اكنون پس از اين مقدمه نسبتا طولاني به موضوع اصلي باز مي گرديم كه بايد به امام حسين عليه السلام با اين دو ديدگاه نگريست، زيرا او از «انوار خمسه ي طيبه» است.

ابتدا بايد مشخص شود كه نگاه ما به آن حضرت چگونه است، ثبوتي يا اثباتي؟

نگاه ثبوتي، تمام حركات و سكنات آن بزگوار را دست نايافتني كرده است و آن چه نصيب ما خواهد ساخت، شنيدن مجموعه حوادث و وقايعي است كه هيچ مسئوليتي را براي ما در برنخواهد داشت و حتي هدايت آميز نيز نخواهد بود. تنها نكته، اين خواهد بود كه شهادت آن بزرگوار و اسارت خانواده اش براي بخشوده شدن گناه امت و محبان آن حضرت بوده، مهم ترين وظيفه ما اظهار ارادت و اقامه عزا، بر آن بزرگواران است!

حوادث و وقايعي كه با محور بودن شخص امام حسين عليه السلام تحقق يافته، همه از پيش تعيين شده و خط روشني است كه همه حوادث آن از جانب وحي ترسيم، و بايد به دست آن حضرت تحقق مي يافت. بنابراين براي هيچ قسمت از آن، نمي توان جانشين و نظيري ساخت.

با اين نگاه، توجه به اهداف بشري براي قيام آن حضرت، بي معنا خواهد بود و صرفا منظور از نقل حماسه ي عاشورا، اظهار ارادت و محبت و مويه بر آن حضرت است. اين تحليل با رواياتي نيز قابل تقويت است:

اين فرموده ي امام عليه السلام، كه «انا قتيل العبرة ما ذكرني مؤمن الا و قد استعبر؛ [1] من كشته و شهيد اشكم، هيچ مؤمن مرا ياد نكند مگر آن كه ديده اش را اشك فراگيرد» با اندكي سطحي نگري، هدف عاشورا و شهادت آن حضرت و وظيفه محبان خواهد شد.