بازگشت

آمار نهضت كربلا


نقش آمار در ارائه سيماي روشن تر از هر موضوع و حادثه، غير قابل انکار است.ليکن در حادثه کربلا و مسائل قبل و بعد از آن، با توجه به اختلاف نقلها و منابع، نمي توان در بسياري از جهات، آمار دقيق و مورد اتفاق ذکر کرد و آنچه نقل شده، گاهي تفاوتهاي بسياري با هم دارد.در عين حال بعضي از مطالب آماري، حادثه کربلا را گوياتر مي سازد. به همين دليل به ذکر نمونه هايي از ارقام و آمار مي پردازيم: [1] .

مدت قيام امام حسين «ع » از روز امتناع از بيعت با يزيد، تا روز عاشورا 175 روزطول کشيد: 12 روز در مدينه، 4 ماه و 10 روز در مکه، 23 روز بين راه مکه تا کربلا و 8 روز در کربلا (2 تا 10 محرم).

منزلهايي که بين مکه تا کوفه بود و امام حسين آنها را پيمود تا به کربلا رسيد 18 منزل بود (معجم البلدان).

فاصله منزلها با هم سه فرسخ و گاهي پنج فرسخ بود.

منزلهاي ميان کوفه تا شام 14 منزل بود که اهل بيت را در حال اسارت از آنها عبور دادند.

نامه هايي که از کوفه به امام حسين «ع » در مکه رسيد و او را دعوت به آمدن کرده بودند 12000 نامه بود (طبق نقل شيخ مفيد).

بيعت کنندگان با مسلم بن عقيل در کوفه 18000 نفر، يا 25000 نفر و يا 40000 نفرگفته شده است.

شهداي کربلا از اولاد ابي طالب که نامشان در زيارت ناحيه آمده است 17 نفر. شهداي کربلا از اولاد ابي طالب که نامشان در زيارت ناحيه نيامده 13 نفر.سه نفر هم کودک از بني هاشم شهيد شدند، جمعا 33 نفر.اين افراد به اين صورت اند: امام حسين «ع »

1 نفر، اولاد امام حسين 3 نفر، اولاد علي «ع » 9 نفر، اولاد امام حسن 4 نفر، اولاد عقيل 12 نفر، اولاد جعفر 4 نفر.

غير از امام حسين «ع » و بني هاشم، شهدايي که نامشان در زيارت ناحيه مقدسه و برخي منابع ديگر آمده است 82 نفرند.غير از آنان، نام 29 نفر ديگر در منابع متاخرتر آمده است. (اصحاب امام حسين عليه السلام)

جمع شهداي کوفه از ياران امام 138 نفر.تعداد 14 نفر از جمع اين جناح حسيني، غلام بوده اند.

شهدايي که سرهايشان بين قبايل تقسيم شد و از کربلا به کوفه بردند 78 نفر بودند. تقسيم سرها به اين صورت بود: قيس بن اشعث، رئيس بني کنده 13 سر، شمر رئيس هوازن 12 سر، قبيله بني تميم 17 سر، قبيله بني اسد 16 سر، قبيله مذحج 6 سر، افرادمتفرقه از قبايل ديگر 13 سر.

سيد الشهدا هنگام شهادت 57 سال داشت.

پس از شهادت حسين «ع » 33 زخم نيزه و 34 ضربه شمشير، غير از زخمهاي تير بربدن آن حضرت بود.



اين ماهي فتاده به درياي خون که هست

زخم از ستاره بر تنش افزون، حسين توست [2] .



شرکت کنندگان در اسب تاختن بر بدن امام حسين 10 نفر بودند.

تعداد سپاه کوفه 33 هزار نفر بودند که به جنگ امام حسين آمدند.آنچه در نوبت اول آمد تعداد 22 هزار بودند به اين صورت: عمر سعد با 6000، سنان با 4000، عروة بن قيس با 4000، شمر با 4000، شبث بن ربعي با 4000.آنچه بعدا اضافه شدند: يزيد بن رکاب کلبي با 2000، حصين بن نمير با 4000، مازني با 3000، نصر مازني با 2000 نفر.

