امام زين العابدين عليه السلام سه سال پيش از شهادت اولين شهيد معصوم محراب، امام عدالت حضرت علي عليه السلام چشم به جهان گشود، در حالي كه جد بزرگوارش اميرمؤمنان با پيمانشكنان گرد آمده در پيرامون جمل تزوير، به شدت درگير بود.

طولي نكشيد كه ششمين معصوم و چهارمين امام در ماتم شهادت مولود كعبه و شهيد محراب عزادار شد و از آن پس بي وفاييهاي پايان ناپذير مردم زودجوش و سست عهد كوفه در حق امام مظلوم حضرت حسن مجتبي عليه السلام كه حتي غريب خانه خويش بود، روح لطيف و ليكن وسيع آن حضرت را آزرد و سپس ايشان تداوم فتنه هاي قاسطين در اردوي توطئه گران شيفته دنياي حرام به سركردگي معاوية بن ابي سفيان و بي وفايي ياران دروغين و سودجوي اطراف تنهاترين سردار اردوي موحدين و سرانجام صلح تحميلي و روزهاي تلخ و تاريكتر از شب پس از صلح كه سرشار از فتنه هاي بي پايان اموي از يكسو و زخم زبانهاي جانكاه دوستان ناآگاه و جاهلان متنسك از سوي ديگر را شاهد بود و سرانجام توسط شجره خبيثه يكي از عناصر محوري غصب خلافت و يكي از مهاجمان سنگدل بر حريم اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام و بالاخره كانون فتنه پذيرش حكميت يعني


اشعث بن قيس و آن سياهروي سياه بخت دنيا و آخرت و مايه عبرت بر اطرافيان و نزديكان صالحان با ويژگي شيفتگي به مقام، قدرت و نام يعني جعده، شهادت مظلومانه عموي گرانقدرش حضرت امام حسن مجتبي عليه السلام را مشاهده كرد و در محنت جانگاه آن حضرت نشست.

و در ادامه ابتلا و امتحان الهي خويش حضرت سجاد عليه السلام در عنفوان جوانيش شاهد و شهيد زنده قيامي جاويد همراه با نظاره شهادت مظلومانه پدر بزرگوار، دو برادر گرامي عموهايش، عموزاده ها و اصحاب بي نظير مناي خليل كربلا و اسارت خواهران، عمه ها، همسر و بيش از يكصد زن و بچه از اهل بيت و اصحاب، بود و بدين وسيله با جلاي روحي شايسته مقام امامت بار سنگين وصايت حضرت ثارالله و ايفاي نقش خطير رهبري مرحله ي فرهنگي نهضت خونين عاشورا در معيت عقيله بني هاشم حضرت زينب كبري را بر دوش كفايت خويش گرفت.

اينك جهت نشان دادن نقش بسيار موفق حضرت زين العابدين عليه السلام در عصر پر خيز و بركت خويش محورهايي را مورد بحث قرار مي دهيم.