جلال الدين محمد فرزند سلطان العلما محمد بن حسين خطيبي معروف به بهاء الدين، به سال 604 ه.ق. در بلخ به دنيا آمد. پدر وي از علما و صوفيان بزرگ زمان خود بود که به سبب رنجش از سلطان محمد خوارزمشاه از بلخ به قونيه رفت. جلال الدين در ابتدا در قونيه و سپس در حلب و دمشق به تحصيل پرداخت و در قونيه به تدريس و وعظ مشغول گشت. در سال 642 ه.ق. با شمس تبريزي ملاقات کرد. اين ملاقات سبب انقلابي روحاني در مولانا شد که در نتيجه ي آن مسند تدريس و فتوي را ترک گفت. مولانا به سال 672 ه.ق. در قونيه وفات يافت. آثار به جاي مانده از او عبارتند از: 1. مثنوي در 6 جلد و شامل 26 هزار بيت. 2. ديوان معروف به ديوان کبير مشتمل بر 50000 بيت. 3. رباعيات 4. مکتوبات 5. فيه ما فيه 6. مجالس سبعه.



کجاييد اي شهيدان خدايي؟

بلا جويان دشت کربلايي



کجاييد اي سبک روحان عاشق؟

پرنده تر ز مرغان هوايي



کجاييد اي شهان آسماني؟

بدانسته فلک را در گشايي



کجاييد اي ز جان و جا رهيده؟

کسي مر عقل را گويد کجايي؟



کجاييد اي در زندان شکسته

بداده وامداران را رهايي



کجاييد اي در مخزن گشاده؟

کجاييد اي نواي بي نوايي؟



دران بحريد کاين عالم کف اوست

زماني بيش داريد آشنايي