تعريف كامل از فرهنگ كار بسيار دشواري است . تابلور فرهنگ را اين گونه تعريف مي كند: «كل پيچيده اي است كه دانش ، اعتقاد، هنر، اخلاق ، قانون ، رسم و هر نوع قابليت و عادت ديگري را كه انسان به صورت عضوي از جامعه كسب مي كند، در بر مي گيرد». از نظر بروس كوئن (جامعه شناس ) «به مجموع رفتار اكتسابي و ويژگي اعتقادي اعضاي يك جامعه معين » فرهنگ مي گويند. با توجه به آنچه گذشت مي توان گفت فرهنگ عبارت است از مجموعه بينش ها و باورها و گرايش ها و رفتار و آداب و رسوم و اخلاقيات يك جامعه كه داراي ثبات است .

اين ارزش ها و باورها همان احساسات ريشه دارِ عميقي است كه اعضاي جامعه در آن شريكند اعمال و رفتار جامعه را تعيين مي كند. ريشه در دين و ايدئولوژي آن جامعه دارد. در واقع اين مذهب است كه ارزش هاي يك جامعه را معين مي كند. از اين رو مذهب و دين بخشي از فرهنگ به حساب مي آيد. كن براون مي گويد: «يكي از كاركردهاي مذهب همبستگي ِ اجتماعي است . به عقيده او در مراسم ديني مي تواند به معتقدان احساس ِ اتحاد و همانندي هويت امنيت و احساس تعلق به گروهي كه به آنها علاقمند است بدهد وآنها را حول اصول اخلاقي و رفتار مشترك به هم وصل كند. اين بخشي از فرهنگ يا روش زندگي يك جامعه است و كمك مي كند تا سنّت هاي جامعه حفظ شود». دوركهيم دين را نوعي چسب اجتماعي وپيوند دهنده اجتماعي مي داند كه با تشويق افراد براي پذيرفتن ارزش هاي اسلامي جامعه افرادِ جامعه را به همديگر پيوند زده و يكپارچه مي كند. همچنين عبارت دسته جمعي را به عنوان شيوه تقويت احساس همبستگي در گروه اجتماعي مي بيند.

براي اين كه بفهميم چگونه اين مذهب در مردم ايران ايجاد همبستگي كرده ابتدا به ميان علل واهداف قيام عاشورا مي پردازيم ، سپس عناصري را كه از مذهب شيعه وارد فرهنگ ايران شده ومنجر به تقويت احساس همبستگي گرديده بررسي خواهيم كرد.

همان طور كه مي دانيم اكثر مردم ايران شيعه هستند و تفكر شيعه جداي از تفكر عاشورا نبوده است و اين فرهنگ عاشوراست كه باعث انسجام شيعيان در نزديك به چهارده قرن و سر منشأ قيام هاي شيعي در طول تاريخ بوده است ، از جمله مي توان به قيام هاي ذيل اشاره نمود:

1ـ قيام مدينه عليه حكومت ستمكار بني اميه ؛

2ـ قيام توابين در كوفه ؛

3ـ قيام مختار؛

4ـ قيام مطرف بن مغيره عليه حجاج بن يوسف ؛

5ـ قيام ابن اشعث عليه حجاج بن يوسف ؛

6ـ قيام زيدبن علي ؛

و بالاخره انقلاب ايران است و همه اين حركت ها و قيام ها از قيام حسين بن علي (ع) سرمشق گرفته بودند.