زيارت و عزاداري ملائكه در كربلا
فرشتگان موجوداتي نوراني هستند كه بيشترين افراد مخلوقات را تشكيل مي دهند. لذا توجه آنها به يك مكان، و آمد و شد آنها بيانگر اهميت آن جاست.
كربلا از دير باز محل تجمع و رفت و آمد ملائكه بوده است. سالهاي سال قبل از شهادت جگر گوشه ي پيامبر صلي اللَّه عليه و آله با اين سرزمين مأنوس بوده اند، هنگام تجهيز در مراسم نماز و به خاك سپردن آن حضرت شركت نموده و پس از آن نيز مفتخرند كه از جانب خداي تعالي به آنها اذن زيارت داده شود. لذا بين حرم آن حضرت و آسمان هفتم محل پائين آمدن و بالا رفتن ملائكه است و بدون هيچ خستگي با حالتي خاص كه حاكي از حزن و اندوه آنها در شهادت امام حسين عليه السلام است به
زيارت مشرف شده و به گريه و عزاداري مشغول مي شوند، و در شب و روز جمعه براي ذكر فضائل و مقام و منزلت آن گرامي گرد يكديگر مي آيند. جبرئيل و ميكائيل عليهماالسلام كه دو فرشته ي مقرّب درگاه حق تعالي هستند، هر شب به زيارت كربلا مي روند.
گروه ويژه اي از ملائكه براي هميشه در حرم حاضرند و به عزاداري و صلوات بر آن حضرت مشغولند تا با ظهور حضرت بقيةالله الاعظم عجل الله فرجه الشريف به آن حضرت ملحق شوند.
امام صادق عليه السلام فرمود: «بين قبر امام حسين عليه السلام تا آسمان هفتم، محل رفت و آمد فرشتگان است» [1] .
و فرمودند: «از آن جاست (يعني كربلا) محل عروج ملائكه به سوي آسمان. هيچ مَلَك مقرّب و پيامبر مرسَلي نيست، مگر اين كه از خداوند اجازه مي گيرد تا به زيارت امام حسين عليه السلام مشرَّف شود. پس (هميشه چنين است كه) گروهي فرود آمده و گروهي بالا مي روند» [2] .
و نيز از آن حضرت نقل است كه: «آگاه باشيد كه، هزار سال پيش از دفن جدّم امام حسين عليه السلام در كربلا، فرشتگان به زيارت آن جا رفته اند. هيچ شبي نيست مگر اين كه جبرئيل و ميكائيل عليهماالسلام به زيارت آن حضرت مي روند». سپس به راوي فرمودند: «سعي كن اين محل از وجود تو خالي نباشد» [3] .
در روايت ديگر از آن حضرت چنين آمده است: «مگر نمي داني كه خداوند هزار هزار فرشته ي، پريشان و غبارآلود دارد، كه گريه كنان به زيارت امام حسين عليه السلام مشرّف مي شوند و هيچگاه خسته و سست نمي شوند» [4] .
و فرمودند: «خداي متعال از روز شهادت امام حسين عليه السلام هفتاد هزار فرشته را نزد آن حضرت موكّل نموده كه هر روز بر آن حضرت صلوات مي فرستند و طلب رحمت مي كنند تا آن زماني كه بخواهد» [5] .
اسحاق بن عمار گويد: خدمت امام صادق عرض كردم: شب عرفه در كربلا بودم. سه يا چهار هزار نفر- و بنابر روايت ديگري حدود پنجاه هزار نفر- را ديدم با صورتهايي زيبا و بويي خوش كه تمام شب مشغول نماز بودند. ولي پس از طلوع فجر سر به سجده نهاده بودم و وقتي سر برداشتم از آنها هيچ خبري نبود.
حضرت فرمودند: «اينان فرشتگاني هستند كه تا قيامت كنار قبر حضرتش خواهند بود» [6] .
در زيارتي كه علامه مجلسي، از سيد بن طاووس نقل كرده، چنين آمده است: «سلام بر (آن بزرگواري كه)... فرشتگان آسمان بر او نماز گزارده و او را به خاك سپردند» [7] .
