13. ابوالحسن اشعري (متوفاي 324 ق)، پيشواي مكتب اشاعره، مي گويد:

چون ستمگري يزيد از حد گذشت، امام حسين عليه السلام با ياران خود عليه بيداد او قيام كرد و در كربلا به شهادت رسيد. [1] .

14. علامه آلوسي، (متوفاي 1270 ق)، كه مرجع و مفتي اهل سنت عراق بود، در «تفسير روح المعاني» ذيل آيه ي شريفه ي (فهل عسيتم ان توليتم أن تفسدوا في الأرض و تقطعوا أرحامكم، أولئك الذين لعنهم الله فأصمهم و أعمي أبصارهم) [2] از احمد بن حنبل - پيشواي مذهب حنابله - نقل مي كند كه:

پسرش از وي درباره ي لعن يزيد سؤال كرده، او جواب گفت: «كيف لا يلعن من لعنه الله في كتابه؛ چگونه لعن نشود كسي كه خدا او را در كتابش لعنت كرده است؟!».

عبدالله پسر احمد بن حنبل پرسيد: من كتاب خدا را خواندم ولي لعن يزيد را نديدم؟

احمد بن حنبل در پاسخ، آيه ي شريفه ي (فهل عسيتم...) را خواند و آن گاه گفت: «اي فساد و قطيعة اشد مما فعله يزيد؛ چه فساد و قطع رحمي از فسادي كه يزيد مرتكب آن شده، بالاتر است؟!» [3] .

15. آلوسي بعد از نقل آن سخنان مي گويد:

در لعن يزيد توقف نيست چون اهل كبائر و داراي اوصاف خبيثه بود و بر[مردم]مدينه ظلم و تعدي كرد و حسين عليه السلام را كشت و به اهل بيت اهانت كرد. [4] .

16. مولوي محمد شهداد حنفي درباره ي قيام سيدالشهدا عليه السلام مي نويسد:

در راه آنچه آن را حق مي دانست، جان خود را تسليم جان آفرين كرد ولي تسليم باطل نشد. با آن كه يار و يارواني به حد كافي نداشت، عليه باطل با تمام قدرت و شهامت، ايستادگي كرد تا اين كه به مقام شهادت عظمي نائل آمد. [5] .

17. ابن روزبهان مي نويسد:

آن حضرت در ميان امواج شدت و بلا، شربت شهادت نوشيده و در كربلا دفن شد. حادثه اي غم انگيزتر و مصيبت بارتر و دردناك تر از اين، در تاريخ اسلام رخ نداده است! نفرين به اندازه ي علم خدا بر هر كسي كه در جنگ عليه آن حضرت حاضر شده و در آن شريك و بدان راضي بوده است. [6] .

18. ابن خلدون مي گويد:


نمي توان گفت: يزيد هم در كشتن امام حسين عليه السلام اجتهاد كرد، پس بي تقصير است؛ چون صحابه اي كه با امام حسين عليه السلام در قيام شركت نكرده بودند، هرگز اجازه ي قتل حضرت را نداده بودند. اين يزيد بود كه با امام جنگيد. اين عمل يزيد، نشانه ي فسق اوست و حسين عليه السلام در شهادت مأجور است در حالي كه يزيد از عدالت به دور بوده و حسين عليه السلام عليه يك حاكم ظالم قيام كرده بود. [7] .

19. دكتر طه حسين (متوفاي 1973 م)، اديب، نويسنده و ناقد معاصر اهل سنت، معتقد است:

از آنجا كه حسين از يك سو، مسئول حفظ دين و از سوي ديگر، آزاده و قهرمان است، هرگز در قبال بيعت خواهي يزيد، سر تسليم فرود نخواهد آورد. پس براي رسيدن به هدف خود، بايد به هر كار مشروعي دست مي زد. بنابراين، براي احتراز و دوري از امر بيعت، به كوفه روي آورد و شهادت را بر بيعت با يزيد كه به نوعي تأييد ستم هاي او بود، ترجيح داد. [8] .

20. شيخ عبدالله علائلي (متوفاي 1996 م)، دانشمند و نويسنده ي اهل سنت، [9] با تحليل اوضاع زمان يزيد معتقد است:

سكوت را بر هيچ ديندار و آزاده اي جايز نمي داند. اما در اين ميان، كسي كه از همه بيشتر مسئوليت داشت و در اعتراض به وضع ناهنجار آن عصر از شايستگي بيشتري برخوردار بود، امام حسين عليه السلام بود.

قيام حسين عليه السلام خواست همه ي مسلمانان بوده است؛ اين قيام انعكاس و طنين گسترده اي به جاي گذاشت و تا آنجا پيش رفت كه تخت سلطنت امويان را به لرزه درآورد و سرانجام به نابودي كشاند. [10] .

21. شيخ عبدالله علائلي همچنين مي گويد:

هر كس در زندگي، دو روز دارد: روز زنده شدن و روز مرگ؛ ولي تو اي حسين! تنها يك روز داشتي. روز زنده شدن و حيات؛ زيرا تو هرگز نمردي، تو جان شيرين خود را بر سر عقيده ي پاك و هدف بزرگ و آرمان مقدس خويش نهادي، به همين دليل تا حق و حقيقت و اسلام در جهان زنده است، تو هم زنده اي. [11] .