(ان كل من في السماوات والأرض الا آتي الرحمن عبدا)؛ [1] بلكه هيچ موجودي در آسمان ها و زمين نيست، جز آن كه خدا را بنده ي فرمان بردار است.

راز و رمز عروج، «عبوديت» است. اگر بنده، به وظايف خود عمل كند، از الطاف الهي بهره مند مي گردد و جانشين خدا در روي زمين مي گردد:

(سلام علي نوح في العالمين، انا كذلك نجزي المحسنين انه من عبادنا المؤمنين)؛ [2] سلام بر نوح در ميان جهانيان. ما چنين نيكوكاران را پاداش مي دهيم. كه او به حقيقت از بندگان با ايمان ما بود.

انسان در سير و سلوك عرفاني خود، بايد با برنامه ي بندگي و پرستش خدا سير كند كه خداوند متعال اين راه عبوديت را مقرر فرموده است؛ گويي راه ديگري تعيين نشده است.


از نظر علمي و دستوري، يكي از وظايف الهي لا اقل براي اهل معرفت و عرفان اين است كه از راه عبوديت به مراحل عالي برسند تا خداوند، حقايق عالم هستي را به آنان نشان دهد، چون خداوند فرموده است: (لنريه من آياتنا) گويي عبوديت، اساس و پايه ي نشان دادن و به رؤيت رساندن خداوند سبحان، آيات خود را به عباد و بندگان خالصش مي باشد.

در قرآن كريم، هر جا نام پيامبري ذكر مي شود، مقام عبوديت او يادآوري شده است. به نمونه هايي از آن ها اشاره مي شود:

1. (سلام علي نوح في العالمين، انا كذلك نجزي المحسنين، انه من عبادنا المؤمنين)؛ [3] سلام بر نوح در ميان جهانيان. ما چنين نيكوكاران را پاداش مي دهيم. كه او به حقيقت از بندگان با ايمان ما بود.

2. (و اذكر عبدنا داوود ذا الأيد انه أواب)؛ [4] و از بنده ي ما داود ياد كن كه بسيار نيرومند بود و دائم به درگاه ما توبه و انابه مي كرد.

3. (و اذكر عبدنا أيوب اذ نادي ربه أني مسني الشيطان بنصب و عذاب)؛ [5] ياد كن بنده ي ما ايوب را هنگامي كه به خدا عرض كرد شيطان مرا رنج و عذاب رسانيد.

4. (سلام علي ابراهيم، كذلك نجزي المحسنين، انه من عبادنا المؤمنين)؛ [6] سلام و تحيت خدا بر ابراهيم باد. ما نيكوكاران را اين چنين پاداش مي دهيم. زيرا او از بندگان با ايمان بود.

5. (لن يستنكف المسيح أن يكون عبدا لله)؛ [7] هرگز مسيح از بنده ي خدا بودن ابا و استنكاف ندارد...

6. (ذكر رحمة ربك عبده زكريا)؛ [8] ياد كن حكايت او را وقتي كه خداي خود را پنهاني و از صميم قلب ندا كرد.