حنظله بن اسعد بن شبام بن عبدالله بن اسعد بن حاشد بن حمدان الحمداني الشبامي بوده و بني شبام تيره اي از حمدان مي باشند.

حنظله اهل کوفه بوده است.

و در بعضي از منابع به اشتباه شبامي را شامي استنساخ کرده اند و به تصور اين که دو حنظله در تاريخ هست يکي حمداني و ديگري شامي، و اين اشتباه است. و حنظله فرزندي به نام علي داشته که در کتب تاريخ از جمله طبري در نقل حوادث بر او استناد مي کنند.


حنظلة خدمات و فضايل قابل توجهي داشته:

او از رجال سرشناس شيعه، سخنوري فصيح، شجاع و قاري قرآن بوده است.

قبل از عاشورا و تاسوعا در کربلا به خدمت امام حسين عليه السلام رسيد و با توجه به لياقتهايي که داشت، امام عليه السلام او را براي احتجاج پيش ابن سعد فرستاد.

وقتي که اصحاب همگي شهيد شدند و جز چند نفر باقي نمانده بود و دشمن مرتب تيرباران مي کرد.حنظله خود را همچون سپري در مقابل حضرت امام حسين عليه السلام قرار داد و تيرها و نيزه ها و شمشيرهايي را که امام عليه السلام را هدف قرار مي دادند به جان مي خريد.

حنظله در اين حال، سخنراني و موعظه هايي را در مقابل لشگر قساوت پيشه ايراد نمود که قسمتي از آن به شرح ذيل مي باشد:

«يا قومي اني اخاف عليکم مثل يوم الاحزاب، مثل داب قوم نوح و عاد و ثمود و الذين من بعدهم و ما الله يريد ظلما للعباد، و يا قوم اني اخاف عليکم يوم التناد،يوم تولون مدبرين، ما لکم من الله من عاصم و من يضلل الله فماله من هاد. يا قوم تقتلوا حسينا فيسحتکم الله بعذاب (و قد خاب من افتري)».

«اي قوم، من بر شما از روزي همانند روز عذاب اقوام و احزاب پيشين بيمناکم، مثل سرگذشت قوم نوح و عاد و ثمود و کساني که بعد ايشان بودند برحذر مي دارم، خداوند بر بندگانش ظلم نمي کند، اي قوم من بر شما از روزي بيمناکم که يکديگر را صدا مي زنند (و کمک مي طلبند ولي صدايتان جايي نمي رسد). همان روزي که، روي مي گردانيد و فرار مي کنيد، اما هيچ پناهگاهي در برابر عذاب خداوند نداريد و هر کس را خداوند (به خاطر اعمالش) گمراه سازد هدايت کننده اي براي او نيست.

اي قوم، حسين عليه السلام را مي کشيد و بدانيد که عذاب الهي شما را فرا مي گيرد و هر کس بر خدا دروغ ببندد، نوميد و شکست مي خورد».

آن گاه امام حسين عليه السلام فرمود: اي حنظله ابن اسعد رحمت خدا بر تو باد،


کوفيان وقتي مستوجب عذاب شدند که دعوت حق تو را رد کردند و ناسزا بر تو و دوستانت گفتند (يا آماده قتل تو و دوستانت شدند) الآن که برادران صالحت را به شهادت رسانيده اند بطريق اولي مستحق و مستوجب عذاب هستند.

حنظله بن اسعد عرض کرد: درست فرمودي فدايت شوم تو داناتر هستي، آيا اجازه مي دهي به ميدان روم به سوي آخرت شتافته و به برادرانم ملحق شوم؟

امام عليه السلام فرمود: برو به سوي خيري که بهتر از دنيا و آن چه در دنياست، به سوي سرزميني که کهنه نمي شود.

آن گاه حنظله عرض کرد: «السلام عليک يا اباعبدالله صلي الله عليک و علي اهل بيتک و جمع الله بيننا و بينک في جنته فقال عليه السلام: آمين آمين»؛ سپس جهاد کرده و به شهادت رسيد.

«سلام بر تو اي اباعبدالله عليه السلام درود خدا بر تو و اهل بيت تو، خداوند ما را با شما در بهشت جمع گرداند، امام عليه السلام: آمين آمين».

نام حنظله با مختصر تغييري در زيارت ناحيه و رجبيه وارد شده است.

«السلام علي حنظلة بن سعد الشبامي».

شبامي: منسوب به شبام تيره اي است که از قبيله حمدان منشعب شده و از اعراب قحطان به شمار مي روند. (يمن، عرب جنوب).