بازگشت

اسراي اهل بيت


بازماندگان كاروان شهادت را، پس از عاشورا به اسارت گرفته، به كوفه، سپس به شام بردند. اسيران، تعدادي از دودمان پيامبر «ص » بودند، برخي هم همسران يا فرزندان شهداي ديگر كربلا.زنان بني هاشم به شام برده شدند و از آنجا به مدينه باز گشتند.برخي از زنان غير بني هاشم به خاطر وساطت بستگان خود از اسارت رها شده، در كوفه ماندگار شدند و به قبيله خود پيوستند. [1] در منابع تاريخي و تعبيرات روايي و اشعار، از آنان به نام «سبايا» و «اساري » ياد شده است.به اسيري گرفتن افرادي از اهل بيت «ع » هم بر خلاف مقررات جنگهاي اسلامي بود، هم جسارت و توهين به رسول الله «ص » به شمار مي آمد. اما امويان بر اساس كينه اي كه از عترت پيامبر خدا داشتند، چنان كردند.اين گستاخي در حق عترت پيامبر خدا ريشه در همان سقيفه و زير پا گذاشتن سخن آن حضرت داشت. به قول نير تبريزي:



داني چه روز دختر زهرا اسير شد؟

روزي كه طرح بيعت «منا امير» شد [2] .



حضرت زينب و حضرت سجاد «عليهما السلام » دو چهره بارز آن جمع بودند و بانطقها و خطابه هاي خويش، امويان را رسوا و شهداي كربلا را معرفي كردند.

اسامي اسراي كربلا از اهل بيت و ديگران (طبق آنچه در منتخب التواريخ آمده است)

چنين است: [3] امام زين العابدين «ع »، امام محمد باقر «ع » (چهار ساله)، محمد بن حسين بن علي، عمر بن حسين، حسن بن حسين، زيد بن الحسن المجتبي، عمر بن الحسن المجتبي (مجروح شد و به كوفه بردند) محمد بن عمر بن الحسن المجتبي.

اما از بانوان: زينب كبري «ع »، ام كلثوم، فاطمه، رقيه، صفيه، ام هاني (اين 6 نفر از دختران علي «ع » بودند) فاطمه دختر امام حسين، سكينه دختر امام حسين، دختري كه مي گويند در خرابه شام جان داد، رباب همسر امام حسين، شاه زنان همسر امام سجاد، مادر محسن فرزند سيد الشهدا (اين فرزند در راه شام سقط شد) دختر مسلم بن عقيل، فضه كنيز فاطمه «ع »، يكي از كنيزان امام حسين، مادر وهب بن عبدالله.نسبت به برخي ازاين 25 نفر، نقلهاي ديگر هم وجود دارد و همه مورد اتفاق نيست.


پاورقي

[1] ابصار العين، ص 133.

[2] آتشکده، نير تبريزي، (چاپ 1372 ق) ص 116.

[3] منتخب التواريخ، محمد هاشم خراساني، ص 297 (همراه با تفصيل و ذکر ماخذ هر سخن).