پديده عجيب در اجتماع کوفه اين بود که آن اجتماع با حيات واقعي اش در تناقض بود؛ زيرا چيزي را مي گفت و ضد آن را عمل مي کرد و به چيزي ايمان داشت و خلاف آن را، مرتکب مي شد در حالي که لازم است، اعمال انسان با معتقداتش تطابق داشته باشد، اين تناقض را «فرزدق» هنگامي که امام از وي درباره مردم کوفه پرسيد، بيان کرد و به امام گفت: «من دلهاي مردم را همراه تو يافتم در حالي که شمشيرهايشان بر عليه تو کشيده شده است».

در حالي که لازم بود شمشيرهاي آنان از آنچه به آن ايمان داشتند، حمايت کند و در راه آنچه بدان معتقد بودند، مبارزه نمايند که نظير اين پديده، در تاريخ هيچيک از ملتها ديده نمي شود.

از عجايب اين تناقض اين است که اجتماع کوفه، به صورت مثبت در



[ صفحه 527]



صحنه هاي سياسي مداخله نمود و در آن جريانات به فعاليّت پرداخت و سقوط دولت اموي را شعار مي داد، افرادش با امام حسين عليه السلام مکاتبه نمودند تا آنان را از ستم و تعدي امويان رهايي بخشد و هيأتهايي همراه با هزاران نامه به سوي امام فرستادند که آن حضرت را به آمدن به سوي سرزمينشان فرا خواندند و هنگامي که حضرت، سفير خود، «مسلم بن عقيل»را به سوي آنان فرستاد، با هيجان فراوان از وي استقبال نمودند و پشيباني کامل خودرا از وي اعلام نمودند تا آنجا که وي به امام حسين عليه السلام در مورد آمدن به سوي آنان مکاتبه نمود، اما هنگامي که فرزند مرجانه در ميانشان وارد شد و ترس و هراس را در سرزمينشان گسترده ساخت، از مسلم دست کشيدند و درهاي خانه هايشان را بستند و گفتند: «ما را چه به داخل شدن در ميان سلاطين».

زندگي عمليشان، بازتابي از عقيده اي که بدان ايمان داشتند، نبود، زيرا به رهبرانشان نويد مي دادند که در کنارشان بايستند و سپس در لحظه هاي حساس، از آنها دور مي شدند.

از جمله مظاهر اين تناقض اين بود که آنان پس از اينکه امام حسن عليه السلام را مجبور ساختند، با معاويه صلح کند و آن حضرت سرزمينشان را ترک کرد، بر آنچه در مورد وي، کوتاهي کرده بودند به گريه و زاري پرداختند و هنگامي که امام حسين عليه السلام را کشتند و اسيران اهل بيت عليهم السلام به شهرشان وارد شدند، فريادشان به گريه و سوگواري بلند شد که امام زين العابدين عليه السلام اين عمل آنها را عجيب دانست و فرمود: «اينها براي ما گريه مي کنند و نوحه سرايي مي نمايند، پس چه کسي ما را کشته است؟!!».

فقدان توازن در زندگي آن اجتماع، براي مردم آنها بلاها و مصيبتها به بار آورد و آنها را به شرّ عظيمي گرفتار ساخت.



[ صفحه 528]