بازگشت

عاشورا و شعر فارسي


نام کتابي است که مجموعه «ترکيب بند» هاي معروف شعراي بزرگ را درباره امام حسين «ع » و حادثه عاشورا در بر دارد.اين کتاب که به اهتمام «حسن گل محمدي » فراهم شده است، 14 ترکيب بند معروف را از محتشم کاشاني و ديگران دارد و 263 صفحه است.

درباره سيد الشهدا و حادثه عاشورا، مجموعه هاي شعري متعددي به زبان عربي، فارسي، ترکي و... تدوين شده است و شاعران در طول تاريخ، با زبان ماندگار شعر، به ترسيم اين حماسه جديد و مظلوميتهاي اهل بيت پرداخته اند.شاعراني چون محتشم کاشاني، صباحي بيدگلي، وصال شيرازي، قاآني شيرازي، سروش اصفهاني، نير تبريزي، عمان ساماني و... از جمله اينانند که در قالب ترکيب بند يا مثنوي و قطعه به مرثيه سرايي درباره سيد الشهدا «ع » پرداخته اند. [1] با توجه به تشويقي که امامان نسبت به سرودن شعر درباره حادثه کربلا و مظلوميت دودمان پيامبر و نشر فضايل اهل بيت داشته اند، راز اينهمه سروده، ديوان، مجموعه هاي شعر و مدايح و مراثي پيرامون مصائب و فضايل عترت، آشکار مي شود.

ورود حماسه کربلا به حيطه شعر و ادب، يکي از عوامل ماندگاري آن نهضت بوده است، چرا که قالب تاثير گذار و نافذ شعر و مرثيه، ميان دلها و حادثه عاشورا پيونده زده و احساسها و عواطف علاقه مندان را به آن ماجرا وصل کرده است.اين ويژگي در شعرهاي غير فارسي نيز وجود دارد و ادبيات عاشورايي، از غني ترين ذخيره هاي فکري و احساسي شيعه است.از سوي ديگر حماسه کربلا در زبان شعري شاعران تاثير نهاده وادبيات را پر بار ساخته است.رابطه اي متقابل ميان شعر فارسي و عاشورا وجود دارد و هردو به ماندگاري و جلوه يکديگر کمک کرده اند.برخي شاعران نيز ماندگاري نام خود را مديون شعر سرودن درباره اهل بيت و عاشورا و مظلوميت ابا عبدالله «ع » اند و گاهي با يک شعر، شهره و جاويد شده اند، همچون محتشم.


پاورقي

[1] در اين زمينه‏ها از جمله ر.ک: «نگرشي به مرثيه سرايي در ايران‏»، عبد الرضا افسري کرماني، «چند مرثيه از شاعران‏ پارسي‏گوي‏»، ابو القاسم رادفر.