علم از ديدگاه اسلام و قرآن، بينشي است كه انسان را به خدا نزديك مي كند و او را در پيمودن مسير بندگي ياري مي دهد.

عالمان و عاقلان كه در قرآن با واژه هاي «اولي الالبالب» ،


«اولي الابصار» و «اولي النهي» و... از آنان ياد شده، از ديدگاه قرآن خواص اهل حقند كه نگاهشان از ظواهر مادي فراتر رفته، حقايق را مي بينند و در عواقب امور دقت مي كنند و به حقايق جهان هستي معترفند. اينان به درجات والاي انساني و بندگي نايل شده و در پيشگاه خداوند از منزلت والايي برخوردارند.

يرفع الله الذين آمنوا منكم و الذين اوتوا العلم درجات [1] .

خداوند مؤمنان و صاحبان علم را به درجاتي رفعت مي بخشد.

علامه طباطبايي ( رحمه الله ) در ذيل اين آيه مي گويد:

اين آيه دلالت مي كند كه مؤمنان دو گروه هستند؛ يكي آنها كه تنها مؤمنند ( عوام ) ، دوم آنها كه هم مؤمنند و هم عالم. گروه دوم بر گروه اول برتري دارند، همچنان كه در آيه نهم سوره زمر فرموده است: آيا كساني كه علم دارند با كساني كه علم ندارند مساوي اند.

در بعضي آيات، موضع گيري حكيمانه عالمان مطرح شده است؛ به عنوان مثال وقتي قارون به طغيانگري، تجمل گرايي و فخر فروشي روآورد، عوام جامعه كه عقلشان به چشمشان بود، تا آن حشمت و جلال ظاهري را ديدند، آرزو كردند كاش مانند قارون از حظ دنيا بهره مند بودند و سعادت عظيم را از آن قارون شمردند، ولي:

قال الذين اوتوا العلم ويلكم ثواب الله خير لمن آمن و عمل صالحا و لا يلقها الا الصابرون [2] .

آنان كه از دانش برخوردار بودند گفتند: واي بر شما! پاداش خدا براي مؤمنان نيكوكار بهتر است و جز كساني كه شكيبايي بورزند آن را نمي يابند.