فرد گرايي
11- جدايي از دانش و ارزش (آزادي و نسبيتگرايي اخلاقي و ارزشي)
12- جدايي عقل و ايمان (جداانگاري معرفت و دين داري، جداانگاري دين و سياست)
13- تقدم داشتن و قاهر بودن اميال و گرايشها بر عقل
14- ابزارانگاري نسبت به غير خود
15- اصالت فايده
16- دسترسگرايي [1] به جاي آرمانگرايي
نقش اين ويژگيها از سه جنبه ي اساسي در تخريب و تحريف تفكر مذهبي و دنيوي كردن انديشه و باورهاي ديني بسيار مؤثر و شايان هر گونه تأمل است:
1- رازستيزي 2- تقدس زدايي 3- انكار هر گونه حجيت و مرجعيت و ولايت بيروني
با بياني ديگر، اگر مهمترين شاخصهاي انديشه ديني را (ويژگي كلي و عام باورهاي مذهبي را) رازباوري (ايمان به غيب)، تقدس داشتن هر آنچه منتسب به خداوند و ملكوت عالم است (پرستش و خشيت) و قبول حجيت و ولايت معنوي و تشريعي و معرفتي (تسليم به وحي و حكمت و الهام) بدانيم، همه ي مشخصات و ويژگيهايي كه براي تفكر اومانيستي فرهنگ غرب برشمرديم، در جهت مقابل اينها قرار گرفته و نافي مهمترين شاخصهاي انديشه ي ديني است. تبيين بيشتر اين سه ويژگي در ضمن بيان ويژگيهاي جهان بيني ديني خواهد آمد.
با توجه به اينكه تاكنون و در سطور پيشين، كم و بيش به تعارض ويژگيهاي تفكر جديد با انديشه ي ديني اشاراتي شد، در اينجا ضمن بيان اصول كلي اعتقادات و جهان بيني اسلامي به تبيين بيشتر اين تعارض خواهيم پرداخت.
پاورقي
[1] اگر چه ليبرال مسلکان در معارضهي با آرمانگرايي، انديشهي خود را «واقعگرا» ميخوانند اما به منظور پرهيز از بار ارزشي اين واژه و همچنين بيان دقيقتري از تفکر ليبرالي، به نظر نگارنده واژهي «دسترسگرا» مناسبت بسيار بيشتر و دلالت آشکارتري نسبت به ويژگي آرمانستيزي ليبراليستي دارد.