سيد الشهداء روز عاشورا براي 10 نفر مرثيه خواند و در شهادتشان سخناني فرمود و آنان را دعا، يا دشمنان آنان را نفرين کرد.اينان عبارتند از: علي اکبر، عباس، قاسم، عبدالله بن حسن، عبدالله طفل شير خوار، مسلم بن عوسجه، حبيب بن مظاهر، حر بن يزيد رياحي، زهير بن قين و جون.و در شهادت دو نفر بر آنان درود و رحمت فرستاد:

مسلم و هاني.

امام حسين «ع » بر بالين 7 نفر از شهدا پياده رفت: مسلم بن عوسجه، حر، واضح رومي، جون، عباس، علي اکبر، قاسم.

سر سه شهيد را روز عاشورا به جانب امام حسين «ع » انداختند: عبدالله بن عميرکلبي، عمرو بن جناده، عابس بن ابي شبيب شاکري.

سه نفر را روز عاشورا قطعه قطعه کردند: علي اکبر، عباس، عبد الرحمن بن عمير.

مادر 9 نفر از شهداي کربلا در روز عاشورا حضور داشتند و شاهد شهادت پسر بودند: عبدالله بن حسين که مادرش رباب بود، عون بن عبدالله جعفر، مادرش زينب، قاسم بن حسن مادرش رمله، عبدالله بن حسن مادرش بنت شليل جيليه، عبدالله بن مسلم مادرش رقيه دختر علي «ع »، محمد بن ابي سعيد بن عقيل، عمرو بن جناده، عبدالله بن وهب کلبي مادرش ام وهب، علي اکبر (بنا به نقلي مادرش ليلي، که ثابت نيست).

5 کودک نابالغ در کربلا شهيد شدند: عبدالله رضيع شير خوار امام حسين، عبدالله بن حسن، محمد بن ابي سعيد بن عقيل، قاسم بن حسن، عمرو بن جناده انصاري.

5 نفر از شهداي کربلا، از اصحاب رسول خدا بودند: انس بن حرث کاهلي، حبيب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه، هاني بن عروه، عبدالله بن بقطر عميري.

در رکاب سيد الشهداء، تعداد 15 غلام شهيد شدند: نصر و سعد (از غلامان علي «ع »)، منحج (غلام امام مجتبي «ع »)، اسلم و قارب (غلامان امام حسين «ع ») حرث غلام حمزه، جون غلام ابوذر، رافع غلام مسلم ازدي، سعد غلام عمر صيداوي، سالم غلام بني المدينه، سالم غلام عبدي، شوذب غلام شاکر، شيب غلام حرث جابري، واضح غلام حرث سلماني.اين 14 نفر در کربلا شهيد شدند.سلمان غلام امام حسين «ع »، که آن حضرت او را به بصره فرستاد و آنجا شهيد شد.

2 نفر از ياران امام حسين «ع » روز عاشورا اسير و شهيد شدند: سوار بن منعم و موقع بن ثمامه صيداوي.

4 نفر از ياران امام در کربلا پس از شهادت آن حضرت به شهادت رسيدند: سعد بن حرث و برادرش ابوالحتوف، سويد بن ابي مطاع (که مجروح بود و محمد بن ابي سعيد بن عقيل.

7 نفر در حضور پدرشان شهيد شدند: علي اکبر، عبدالله بن حسين، عمرو بن جناده، عبدالله بن يزيد، عبيد الله بن يزيد، مجمع بن عائذ، عبد الرحمن بن مسعود.

5 نفر از زنان از خيام حسيني به طرف دشمن بيرون آمده و حمله يا اعتراض کردند:

کنيز مسلم بن عوسجه، ام وهب زن عبدالله کلبي، مادر عبدالله کلبي، زينب کبري، مادر عمرو بن جناده.

زني که در کربلا شهيد شد مادر وهب (همسر عبدالله بن عمير کلبي) بود.

زناني که در کربلا بودند: زينب، ام کلثوم، فاطمه، صفيه، رقيه، ام هاني (اين 6 نفر از اولاد امير المؤمنين بودند) فاطمه و سکينه (دختران سيد الشهدا) رباب، عاتکه، مادر محسن بن حسن، دختر مسلم بن عقيل، فضه نوبيه، کنيز خاص حسين، مادر وهب بن عبدالله.


پاورقي

[1] بخش عمده‏اي از اين آمار از کتاب‏ «زندگي ابا عبدالله الحسين‏»، عماد زاده، «وسيلة الدارين في انصار الحسين‏»، سيد ابراهيم موسوي و «ابصار العين‏»، سماوي است.

[2] محتشم کاشاني.