حادثه عاشورا، علاوه بر «پيام» که بايد آن را شنيد و به کار بست، داراي «عبرت» هم هست که با شناخت آن، بايد از بروز آنگونه حوادث و مظلوميت حق و طرفداران دين جلوگيري کرد. آنچه زمينه ساز پيدايش آن قتل عام فجيع شد، کوتاهي مردم از نصرت حق، بي وفايي نسبت به پيمان، عهدشکني از روز ترس و دنياطلبي، ترک صحنه جدال حق و باطل، ترک وظيفه نهي از منکر، فريب خوردن از تبليغات باطل، جهل عمومي جامعه، مرعوب شدن در برابر سلطه باطل، بي تفاوتي، سکوت و سازش و ترک وظيفه از سوي چهره هاي شاخص جامعه و عناصر تأثيرگذار، تبعيت نکردن از امام حق، ضعيف شدن فرهنگ شهادت طلبي و فدا کردن جان در راه ايمان و حق، وابستگي و دلبستگي به دنيا، نشناختن موقعيت عمل، دير جنبيدن براي اقدام بموقع بود. اين نکات به عنوان برخي از عبرتهايي است که مي توان از حادثه عاشورا گرفت و اگر اين عوامل شناخته شود و به آگاهي عمومي و فرهنگ مردمي تبديل گردد، کربلاهاي مظلوميت تکرار نخواهد شد.

مقام معظم رهبري آيةالله خامنه اي اولين بار صراحتا اين اصطلاح را وارد فرهنگ جامعه ساخت و با طرح آن افکار دلسوزان اسلام و انقلاب و عاشورا را به خطرهاي بي تفاوتي جامعه معطوف داشت. فرمود: «جا دارد اگر ملت اسلام فکر کند که چرا پنجاه سال بعد از وفات پيغمبر، کار کشور اسلامي به جايي رسيده باشد که همين مردم مسلمان از وزيرشان، اميرشان، سردارشان، عالمشان، قاضي شان، قاري شان گرفته، در کوفه و کربلا جمع بشوند و جگرگوشه همين پيغمبر را با آن وضع فجيع به خاک و خون بکشند؟ آدم بايد به فکر فرو برود که چرا اينطوري شد؟... اگر خواص در هنگام خودش کاري را که تشخيص دادند عمل کردند، تاريخ نجات پيدا مي کند و حسين بن علي ها ديگر به کربلاها کشانده نمي شوند. اگر خواص بد فهميدند، دير فهميدند و با هم اختلاف کردند،... معلوم است که در تاريخ کربلاها در تاريخ تکرار خواهد شد.» [1] .

مطالعه تاريخ کربلا با اين ديد، درسها و عبرتهاي فراواني براي جامعه خواهد داشت. [2] .