بازگشت

يوم الله


از نامهاي روز عاشوراست، به معناي روز خدا.گر چه همه روزها و مکانها و زمانها از آن خداست، ولي گاهي زمان و مکان خاصي به دليل اهميت آن يا عظمت حادثه اي که درآن اتفاق افتاده و قدرت نمايي خداوند در آن روز، به خدا انتساب پيدا مي کند و «ماه خدا ياروز خدا» مي شود.در قرآن نيز از «ايام الله » ياد شده و به گراميداشت آن توصيه شده است، چرا که در سرنوشت اقوام و ملل، تاثير عمده داشته است (ذکرهم بايام الله: ابراهيم، آيه 5). [1] .

در روز عاشورا، حوادث مهمي اتفاق افتاده که مهمترين آن حماسه کربلا و شهادت امام حسين «ع » است.طبق روايات فراوان، بخصوص در کتب اهل سنت، عاشورا روز مهمي بوده که پيشينيان آن روز را، روزه مي گرفتند و پيامبر «ص » هم روزه مي گرفت، ولي پس از شهادت حسين بن علي «ع » در اين روز، بني اميه بخاطر کينه اي که با عترت پيامبرداشتند، آن روز را روز فرخنده و مبارک و عيد قرار دادند و به شادماني پرداختند (اللهم ان هذا يوم تبرکت به بنو امية... و هذا يوم فرحت به آل زياد و آل مروان بقتلهم الحسين) [2] ازاين رو پس از آن حادثه، امامان شيعه آن را روز شومي دانسته و از روزه گرفتن در آن نهي کردند.

در روايات عامه نقل شده که از رسول خدا «ص » درباره عاشورا و روزه آن پرسيدند، فرمود: «ان يوم عاشورا يوم من ايام الله تعالي، فمن شاء صامه و من شاء ترکه » [3] عاشورايکي از ايام الله است، هر که خواست روزه بگيرد و هر که خواست، نگيرد.از امام صادق «ع » روايت است که آل اميه و شامياني که در کشتن حسين «ع » آنان را ياري کرده بودند، نذر کرده بودند که اگر حسين «ع » کشته شود و سپاه کوفه سالم از جبهه کربلا برگردند و خلافت در دودمان آل ابي سفيان مستقر گردد، آن روز را روز عيد و جشن بگيرند و به شکرانه اش، آن روز، روزه بگيرند.از اين رو روزه گرفتن عاشورا تا امروز در ميان آل ابي سفيان رسم شده است و مردم از آنان تبعيت مي کنند و روزه مي گيرند و در اين روز، به خانواده و بستگان خويش، شادي مي رسانند. [4] .

به هر حال، در تاريخ اسلام، واقعه خونين عاشورا عظيم ترين جلوه فداکاري خالصانه در راه دين و فدا شدن گراميترين انسان آن روزگار در راه حق و عدالت و احياي اسلام بود و تاثيرات مهمي در بيداري ملتها در طول تاريخ و الهام گرفتن افراد و امتها در راه مبارزه باستم داشته است و اگر در اسلام، چند روز بسيار مهم و به ياد ماندني و ستودني داشته باشيم، يکي هم عاشوراست، که راز و رمز کرامت بخشيدن انسان بر فرشتگان از سوي خدا را نشان مي دهد و براي امت محمد «ص » همين بس که اسوه هايي چون سيد الشهدا «ع » و شهداي کربلا دارد که جهان را در مکتب شرافت و آزادي خود، تربيت مي کند.در حديثي قدسي آمده است که حضرت موسي به خداوند عرض کرد: پروردگارا، چرا و به چه خاطر امت محمد «ص » را بر ساير امتها فضيلت بخشيدي؟ فرمود: به خاطر ده خصلت و ويژگي آنان را برتري دادم. موسي «ع » پرسيد: آن ده خصلت چيست که امت محمدي به آن عمل مي کنند، تا من هم بني اسرائيل را فرمان دهم تا به آنها عمل کنند؟

خداي متعالي فرمود: «الصلاة و الزکاة و الصوم و الحج و الجهاد و الجمعة و الجماعة و القرآن و العلم و العاشوراء...» [5] آنها عبارت است از: نماز، زکات، روزه، حج، جهاد، نماز جمعه، نماز جماعت، قرآن، دانش، و عاشورا! شگفتا که عاشورا در کنار نماز و حج و جهاد و قرآن و... از خصلتهاي امتياز بخش امت اسلام بر امتهاي ديگر است.و اين راز عظمت عاشورا و يوم الله بودن آن است. در ادامه حديث فوق، حضرت موسي از مفهوم «عاشورا» مي پرسد، خداوند در پاسخ به روز گريه و تباکي بودن عاشورا در سوگ فرزند پيغمبر و فضيلت گريستن و اطعام و خرج در راه زاده زهرا و ماتم آن شهيد بزرگوار اشاره مي فرمايد و بر چشمهاي گريان در روز عاشورا و قطرات اشک، پاداش بهشت را وعده مي دهد.

امام خميني «قدس سره » نيز روزهايي همچون 22 بهمن، 15 خرداد، 17 شهريور را «يوم الله » مي داند و به تکريم و احياي آنها دستور مي دهد و تعبير «عاشورا و 17 شهريور و ديگر ايام الله...» [6] نشان مي دهد که عاشورا را نيز از ايام الله مي داند و در جايي هم 15 خرداد را با عاشورا مقايسه مي کند و هر دو را «روز الهي » مي داند که همان يوم الله است: «بزرگداشت روز حماسه آفرين 15 خرداد، بزرگداشت ارزشهاي انساني در طول تاريخ است، همان سان که بزرگداشت روز سرنوشت ساز عاشورا، بزرگداشت اسلام و قرآن کريم است.ملت شريف ما، بلکه ملتهاي مظلوم، از هر چه غفلت کنند، از اين دو روز الهي نبايد غفلت کنند.عاشورا با «نه » خود، يزيديان را در طول تاريخ نفي کرد و به گورستان فرستاد، 15 خرداد پهلويان و پهلوي صفتان و ابر قدرتها را مدفون کرد...» و در پايان اين پيام، مي فرمايد: «درود بر عاشورا، درود بر 15 خرداد و 22 بهمن، درود برايام الله » [7] .


پاورقي

[1] درباره مفهوم و جايگاه ايام الله، ر.ک: «روايت انقلاب‏»، جواد محدثي، ج 1، ص 11، مقاله‏ «نگاهي تازه به مفهوم ‏ايام الله‏» و«صحيفه نور»، ج 9، ص 59.

[2] مفاتيح الجنان، ص 451 (زيارت عاشورا).

[3] کنز العمال، علاء الدين علي الهندي، ج 8، ص 658، المعجم المفهرس لالفاظ الحديث النبوي، ج 4، ص 224 واژه «عشر».

[4] بحار الانوار، ج 45، ص 95 حديث 41.

[5] مجمع البحرين، طريحي، واژه‏ «عشر»، مستدرک سفينة البحار، نمازي شاهرودي، ج 7، ص 234.

[6] صحيفه نور، ج 16، ص 181.

[7] همان ج 14، ص 264.