حنظله بن اسعد بن شبام بن عبدالله بن اسعد بن حاشد بن حمدان الحمداني الشبامي بوده و بني شبام تيره اي از حمدان مي باشند.

حنظله اهل كوفه بوده است.

و در بعضي از منابع به اشتباه شبامي را شامي استنساخ كرده اند و به تصور اين كه دو حنظله در تاريخ هست يكي حمداني و ديگري شامي، و اين اشتباه است. و حنظله فرزندي به نام علي داشته كه در كتب تاريخ از جمله طبري در نقل حوادث بر او استناد مي كنند.


حنظلة خدمات و فضايل قابل توجهي داشته:

او از رجال سرشناس شيعه، سخنوري فصيح، شجاع و قاري قرآن بوده است.

قبل از عاشورا و تاسوعا در كربلا به خدمت امام حسين عليه السلام رسيد و با توجه به لياقتهايي كه داشت، امام عليه السلام او را براي احتجاج پيش ابن سعد فرستاد.

وقتي كه اصحاب همگي شهيد شدند و جز چند نفر باقي نمانده بود و دشمن مرتب تيرباران مي كرد.حنظله خود را همچون سپري در مقابل حضرت امام حسين عليه السلام قرار داد و تيرها و نيزه ها و شمشيرهايي را كه امام عليه السلام را هدف قرار مي دادند به جان مي خريد.

حنظله در اين حال، سخنراني و موعظه هايي را در مقابل لشگر قساوت پيشه ايراد نمود كه قسمتي از آن به شرح ذيل مي باشد:

«يا قومي اني اخاف عليكم مثل يوم الاحزاب، مثل داب قوم نوح و عاد و ثمود و الذين من بعدهم و ما الله يريد ظلما للعباد، و يا قوم اني اخاف عليكم يوم التناد،يوم تولون مدبرين، ما لكم من الله من عاصم و من يضلل الله فماله من هاد. يا قوم تقتلوا حسينا فيسحتكم الله بعذاب (و قد خاب من افتري)».

«اي قوم، من بر شما از روزي همانند روز عذاب اقوام و احزاب پيشين بيمناكم، مثل سرگذشت قوم نوح و عاد و ثمود و كساني كه بعد ايشان بودند برحذر مي دارم، خداوند بر بندگانش ظلم نمي كند، اي قوم من بر شما از روزي بيمناكم كه يكديگر را صدا مي زنند (و كمك مي طلبند ولي صدايتان جايي نمي رسد). همان روزي كه، روي مي گردانيد و فرار مي كنيد، اما هيچ پناهگاهي در برابر عذاب خداوند نداريد و هر كس را خداوند (به خاطر اعمالش) گمراه سازد هدايت كننده اي براي او نيست.

اي قوم، حسين عليه السلام را مي كشيد و بدانيد كه عذاب الهي شما را فرا مي گيرد و هر كس بر خدا دروغ ببندد، نوميد و شكست مي خورد».

آن گاه امام حسين عليه السلام فرمود: اي حنظله ابن اسعد رحمت خدا بر تو باد،


كوفيان وقتي مستوجب عذاب شدند كه دعوت حق تو را رد كردند و ناسزا بر تو و دوستانت گفتند (يا آماده قتل تو و دوستانت شدند) الآن كه برادران صالحت را به شهادت رسانيده اند بطريق اولي مستحق و مستوجب عذاب هستند.

حنظله بن اسعد عرض كرد: درست فرمودي فدايت شوم تو داناتر هستي، آيا اجازه مي دهي به ميدان روم به سوي آخرت شتافته و به برادرانم ملحق شوم؟

امام عليه السلام فرمود: برو به سوي خيري كه بهتر از دنيا و آن چه در دنياست، به سوي سرزميني كه كهنه نمي شود.

آن گاه حنظله عرض كرد: «السلام عليك يا اباعبدالله صلي الله عليك و علي اهل بيتك و جمع الله بيننا و بينك في جنته فقال عليه السلام: آمين آمين»؛ سپس جهاد كرده و به شهادت رسيد.

«سلام بر تو اي اباعبدالله عليه السلام درود خدا بر تو و اهل بيت تو، خداوند ما را با شما در بهشت جمع گرداند، امام عليه السلام: آمين آمين».

نام حنظله با مختصر تغييري در زيارت ناحيه و رجبيه وارد شده است.

«السلام علي حنظلة بن سعد الشبامي».

شبامي: منسوب به شبام تيره اي است كه از قبيله حمدان منشعب شده و از اعراب قحطان به شمار مي روند. (يمن، عرب جنوب).