اگر اولين ها را در فرهنگ عاشورا بجوييم، علي اكبر عليه السلام اولين شهيد از بني هاشم است. همو كه وقتي امام عليه السلام از شهادت خود و يارانش خبر مي دهد، مي گويد:

پدر جان! اگر مرگ ما در راه حق است، پس از مرگ باكي نيست.

در ميان مبارزان، مسلم بن عوسجه پيرمرد شيفته ي اباعبدالله است كه در الگو دهي و سبقت در ميان شهيدان عاشورا پيام هاي برجسته اي دارد. پيام هايي چون پايداري: «هرگز تو را رها نخواهم ساخت» ، وظيفه شناسي: «به چه عذري از اداي حق تو سر باز زنيم» ، سفارش: وقتي مسلم بن عوسجه بر اثر ضربات دشمن به زمين افتاد و هنوز نيمه جاني داشت، امام عليه السلام و حبيب بن مظاهر بر بالين وي آمدند. مسلم در جمله اي كوتاه به حبيب گفت: «اوصيك بهذا؛ تو را به اين شخص ( اشاره به امام عليه السلام ) سفارش مي كنم» .

از ميان اسوه هاي جان نثار، مي توان از «حنظلة بن سعد تهامي» ياد كرد كه با رشادت تمام بدن خود را سپر وجود مبارك امام مي كند: «وقف بين يدي الحسين بقية السهام و الرماح و السيوف بوجهه و نحره؛ پيش روي امام حسين عليه السلام ايستاد و با صورت و سينه خود را از اصابت تير و نيزه و شمشير به امام جلوگيري مي كرد [1] «.

«سعيد بن عبدالله حنفي» از ديگر پاكبازان است كه گوي سبقت از ديگران ربوده است. پيش روي امام و تيرهاي دشمن ايستاد تا اين كه به


زمين افتاد و به شهادت رسيد. [2] .

عمرو بن قرظه ي انصاري نيز نيزه هاي پرتاب شده به سوي امام عليه السلام را با دست مي گرفت و شمشيرها را با جان مي خريد و از رسيدن هر گونه گزندي به امام جلوگيري مي كرد. در نهايت از امام سؤال كرد: آيا به عهدم وفا كردم؟ امام عليه السلام فرمود: «آري، تو در بهشت نيز پيش روي من خواهي بود» [3] .