بازگشت

نامه


هميشه يکي از سندهاي قابل اعتماد و رسمي «نامه » بوده است.مکاتبات اداري، رسمي و سياسي و عزل و نصبها و فرمانها و درخواستها به صورت نامه (و اصطلاحاکتاب) در نهضت کربلا و قبل و بعد از عاشورا هم به چشم مي خورد. [1] چه نامه هايي که سيد الشهدا «ع » به معاويه نوشت و نسبت به کشتن حجر بن عدي و يارانش اعتراض کرد، وچه آنچه به علما نگاشت و چه آنچه در جريان نهضت عاشورا، به بستگان خود و کوفيان، بصريان، ياران و نمايندگان خويش نوشت، حتي آنچه که به صورت وصيتنامه کتبي آن حضرت به محمد حنفيه ثبت است (لم اخرج اشرا...) از اين دست است.نامه هايي را هم بزرگان شيعه و هواداران آن امام، از بصره و بويژه کوفه به آن حضرت نوشتند و او را به آمدن به آن پايگاه شيعي دعوت کردند و قول هر گونه مساعدت و ياري دادند.سيد الشهدا نيز در پي آن دعوتنامه ها، نماينده خويش، مسلم بن عقيل را به کوفه فرستاد، باز همراه وي نامه اي به شيعيان نوشت. [2] .

نامه هايي که در مدت اقامت امام حسين «ع » در مکه، از کوفه براي آن حضرت فرستادند و دعوت به کوفه کردند، بسيار بود.تا حدود 12 هزار نامه و بيشتر هم گفته اند. نامه ها برخي بصورت فردي بود، برخي بصورت گروهي و با امضاهاي بيشمار.نامه هاي سيد الشهدا «ع » به آنان نيز اغلب، پاسخ به آن دعوتها يا فراخواني به ياري و مبارزه بود و محتواي دعوت عاشورايي امام را در برداشت.علت آنکه نامه هاي دعوت، اغلب از کوفه بود، آن بود که کوفيان دل خوشي از معاويه نداشتند و هوادار اهل بيت بودند.پس از مرگ او، تصميم به خلع يزيد از خلافت و مبارزه با او گرفتند.نامه هايشان هم در پي همين هدف و با مضموني انتقادآميز از حکومت امويان و اعلام هواداري نسبت به سيد الشهدا «ع » و دعوت به آمدن و قبول رهبري و قول نصرت و ياري و چشم به راه مقدم او بودن بود.نامه هايي هم ميان امام و برخي از شيعيان در بصره رد و بدل شد.آخرين نامه اي که از کوفيان به دست امام رسيد، اين متن را داشت: «عجل للقدوم يا بن رسول الله، فان لک بالکوفة ماة الف سيف فلا تتاخر» [3] اي پسر پيامبر!هر چه زودتر بيا!در کوفه صد هزار شمشير در اختيار توست، دير مکن!در مسير راه کوفه، وقتي سپاه حر، راه را برامام گرفت، حضرت به انبوه نامه هاي دعوت استناد کرد و حر از آنها اظهار بي اطلاعي مي کرد.روز عاشورا هم امام در يکي از خطبه هاي اتمام حجت خويش، کساني همچون شبث بن ربعي، حجار بن ابجر، قيس بن اشعث، يزيد بن حارث و... را مخاطب قرار دارد که... مگر به من ننوشتيد که ميوه ها رسيده و همه جا سرسبز است و آماده، زود بشتاب و به سوي سپاهي سازمان يافته بيا؟... [4] .


پاورقي

[1] مجموعه نامه‏هاي ائمه‏ «ع‏» در کتاب دو جلدي‏ «معادن الحکمة‏» از محمد بن فيض کاشاني گرد آمده است.نامه‏هاي ‏سيد الشهدا را نيز از جمله در «موسوعة کلمات الامام الحسين‏» و «بلاغة الحسين» ملاحظه کنيد.

[2] سفينة البحار، ج 2، ص 467.

[3] حياة الامام الحسين، ج 2، ص 335.

[4] کامل، ابن اثير، ج 2، ص 562، اعيان الشيعه، ج 1، ص 602.