بازگشت

قمه زني


از مراسمي است که در بعضي شهرستانها و بلاد شيعي و توسط برخي از عزاداران امام حسين «ع » اجرا مي شود و در تاسي به مجروح و شهيد شدن سيد الشهدا «ع » و شهيدان کربلا و بعنوان اظهار آمادگي براي خون دادن و سر باختن در راه امام حسين «ع » انجام مي دهند.صبح زود عاشورا، با پوشيدن لباس سفيد و بلندي همچون کفن، بصورت دسته جمعي قمه بر سر مي زنند و خون از سر بر صورت و لباس سفيد جاري مي شود. بعضي هم براي قمه زني نذر مي کنند، برخي هم چنين نذري را درباره کودکان خردسال انجام مي دهند و بر سر آنان تيغ مي زنند، در حدي که از محل آن خون جاري گردد.

قمه زني نيز، مثل زنجير زني و شبيه خواني و... از دير باز مورد اختلاف نظر علما و پيروان و مقلدين آنان بوده و به استفتا و افتاء مبني بر جواز يا عدم جواز آن مي پرداخته اند. اين مراسم، از نظر شرعي پايه و مبناي ديني ندارد و صرفا روي علاقه شيعيان به ابا عبدالله الحسين «ع » انجام مي گيرد.فقها نيز آن را در صورتي که ضرري نداشته باشد، مجاز مي دانند. برخي از فقها نيز به خاطر تاثير نامطلوب آن بر افکار ديگران و موجب وهن مذهب بودن، آن را ممنوع دانسته اند.البته شرايط زماني در اين مساله بي تاثير نيست.امام خميني «ره » در پاسخ به استفتايي که در سالهاي اول پيروزي انقلاب اسلامي در اين زمينه از ايشان شده بود، فرمودند: «در وضع موجود، قمه نزنند...» آية الله خامنه اي نيز در ديدار با روحانيون، در آستانه ايام عاشورا (سال 1373 شمسي) در ضمن بيانات مبسوطي درخرافه زدايي از عزاداري سيد الشهدا «ع » فرمودند: «قمه زدن هم از آن کارهاي خلاف است... اين يک کار غلطي است که عده اي قمه ها را بگيرند و بر سر خود بزنند و خون بريزند... کجاي اين کار، حرکت عزاداري است؟ اين جعلي است.اينها چيزهايي است که از دين نيست...».آن را بدعت، خلاف و خرافه دانستند.و در پاسخ به نامه امام جمعه اردبيل، نوشتند: امروز اين ضرر بسيار بزرگ و شکننده است و لذا قمه زدن علني و همراه با تظاهر، حرام و ممنوع. [1] علماي ديگر نيز در تاييد موضع و سخن رهبر انقلاب، آن را موجب وهن مذهب و نامشروع دانستند. [2] .

البته اين احساس مذهبي و عواطف ديني که سبب مي شود به عشق حسين «ع » چنين کارهايي کنند، بايد در مسير صحيح هدايت شود و مورد بهره برداري قرار گيرد تا شور و انگيزه جهاد و شهادت بيافريند.بعلاوه، آنان که به خاطر حسين «ع » حاضرند خون بدهند، چه بهتر که خون خويش را به درمانگاهها و مراکز انتقال خون اهدا کنند يا با تاسيس بانک خون، از فداکاران و ايثارگران داوطلب، در روز عاشورا خون گرفته شود و نگهداري گردد، تا از اين طريق، جان انسانهاي بسياري که نيازمند خونند، نجات يابد.گر چه اين کار، شايد مثل قمه زني، تامين کننده احساس عاطفي فرد نباشد، ولي قطعا رضايت خداوند و پسند سيد الشهدا «ع » را بيشتر در پي دارد.کاش روزي صدقه دادن خون نيز، مثل صدقه و کمک مالي و لباس و غذا و... مرسوم گردد و با قصد قربت انجام گيرد.



کي گفت حسين، بر سر خويش بزن؟

با تيغ، به فرق خويشتن نيش بزن



تيغي که زني بر سر خود، اي غافل

بر فرق ستمگران بد کيش بزن




پاورقي

[1] در تاريخ 7 محرم 1415، 22 خرداد 1373.

[2] مجموعه سخنان ايشان و استفتاها و جوابها در جزوه‏اي به نام‏ «پيرامون عزاداري عاشورا» در 71 صفحه در محرم‏ 1415 از سوي دفتر تبليغات اسلامي چاپ شد.