بازگشت

اسراي اهل بيت


بازماندگان کاروان شهادت را، پس از عاشورا به اسارت گرفته، به کوفه، سپس به شام بردند. اسيران، تعدادي از دودمان پيامبر «ص » بودند، برخي هم همسران يا فرزندان شهداي ديگر کربلا.زنان بني هاشم به شام برده شدند و از آنجا به مدينه باز گشتند.برخي از زنان غير بني هاشم به خاطر وساطت بستگان خود از اسارت رها شده، در کوفه ماندگار شدند و به قبيله خود پيوستند. [1] در منابع تاريخي و تعبيرات روايي و اشعار، از آنان به نام «سبايا» و «اساري » ياد شده است.به اسيري گرفتن افرادي از اهل بيت «ع » هم بر خلاف مقررات جنگهاي اسلامي بود، هم جسارت و توهين به رسول الله «ص » به شمار مي آمد. اما امويان بر اساس کينه اي که از عترت پيامبر خدا داشتند، چنان کردند.اين گستاخي در حق عترت پيامبر خدا ريشه در همان سقيفه و زير پا گذاشتن سخن آن حضرت داشت. به قول نير تبريزي:



داني چه روز دختر زهرا اسير شد؟

روزي که طرح بيعت «منا امير» شد [2] .



حضرت زينب و حضرت سجاد «عليهما السلام » دو چهره بارز آن جمع بودند و بانطقها و خطابه هاي خويش، امويان را رسوا و شهداي کربلا را معرفي کردند.

اسامي اسراي کربلا از اهل بيت و ديگران (طبق آنچه در منتخب التواريخ آمده است)

چنين است: [3] امام زين العابدين «ع »، امام محمد باقر «ع » (چهار ساله)، محمد بن حسين بن علي، عمر بن حسين، حسن بن حسين، زيد بن الحسن المجتبي، عمر بن الحسن المجتبي (مجروح شد و به کوفه بردند) محمد بن عمر بن الحسن المجتبي.

اما از بانوان: زينب کبري «ع »، ام کلثوم، فاطمه، رقيه، صفيه، ام هاني (اين 6 نفر از دختران علي «ع » بودند) فاطمه دختر امام حسين، سکينه دختر امام حسين، دختري که مي گويند در خرابه شام جان داد، رباب همسر امام حسين، شاه زنان همسر امام سجاد، مادر محسن فرزند سيد الشهدا (اين فرزند در راه شام سقط شد) دختر مسلم بن عقيل، فضه کنيز فاطمه «ع »، يکي از کنيزان امام حسين، مادر وهب بن عبدالله.نسبت به برخي ازاين 25 نفر، نقلهاي ديگر هم وجود دارد و همه مورد اتفاق نيست.


پاورقي

[1] ابصار العين، ص 133.

[2] آتشکده، نير تبريزي، (چاپ 1372 ق) ص 116.

[3] منتخب التواريخ، محمد هاشم خراساني، ص 297 (همراه با تفصيل و ذکر ماخذ هر سخن).