بازگشت

دسته هاي عزاداري


دسته: گروهي از مردم که در جايي گرد آيند و يا با هم حرکت کنند و کاري را انجام دهند. گروهي که با تشريفات خاصي در خيابانها و کوچه ها حرکت مي کنند و با هم اشعاري خوانند، براي اقامه عزاداري سيد الشهدا و ائمه ديگر. [1] حرکتشان بصورت سينه زني يا زنجير زني است. رواج آن بيشتر در عصر صفويه شکل گرفت.

اينگونه دستجات، براي خود نشانه و علامت و توغ و پرچم مخصوص و گاهي نام ويژه اي داشته اند و با نوعي سازماندهي مردمي در ايام عاشورا و روزهاي ديگر به سوگواري مي پرداختند.اين مراسم، بويژه در عراق و شهرهايي چون نجف و کربلا، ريشه دارتر بوده است. مرحوم کاشف الغطاء مي نويسد: «آغاز بيرون آمدن دسته هاي عزاداري براي سيد الشهدا، پيش از هزار سال، در زمان «معز الدوله » و «رکن الدوله » بود، که دسته هاي عزاداران در حالي که براي حسين «ع » ندبه مي کردند و شب، مشعلهايي به دست داشتند، بغداد و راههايش يکباره پر از شيون شد... اين در قرن چهارم بود.و اگر بيرون آمدن اين موکبها در راهها نبود، هدف و غرض از يادآوري حسين بن علي «ع » از بين مي رفت و ثمره فاسد مي شد و راز شهادت حسين بن علي «ع » منتفي مي گشت.» [2] .

«موکب » يا «مواکب حسيني » نيز به همين حرکتهاي جمعي بصورت عزاداري و پيمودن راهي با حالت عزا گفته مي شود که در عراق، بويژه در ايام اربعين رواج و شور بيشتري دارد.در روزهاي تاسوعا و عاشورا نيز در همه شهرها و روستاهاي شيعه نشين رواج دارد.برخي از اين دسته ها، تاريخچه اي طولاني و گاهي مثلا چند صد ساله دارد (مثل دسته «طويرج » در کربلا) که در نسلهاي پياپي، سنتهاي خويش را حفظ مي کنند. [3] .

دسته هاي عزاداري، نوعي تشکل و سازماندهي را تمرين مي دهد که بر محور امام حسين «ع » است.اين دسته ها و هيئتها، در افراد احساس مسؤوليت و شخصيت و اعتماد به نفس را تقويت مي کند و به آنان نظم و نظام مي بخشد، آن هم با محتوايي مقدس و آدابي خالصانه و عاشقانه و بدون حاکميت زور و اعمال قدرت.


پاورقي

[1] فرهنگ فارسي، معين.

[2] المواکب الحسينيه، محمد حسين کاشف الغطاء، ص 15، (چاپ 1345 ق، نجف).

[3] در زمينه تشکلها و اهداف دسته‏هاي عزاداري حسيني از جمله ر.ک: «المواکب الحسينيه، مدارس و معسکرات‏» از: سامي البدري، ص 34.