بسياري از ابهامهاي بحث از احياي دين، اعم از ابهامهاي مقام تصور يا مقام تصديق، ناشي از عدم تبيين نسبت احياگري و ايمان ديني است. احياي دين، هم در مقام دستور و هم در مقام تحقق بر ايمان ديني مسبوق است. بنابراين شناخت ايمان ديني، هويت احياي دين را مشخص مي كند.

علي رغم اختلافات فراوان دانشمندان مسلمان در چيستي ايمان، مي توان دو تصوير عمده از ايمان ديني را نزد آنها نشان داد: تصوير رفتاري ايمان، كه خوارج، جمهور معتزله، سلفيه و همه ي اهل حديث بر آن هستند و تصوير شناختاري ايمان، كه ديدگاه شيعه، مرجئه و اشاعره است. البته تصوير سومي نيز وجود دارد كه از بحث ما خارج است يعني تصوير گفتاري ايمان، آن گونه كه نزد كراميه مطرح است.

احياگري بر مبناي تصوير نخست از ايمان ديني، هويت فكري خواهد داشت و محيي دين به احياي انديشه ي ديني همت خواهد گماشت؛ در ابعاد سه گانه آن: تهذيب انديشه ديني از التقاط، بازسازي هندسه ي معرفتي انديشه ي ديني و نوفهمي و بازفهمي انديشه ديني. احياگري بر مبناي تصوير دوم به معناي احياي زندگي آييني است و زنده كردن حاكميت مطلقه ي خداوند در حيات ديني مسلمين است. احياگري امام حسين (ع) به منزله مثالي مورد اشاره قرار گرفته است. در پايان به تحليل اجمالي ادعاي احياگري وهابيت و به تبع آن نسبت احياگري با تكفير پرداخته شده است.

و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمين