ائمه شيعه، گاهي به اقتضاي زمان و مکان و موقعيت، شعر هم مي سرودند.گاهي هم به شعر شاعران پيشين، استناد و استشهاد مي کردند.از حسين بن علي «ع » نيز شعرهاي فراواني نقل شده است، چه آنچه در حوادث کربلا بصورت موعظه، رجز و جز آن بيان کرده، و چه آنچه پيشتر به مناسبتهاي مختلف سروده است.کتابي هم به نام «ديوان الحسين بن علي » که حاوي اشعار آن حضرت است، چاپ شده است [1] و بيشتر اشعار آن، مواعظ و حکمت است.

در نهضت عاشورا، امام حسين «ع » هم شعرهايي از خود دارد، هم شعرهايي از شعراي عرب که به آنها تمثل کرده است، مانند شعري با اين مطلع: «فان نهزم فهزامون قدما...» يا شعر ديگري با اين آغاز: «مهلا بني عمنا ظلامتنا...» اما برخي از آنچه از شعرهاي خود آن حضرت است، چنين است: وقتي در منزلگاه صفاح با فرزدق برخورد کرد و اوضاع داخلي کوفه و سست رايي بيعت کنندگان را شنيد، چنين سرود:



لئن کانت الدنيا تعد نفيسة

فدار ثواب الله اعلي و انبل



و ان کانت الابدان للموت انشات

فقتل امرء بالسيف في الله افضل



و ان کانت الارزاق شيئا مقدرا

فقلة سعي المرء في الرزق اجمل



و ان کانت الاموال للترک جمعها

فما بال متروک به المرء يبخل



شب عاشورا پس از سخنراني براي ياران و اعلام وفاداري از سوي آنان، به خيمه خود بازگشت و در حالي که به اصلاح و آماده سازي شمشير خود مشغول بود، با اشاره به اينکه روزگار، دوستان را مي گيرد و بالاخره بايد رفت، چنين مي سرود:



يا دهر اف لک من خليل

کم لک بالاشراق و الاصيل



من صاحب و طالب قتيل

و الدهر لا يقنع بالبديل



و انما الامر الي الجليل

و کل حي سالک السبيل [2] .



روز عاشورا، رجزي را که در يکي از حمله هايش مي خواند، اين بود:



الموت اولي من رکوب العار

و العار اولي من دخول النار



و در حمله به جناح چپ لشکر عمر سعد، چنين رجز مي خواند:



انا الحسين بن علي

اليت ان لا انثني



احمي عيالات ابي

امضي علي دين النبي



و نيز در طول رزم آوري ها و حماسه آفريني هاي خود، با معرفي خود و خاندان پيامبر چنين رجزي بر لب داشت:



انا ابن علي الخير، من آل هاشم

کفاني بهذا مفخرا حين افخر



و جدي رسول الله اکرم من مشي

و نحن سراج الله في الناس يزهر



و فاطمة امي سلالة احمد

و عمي يدعي ذو الجناحين جعفر



و فينا کتاب الله انزل صادقا

و فينا الهدي و الوحي و الخير يذکر



و شعر بلند ديگري دارد، با اين مطلع که به رويگرداني دشمن از حق اشاره دارد:



غدر القوم و قدما رغبوا

عن ثواب الله رب الثقلين



که هنگام حمله به دشمن سوار بر اسب، ابيات آن را مي خواند. [3] .

برخي اشعار هم به امام حسين «ع » نسبت داده شده، در حالي که قرنها پس از آن حضرت، از زبان آن امام شهيد سروده شده، و رواج يافته است، از قبيل:



ان کان دين محمد لم يستقم

الا بقتلي يا سيوف خذيني [4] .



گر جز به کشتنم نشود دين حق بلند

اي تيغها بياييد بر فرق من فرود