ديگر عوامل تربيتي مؤثرتر مي باشد و کودک، زبان را از آن فرا مي گيرد و ارزشها و سنّتهاي اجتماعي را کسب مي کند.



[ صفحه 53]



هنگامي کودکان يک خانواده، نشأتي سليم، متوازن و دور از ناهنجاري و انحراف پيدا مي کنند که در خانه، آرامش، مودت، اطمينان خاطر و دوري از خشونت و ناخشنودي، حاکم باشد و اگر خانواده اين موارد را رعايت ننمايد، کودکانش دچار عقده هاي رواني خطرناکي مي شوند که براي آنان مشکلات و گرفتاريهاي فراواني را به بار مي آورند. و از نظر روان شناسي ثابت شده که خطرناکترين عقده ها که بيشترين زمينه سازي را براي آشفتگيهاي شخصيتي فراهم مي سازند، همانها هستند که در مرحله کودکي نخستين، خصوصاً از رابطه طفل با والدينش، ايجاد مي شوند [2] .

همچنين يکي از مهترين وظايف خانواده، توجه به تربيت کودکان است؛ زيرا خود مسؤول فعاليتهاي اجتماع پذيري مي باشد که طفل از خلال آن، آگاهيهاي فرهنگي و اصول آن را به صورتي فرا مي گيرد که وي را در آينده زندگيش، شايسته مشارکت فعّالانه با ديگر اعضاي اجتماع مي سازد.

از نظر علماي تربيت، مهمترين وظايف خانواده عبارتند از:

الف - آماده کردن کودکان در محيطي شايسته تا نيازهاي بيولوژيک و اجتماعي خود را بر آورده سازند.

ب - آماده کردن آنان براي مشارکت در زندگي جامعه و آشنايي با ارزشها و عادتهاي آن.

ج - فراهم نمودن آرامش، امنيت و حمايت براي آنان.

د - فراهم آوردن وسايلي که براي آنها امکان ساخت وجوديشان در درون جامعه را مهيّا نمايد [3] .



[ صفحه 54]



ه - تربيت آنها با تربيتي اخلاقي، وجداني و ديني [4] .

در پرتو اين مباحث تربيتي نوين درباره خانواده و ميزان اهميتش در پرورش کودک و جهت دهي رفتار وي، به طور يقين مي گوييم که امام حسين در ويژگيها و پايه هاي تربيتش که آنها را از خانواده دريافت داشته، در خانواده اي رشد کرده که هر کرامت و فضيلتي در اسلام به آن منتهي مي شود؛ زيرا در زير گنبد آسمان، خانواده اي والاتر و پاکتر از خاندان آل رسول اللَّه صلي الله عليه و آله وجود نداشته است... و امام حسين عليه السلام در سايه اين خانواده، رشد کرده و از سرشت و اخلاق آن تغذيه نموده است و ما - به اختصار - به بعضي از نقاط درخشان تربيت بي همتايي که حضرت حسين عليه السلام در سايه خانواده نبوي، بهره برده بود، اشاره اي مي نماييم.