گرچه در صحنه كربلا همه ي ياران حضرت وفادار بودند، اما در رأس همه ي وفاداران بايد از حضرت عباس عليه السلام نام برد. واژه هايي همچون، نافذ البصيره ( داراي بينش عميق ) ، صلب الايمان ( داراي ايمان سخت ) آثر و ابلي ( ايثارگر و سربلند در آزمون ) ، العبد الصالح ( بنده ي شايسته ) ، المطيع لله و لرسوله ( مطيع خدا و پيامبر ) ، الفادي ( فدا شده ) ، الواقي ( نگهبان ) ، الساعي ( تلاشگر ) ، السقا ( آب آور طفلان ) ، صاحب اللواء (علمدار ) و... همه و همه حاكي از فضايل و مناقب بي شمار اوست.

آن حضرت نه تنها خود در كربلا حضور فعال داشت، بلكه سه برادر خود را نيز براي ياري امام حسين عليه السلام ترغيب كرد. با ورود شمر به صحراي كربلا و تقديم امان نامه به حضرت عباس عليه السلام ايشان مي فرمايد:

اي دشمن خدا، دستت بريده باد، آيا از من مي خواهي برادرم، فرزند فاطمه زهرا عليهاالسلام را ترك كنم و در طاعت دشمنان ملعون و فرزندان آنان درآيم؟ [1] .

حضرت عباس در جايگاه علمداري لشكر امام حسين عليه السلام، تا آخرين لحظه در كنار امام عليه السلام بود و با تمام توان از او دفاع كرد. در اين باره مي نويسند: وقتي پرچمي را كه ابوالفضل عليه السلام در كربلا در دست داشت به


دربار يزيد آوردند، يزيد ديد آن پرچم بر اثر ضربات جاي سالمي ندارد، پرسيد: اين پرچم دست چه كسي بوده است؟ گفتند: عباس بن علي، يزيد گفت: هكذا يكون وفاء الأخ لأخيه. [2] .

تجلي ايثار ابوالفضل در مقام سقايي زماني به اوج خود مي رسد كه آن آب آور نامدار در دل امواج آب قرار مي گيرد و در نهايت تشنگي، به ياد تشنگي برادرش آب نمي آشامد و مي گويد:

و الله لا أذوق الماء و سيدي الحسين عطشانا. [3] .

بنابراين، سخن و كردار ابوالفضل عليه السلام در صحنه ي عاشورا مي تواند درس ادب، ايثار، رشادت، شهامت، تلاش، شجاعت، ولايت پذيري و مسؤوليت پذيري و... را به انسان ها بياموزد.