بازگشت

ابن مرجانه


والي کوفه در زمان حادثه عاشورا، که شهادت امام حسين «ع » و يارانش به دستور اوانجام گرفت.ابن زياد را «ابن مرجانه » هم مي گويند، زيرا نام مادرش کنيزي زناکار و مجوسي به نام «مرجانه » بود.در کوفه پس از عاشورا که اسراي اهل بيت را وارد دار الاماره کردند، حضرت زينب «ع » در خطاب به ابن زياد، او را «يابن مرجانه » خواند و اين اشاره به نسبت ناپاک او بود و رسواگر حاکم مغرور کوفه.او از سرداران مشهور اموي بود که درسال 54 هجري از طرف معاويه به حکومت خراسان منصوب شد.در سال 56 از آنجا معزول و به حکمراني بصره منصوب گشت.پس از مرگ معاويه و روي کار آمدن يزيد، وقتي نهضت مسلم بن عقيل در کوفه آغاز شد، با حفظ سمت، والي کوفه نيز شد و اوضاع را تحت کنترل در آورد و مسلم بن عقيل را به شهادت رساند.

پس از حرکت امام حسين «ع » از مکه به سوي عراق، وي عمر سعد را با لشکري گسيل داشت تا با آن حضرت بجنگد يا او را به بيعت با يزيد وا دارد.فرمان کشتن سيد الشهدا و يارانش و اسير گرفتن اهل بيت او را به عمر سعد (که فرمانده سپاه کوفه در کربلا بود) داد. [1] ابن زياد، پس از مرگ يزيد، ادعاي خلافت کرد و اهل بصره و کوفه را به بيعت فرا خواند، ولي کوفيان دعوتگران او را از شهر بيرون کردند، وي سپس از بيم انتقام فراري شد و مدتي به شام رفت، همزمان با نهضت توابين، ماموريت سرکوب توابين را يافت [2] در سال 65 هجري با لشکري به جنگ سليمان بن صرد رفت و در عين الورده با او درگير شد.سرانجام در يکي از درگيريها با سپاه مختار، در سال 67 هجري خودش و جمعي از همراهانش کشته شدند و باقي سپاهيانش پراکنده گشتند.سر ابن زياد را نزد مختار بردند.مختار هم آن سر را نزد محمد حنفيه و امام سجاد «ع » فرستاد.برخي هم گفته اند که سر را پيش عبدالله زبير فرستاد [3] .

وي از کساني است که در زيارت عاشورا، مورد لعن قرار گرفته است: «لعن الله ابن مرجانة » و «العن عبيد الله بن زياد و ابن مرجانة ».


پاورقي

[1] سفينة البحار، ج 1، ص 580.

[2] معارف و معاريف، ج 4، ص 1530.

[3] دائرة المعارف بزرگ اسلامي، ج 3، ص 640.