در زيارت ديگري كه شيخ طوسي، روايت كرده، خطاب به شهداي
كربلا چنين آمده است: «فرشتگان براي شما گريه كرده و شما را در ميان گرفتند و در لشكرگاه شما مسكن گزيده و مكان شهادت شما را محل دائمي خويش قرار دادند. به شما احترام كرده و بالهاي خويش را بر شما گسترانيدند، و تا قيامت از شما جدا نخواهند شد» [8] .
در روايتهاي زيادي از امام صادق عليه السلام نقل شده كه فرمود: «چهار هزار فرشته ي گردآلود و پريشان حال نزد قبر امام حسين عليه السلام هستند كه تا قيامت براي حضرت مي گريند» [9] .
خطيب خوارزمي از علماي بزرگ اهل سنت، نقل مي كند كه وقتي كعب الأحبار [10] از شهادت امام حسين عليه السلام پيشگوئي مي كرد قسم ياد كرد كه گروهي از فرشتگان آسمانها تا آخر روزگار بر او خواهند گريست.
سپس گفت: هيچ پيامبري نبوده، مگر اين كه كربلا را زيارت كرده و بر امام حسين عليه السلام گريسته است. هر روز فرشتگان به زيارت ايشان آمده و سلام مي دهند.
در شب و روز جمعه، هفتاد هزار فرشته براي زيارت و گريه نازل مي شوند و فضايل و مقام و منزلت او را يادآور مي شوند.
راوي گويد: مطالب كعب را به سلمان فارسي، عرض كردم.
فرمود: آري، كعب راست مي گويد [11] .
و باز او نقل كرده است كه: «اطراف قبر امام حسين عليه السلام هفتاد هزار فرشته ي غبارآلود و پريشان احوال تا قيامت گريه مي كنند» [12] .
پاورقي
[1] کامل الزيارات: ص 114، بحار: ج 52 ص 325 و ج 101 ص 62.
[2] کامل الزيارات: ص 112 و 115 و 273، بحار: ج 101 ص 60. همچنين مصباح المتهجد: ص 732 -731، روضة الواعظين: ص 411، مزار شيخ مفيد: ص 24 و 141.
[3] کامل الزيارات: ص 269، بحار: ج 101 ص 109.
[4] کامل الزيارات: ص 287، بلدالأمين: ص 275، جامع الأخبار: ص 27، مصباح کفعمي: ص 490، بحار: ج 101 ص 366.
[5] کامل الزيارات: ص 84، بحار: ج 45 ص 222 و ج 101 ص 54.
[6] کامل الزيارات: ص 115، بحار: ج 45 ص 226 و 407 و ج 101 ص 61.
[7] بحار: ج 102 ص 192 به نقل از مصباح الزائر.
[8] مصباح المجتهد: ص 724، بحار: ج 101 ص 202.
[9] چون روايات متضمن اين معنا بسيار زياد بود، نگارنده به بيش از پنجاه مورد در مصادر اوليه برخورد کرد، لذا از ذکر همه مصادر صرفنظر کرديم. کامل الزيارات: ص 83 تا 86 و 189 تا 193، بحار: ج 45 ص 220 تا 226 و ج 101 ص 40 تا 55.
[10] «کعب الاحبار» يکي از دانشمندان اهل کتاب است که در زمان عمر اظهار اسلام کرد. بنا به نقل محدث قمي ره از ابن ابيالحديد، او يکي از مخالفان اميرالمؤمنين علي عليهالسلام به شمار ميرفت. او ادعا ميکرد که بيش از هفتاد کتاب آسماني را خوانده است. بعضي از فضايل اهلبيت عليهمالسلام که در کتب آسماني خوانده بود، گاهي بر زبانش جاري ميشد و پيشگوييهايي را از آن کتب آسماني براي مردم نقل ميکرد که نمونهاش روايت فوق است.
[11] مقتل خوارزمي: ج 2 ص 171 -169 (فصل چهاردهم) براي اطلاع از شرح حال خطيب مراجعه شود به الغدير: ج 4 ص 397.
[12] مقتل خوارزمي: ج 2 ص 169.