از حضرت امام ابا عبداللَّه عليه السلام درباره جهاد پرسيده شد که آيا آن سنّت است يا فريضه؟ و آن حضرت عليه السلام پاسخ داد:

«جهاد بر چهار وجه است: دو جهاد واجبند و يک جهاد سنت است که جز همراه واجب انجام نمي شود و يک جهاد سنّت مي باشد. اما يکي از دو جهاد واجب، جهاد شخص با نفس خوداست در معصيت خداوند که از عظيم ترين جهادهاست. و جهاد با کساني که وابسته به شما هستند از کافران، فرض است. و اما جهادي که سنّت است و جز همراه واجب برپا نمي گردد، جهاد با دشمن است که برهمه امت واجب مي باشد و اگر جهاد را ترک کنند، عذاب به سراغشان مي آيد و اين از عذاب است و آن بر امام به تنهايي سنّت است که همراه امّت به سوي دشمن برود و با آن جهاد کند. و اما جهادي که سنّت است، هرسنتي



[ صفحه 187]



که شخص به پاي دارد و در اقامه آن در رسيدن به آن و زنده نگاهداشتن آن تلاش کند، عمل و سعي در آن از برترين اعمال مي باشد؛ زيرا احياي سنّت است و رسول خدا صلي الله عليه و آله فرموده است: هرکس سنت نيکويي را بنا نهد، اجر آن را خواهد داشت و اجر هرکس که به آن عمل کند تا روز قيامت بدون اينکه از اجر آنان چيزي کاسته شود...» [1] .