بازگشت

نگاه سياسي به عاشورا


اهل ادب و قلم و شاعران و نويسندگان، به حادثه عاشورا از زاويه هاي مختلف نگريسته اند و به تبع آن زاويه نگاه، آثار شعري و ادبي آنان نيز همان صبغه و درونمايه را يافته است.



جوهره حركت عاشورا، حركت سياسي بود. امام حسين(ع) از موضع امامت مسلمين، با نپذيرفتن بيعت يزيد و نامشروع دانستن حكومت امويان و ادّعاي اينكه امامت و خلافت و رهبري حق مسلّم، مشروع و مغصوب اهل بيت است، از مدينه بيرون شد و چند ماه در مكّه اقامت گزيد و در آن مدّت، مواضع سياسي خويش را نسبت به حكومت، با مردم در ميان گذاشت و در پاسخ به استنصار مردم كوفه و نامه هاي دعوت كوفيان و بصريان، مسلم بن عقيل را به نمايندگي به عراق فرستاد و پس از دريافت گزارش مساعد از اوضاع كوفه و بيعت هزاران نفر هوادار مسلّح، به قصد تشكيل حكومت اسلامي و برپايي عدل و برانداختن سلطه ستم و ريشه كن ساختن غدّه شوم بني اميه، عازم سرزمين عراق شد.



مبارزه با سلطه يزيدي و تلاش در راه احقاق حق ائمه و اهل بيت، حركتي سياسي الهي و از شؤون امامت بود كه آن حضرت بدان پرداخت. اين، نگاه واقع بينانه به حركت عاشورااست.



امامت امّت قدس سره، در بعد سياسي حركت عاشورا سخنان فراواني دارد كه جهت نمونه به اين فراز دقّت كنيد:



تكليف بود آنجا كه بايد قيام بكند و خونش را بدهد، تا اينكه اين ملّت را اصلاح كند، تا اين كه اين عَلَمِ يزيد را بخواباند و همين طور هم كرد و تمام شد [1] .



تكليف الهي خودش را تشخيص داد كه بايد نهضت كند و راه بيفتد، برود و مخالفت بكند و اظهار مخالفت و استنكار كند، هر چه خواهد شد. [2] .



آن حضرت به فكر آينده اسلام و مسلمين بود، به خاطر اينكه اسلام در آينده و در نتيجه جهاد مقدس و فداكاي او



در ميان انسان ها نشر پيدا كند و نظام سياسي و نظام اجتماعي آن در جامعه ما برقرار شود مخالفت نمود، مبارزه كرد و فداكاري كرد. [3]



نگاه سياسي و مبارزاتي و اصلاح طلبانه به قيام عاشورا، از ديرباز بين اهل انديشه و قلم، كم و بيش بوده است، چرا كه خود سيدالشهدا(ع)، خروج خويش را براي مبارزه با ظلم و بدعت و جهت احياي قرآن و حق و به قصد امر به معروف و نهي از منكر و اصلاح امّت معرفي كرده است:



...انّما خرجت لطلب الاصلاح في امّة جدّي... [4]



شاعران بسياري هم به بُعد اجتماعي و سياسي آن نهضت مقدس توجه داشته و آن را سروده اند، هر چند در سالهاي نزديك به انقلاب اسلامي، اين نگرش، روشن تر و جدّي تر بوده است و پس از انقلاب، چنين رويكردي عمق و شفّافيت بيشتري يافته و اين از بركات اين نهضت است. به تعبير مقام معظم رهبري:



امروز هم شاعران و گويندگاني هستند كه براي ظلم، و فساد شعر مي گويند و اگر انقلاب ما و اين تحوّلي كه در همه اركان ملّت ما پيدا شد به وجود نمي آمد، معلوم نبود كه چه مي شد و به كجا مي رسيد؟ [5]