با تجزيه و تحليل جنگ صفين درمي يابيم كه امثال «ابوموسي اشعري» و «اشعث بن قيس» اميرالمؤمنين را شكست دادند، نه امثال معاويه و عمرو عاص. [1] اينها همان ساده لوحاني بودند كه مالك اشتر را مجبور كردند از كنار خيمه ي فرماندهي معاويه عقب نشيني كند. ساده لوحاني كه هزاران نامه ي دعوت به امام حسين عليه السلام نوشتند اما هنگام نياز، امام و راهنماي خود را تنها گذاشتند و با سكوت خود مهر تأييد بر كارهاي يزيديان زمان زدند و بزرگ ترين فاجعه ي بشري را آفريدند.

از اهم وظايف مبلغان، آگاهان و خواص جامعه ي اسلامي، شناسايي اين آسيب ها و مبارزه با آنهاست. بايد گذشته را آيينه عبرت نماي فردا ساخت. حادثه ي عاشورا از اين آيينه هاست؛ بايد با تأمل به آن نگريست و از

اين ميراث پربها الگو ساخت.

[1] در تهيه و تدوين مطالب اين بخش از فصلنامه مصباح، ش 23 استفاده شده است. جا دارد از تلاش‏هاي محققانه‏ي آقايان سيد ابوالفضل حسيني، مهدي نوري،هادي وکيلي، احد فرامرز قراملکي، حجة الاسلام محمدي عراقي، حجت الله ايزدي و خانم فاطمه‏ي صادق زاده که در پاسخ به نداي رهبر معظم انقلاب صورت گرفته سپاسگزاري کنم.