رسول خدا صلي الله عليه و آله خطاب به اميرالمؤمنين عليه السلام چنين مي فرمايند:

«يا علي انا و انت ابوا هذه الأمة و من حقوق الاباء و الامهات ان يترحموا عليهم في الاوقات ليكون فيهم اداء حقوقهم [1] - اي علي! من و تو پدران اين امت هستيم و از حقوق پدران و مادران به فرزندان اين است كه در اوقات مقتضي بر پدر و مادرشان رحمت آورند تا اداي حقوقشان نموده باشند.»

شايسته است كه خواننده ي عزيز در اين فرمايش پيامبر صلي الله عليه و آله بسيار دقت فرمايد كه چگونه نسبت خود و اهل بيتش عليهم السلام را با افراد اين امت بيان مي دارند و چگونه از امت مي خواهند كه به حقيقت پدري آنها و حقوقي كه به عنوان پدر بر امت دارند، توجه داشته باشند. طبق اين فرمايش اوقات و زماني خواهد رسيد كه بر همه ي امت واجب است كه همه ي رحمت خود را متوجه پدران معنوي خود نمايند و به اداي حقوق و وظيفه اي كه بر عهده شان به عنوان فرزند وجود دارد، بپردازند، ولي افسوس كه امت اسلامي هيچ گاه به آن اوقات توجه نكرد و پس از پيامبر صلي الله عليه و آله اهل بيت عزيز او يكي پس از ديگري در برابر بي توجهي و قساوت مردم به شهادت رسيدند و جز عده اي اندك، هيچ كس به وظيفه ي فرزندي خود عمل نكرد. سؤال و دغدغه ي اصلي و مهم اين است كه در حال حاضر ما با پدر حقيقي و مظلوممان چه مي كنيم؟ آيا به وظيفه ي فرزندي كه پيامبر صلي الله عليه و آله از ما مي طلبد، عمل مي كنيم؟!

امام حسن عسكري عليه السلام مي فرمايند:

«افضل والديكم و احقهما بشكركم محمد و علي و قال علي بن ابيطالب عليه السلام: سمعت رسول الله صلي الله عليه و آله يقول: انا و علي بن ابيطالب ابوا هذه الامة و لحقنا عليهم


اعظم من حق والديهم، فانا ننقذهم ان اطاعونا من النار الي دار القرار و نلحقهم من العبودية بخيار الاحرار [2] - بالاترين پدران شما، و سزاوارترين آنها به سپاس و شكر شما حضرت محمد و علي عليهماالسلام مي باشند و علي بن ابي طالب عليهماالسلام فرمودند: شنيدم رسول خدا صلي الله عليه و آله مي فرمودند: من و علي دو پدر اين امتيم و البته كه حق ما بر آنها برتر و عظيم تر از حق پدر و مادرشان مي باشد، زيرا چنانچه از ما فرمان برند؛ آنان را از آتش رهانيده و در خانه ي جاويدان بهشت مستقر كرده، آنها را از عبوديت و بردگي به جمع بهترين آزادگان ملحق سازيم.»

پدران حقيقي كساني هستند كه انسان را از طبيعت و تاريكي هاي آن نجات دهند و به جايگاه اصلي و وطن حقيقي و ابدي برسانند. بدون چنين پدراني انسان هرگز رنگ سعادت را نخواهد ديد. به همين دليل پيامبر و آل ايشان صلي الله عليه و آله بالاترين پدران ما هستند كه حقشان از حق پدر و مادر و هر كس ديگري بزرگتر است.

تا اينجا دانستيم كه اهل بيت عليهم السلام با ما رابطه وجودي دارند و آنها پدران و بزرگترين خويشان ما هستند كه پس از خداوند تبارك و تعالي، هيچ كس با ما پيوندي عميق تر و نزديك تر از آنها ندارد. و پس از خداوند تبارك و تعالي نيز هيچ كس به اندازه آنها نسبت به ما رئوف و مهربان نيست بلكه اساسا آنها از آن جهت كه جانشين خداوند روي زمين هستند، مظهر رحمت و رأفت الهي نسبت به ما و همه انسان ها مي باشند. بنا به فرمايش پيامبر صلي الله عليه و آله ما نيز به عنوان فرزندان آنها وظايفي برعهده داريم كه حضرت آن وظايف را در يك جمله كامل و رسا يعني «رحمت به آنها در اوقات و شرايط مقتضي» بيان فرمودند. «اوقات» جمع «وقت» است يعني زمان و موقع. همين جمع بودن مي رساند كه شرايط و مواقعي كه ما بايد با نظر رحمت و قلب پر از مودت به انجام وظايفمان نسبت به آنها اقدام كنيم، متعدد و متفاوت است. حال مي گوييم اگر بخواهيم همه آن شرايط و مواقع را جمع كنيم مي توانيم آنها را در دو مورد جمع نماييم:


1 - وظيفه ما در شرايط و مواقعي كه با مصيبت عظيم آنها روبرو مي شويم.

2 - وظيفه ما در شرايط و مواقعي كه با مصيبت اعظم آنها روبرو مي شويم.

براي درك عميق تر نسبت به اين دو وظيفه، ابتدا بهتر است رابطه و نسبت بين مصيبت عظيم و مصيبت اعظم را بررسي كنيم.