بازگشت

اهميت شناخت امام


در اين فراز از زيارت، مهم ترين نعمتي را كه خداوند به ارادتمندان خاندان نبوت عطا فرموده، مورد قدرداني قرار مي گيرد.

زاير تقاضا مي كند كه اين نعمت از او سلب نشود، چرا كه مهم ترين سؤال در قيامت، از همين نعمت است. خداوند مي فرمايد:

(ثم لتسألن يومئذ عن النعيم)؛ [1] آن گاه از نعمت ها شما را در آن جا باز مي پرسند.

ابوحنيفه از امام صادق عليه السلام درباره ي تفسير اين آيه سؤال كرد.

امام صادق عليه السلام سوال را به او برگرداند و فرمود:

به عقيده ي تو نعيم چيست؟

عرض كرد: غذا است و طعام و آب خنك.

حضرت فرمود:

اگر خدا بخواهد تو را روز قيامت در پيشگاهش نگه دارد تا از هر لقمه اي كه خورده اي و هر جرعه اي كه نوشيده اي از تو سؤال كند بايد بسيار درآن جا بايستي!

عرض كرد: پس نعيم چيست؟

حضرت فرمود:

ما اهل بيت هستيم كه خداوند به وجود ما به بندگانش نعمت داده و ميان آن ها بعد از اختلاف الفت بخشيده، دل هاي آنان را به وسيله ي ما به هم پيوند داده و برادر خود ساخته، بعد از آن كه دشمن يكديگر بودند و به وسيله ي ما آن ها را به اسلام هدايت كرده است. آري! «نعيم» همان پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم و خاندان او است. [2] .

در تفسير نمونه آمده است:

تفسير اين روايات ظاهرا مختلف، اين گونه است كه «نعيم» يك معني بسيار گسترده دارد كه همه ي مواهب الهي را اعم از معنوي مانند دين و ايمان و اسلام و قرآن و ولايت و انواع نعمت هاي مادي را اعم از فردي و اجتماعي شامل مي شود.


نعمت «ايمان و ولايت»، چون اهميت بيش تري دارند، بيش تر سؤال مي شود، كه آيا حق آن ها ادا شده است يا نه؟

ظاهرا رواياتي كه نعمت مادي را از شمول اين آيه نفي مي كند ناظر به اين معنا است كه شما نبايد مصداق هاي مهم تر را رها كرده و به مصداق كوچك تر روي آوريد و در حقيقت هشداري است به مردم در زمينه ي سلسله ي مراتب مواهب و نعمت هاي الهي و اين كه در برابر آن ها مسؤوليت سنگين دارند. [3] .

به هر حال راه رسيدن به مرتبه ي كامل خداشناسي و توحيد، معرفت نسبت به اهل بيت عليهم السلام و پيروي از آنان مي باشد.

قبول ولايت موجب تقرب به درگاه خداوند متعال مي گردد.



من كه عمري از تو دارم عزتم را يا حسين

آبرو و افتخار و شوكتم را يا حسين



خلوتي دارد دلم با تو ببين در چشم من

مي توان ديد اشتياق صحبتم را يا حسين



اي فروزان مهر آزادي، ولا و مهر تو

كرده تأمين در دو عالم عزتم را يا حسين



شكر لله از نخستين روز عمر من خدا

با ولاي تو سرشته فطرتم را يا حسين



اي تمام هستي من، وقف عشقت كرده ام

جان خود را، اشك خود را، فرصتم را يا حسين



در ره عشق تو گر چه پاي من لغزيده است

از كرم بر من ببخشا غفلتم را يا حسين



من گنه كردم، ولي از روي تو شرمنده ام

بر رخم بنگر تو اشك خجلتم را يا حسين



حاجت من، ديدن روي تو وقت مردن است

جان زهرا خود برآور حاجتم را يا حسين [4] .




پاورقي

[1] تکاثر «102»، آيه‏ي 8.

[2] مجمع البيان، ج 10، ص 535.

[3] تفسير نمونه، ج 27، ذيل آيه‏ي مورد بحث، ص 286.

در تفسير الميزان، به نقل از کافي، از امام صادق عليه‏السلام روايت آورده که آن حضرت چنين فرمود: خداوند کريم‏تر از آن است که به شما خوراکي بدهد نوش جان کنيد، بعد مؤاخذه نمايد و بازجويي کند «و لکن يسئلکم عما انعم عليکم بمحمد و آل محمد» ولي از شما راجع به نعمتي که به برکت محمد و آل محمد عليه‏السلام داده، خواهد پرسيد.

مرحوم علامه طباطبايي رحمه الله در تفسير بيان السعاده، روايات را به اين صورت جمع کرده است: «تحقيق در اين مقام، اين است که نعمت همان طوري مرارا ذکر کرده‏ايم نعمت نيست، مگر ولايت و هر چيزي که ما را به ولايت مي‏رساند. و هر چيزي که از ولايت منقطع باشد، نقمت است گرچه به صورت ظاهر، نعمت باشد».

[4] سيد هاشم وفايي.