بازگشت

تشخيص روز اربعين


در روايات [1] و احاديث، اين زيارت، به نام «زيارة الأربعين» وارد شده است. كه به اين عنوان «زيارت چهلم» مطرح شده، و در حقيقت با همين محور، عنوان موضوعي پيدا كرده است.

براي احراز اين عنوان، مناسب است به گونه اي حساب شود كه به طور دقيق، اين زيارت در «چهلم


حضرت امام حسين عليه السلام» خوانده شود؛ زيرا، چهلم حضرت عليه السلام هميشه با «بيستم ماه صفر» منطبق نيست، گاه بر «چهلم» منطبق است و گاهي چنين نيست، و واضح است كه در احاديث و آثار «زيارت بيستم ماه صفر» نرسيده است.

اگر روز عاشورا را - كه روز شهادت حضرت امام حسين عليه السلام است - مبدأ بدانيم و آن روز را آغاز «چهلم» حساب كنيم، و ماه محرم هم بيست و نه روز باشد، روز بيستم ماه صفر، «اربعين» خواهد بود و چهلم محسوب مي شود، ولي اگر ماه محرم سي روز باشد، طبعا روز نوزدهم ماه صفر «چهلم» است.

اگر مبدأ شمارش و آغاز چهلم را روز يازدهم محرم، حساب كنيم - زيرا شهادت مظلومانه ي آن حضرت عليه السلام بعد از ظهر عاشورا بوده است - با توجه به بيست و نه روز يا سي روزه بودن ماه محرم - به ترتيب مذكور - «اربعين» و چهلم آن حضرت، روز بيستم يا بيست و يكم ماه صفر خواهد بود.

بنابراين، ممكن است كه گفته شود دو روز، به عنوان «چهلم»، «زيارت اربعين» خوانده شود، بلكه سه روز، همان گونه كه در ايام فاطميه عليهاالسلام هم سه روز مراسم عزا و نوحه براي حضرت فاطمه - سلام الله عليها - به پا داشته مي شود.

بسيار مناسب است كه همان طور به عنوان «اربعين» چند روز عزاداري مي شود، زيارت اربعين نيز در چند روز (بر اساس حساب ذكر شده) خوانده شود. البته در جهت ادراك «اربعين واقعي»، چه بسا اين برنامه - هر چند از راه احتياط هم باشد - بي مورد نيست و چه بسا به مقتضاي احتياط كامل، بر اساس موازين فقهي در جهت ادراك عنوان اربعين و چهلم واقعي، همين برنامه را در مقام عمل به دنبال دارد.


پاورقي

[1] تهذيب، کتاب المزار، باب فضل زيارة أبي‏عبدالله الحسين عليه‏السلام، ر 37، ج 6، ص 52.