زيارتنامه شهيدان
در اينجا شايسته است، پيش از نقل بقيه سرگذشت اهل بيت عليهم السلام زيارتنامه آن بزرگواران را كه نام بيشترشان را در بردارد و در روز عاشورا خوانده مي شود، بياوريم. اين كار از سويي موجب اداي حق بزرگ آنان در اسلام مي گردد و از سوي ديگر تأييدگر مطالبي است كه درباره ي زندگي شهداي كربلا در اين كتاب نوشته ايم.
چون در زيارتنامه شهدا كه هم اينك درصدد نقل آن هستيم، زيارت سيدالشهدا، به دليل روشن بودن آن براي خواننده ي متن كتاب، نيامده است، متن زيارتي را كه امام صادق عليه السلام بر سر قبر جدش، اميرمؤمنان عليه السلام، براي امام حسين عليه السلام مي خواند در اينجا نقل مي كنيم:
السلام عليك يا ابن رسول الله؛ السلام عليك يا ابن أميرالمؤمنين السلام عليك يا ابن الصديقة الطاهرة سيدة نساء العالمين؛ السلام عليك يا مولاي
يا أباعبدالله و رحمة الله و بركاته.
أشهد أنك قد أقمت الصلاة و آتيت الزكاة و أمرت باالمعروف و نهيت عن المنكر، و تلوت الكتاب حق تلاوته و جاهدت في الله حق جهاده و صبرت علي الأذي في جنبه محتسبا حتي أتاك اليقين.
و أشهد أن الذين خالفوك و حاربوك و أن الذين خذلوك و الذين قتلوك ملعونون علي لسان النبي الأمي و قد خاب من افتري.
لعن الله الظالمين لكم من الأولين و الآخرين و ضاعف عليهم العذاب الأليم، أتيتك يا ابن رسول الله زائرا عارفا بحقك مواليا لأوليائك معاديا لأعدائك، مستبصرا بالهدي الذي أنت عليه، عارفا بضلالة من خالفك فاشفع لي عند ربك [1] .
اما زيارت موردنظر ما كه دربردارنده نامهاي شهيدان كربلاست و سيد بن طاوس در كتاب «ألاقبال» آن را نقل كرده است؛ و گويا از ناحيه ي مقدسه امام زمان (عج) و يا امام عسكري عليه السلام رسيده باشد، چنين است:
1- السلام عليك يا أول قتيل من نسل خير سليل من سلالة ابراهيم الخليل، صلي الله عليك و علي أبيك، اذ قال فيك: قتل الله قوما قتلوك يا بني ما أجرأهم علي الرحمان و علي انتهاك حرمة الرسول، علي الدنيا بعدك العفا، كأني بك بين يديه ماثلا و للكافرين قائلا:
أنا علي بن الحسين بن علي
نحن و بيت الله أولي بالنبي
أطعنكم بالرمح حتي ينثني
أضربكم بالسيف أحمي عن أبي
ضرب غلام هاشمي عربي
والله لا يحكم فينا ابن الدعي
[فجاهدت أعداء الله] حتي قضيت نحبك و لقيت ربك
و أشهد أنك أولي بالله و برسوله؛ و أنك ابن رسوله و ابن حجته و أمينه، حكم الله علي قاتلك مرة بن منقذ بن النعمان العبدي لعنه الله و أخزاه، و من شركه في قتلك و كانوا عليك ظهيرا، أصلاهم الله جهنم و ساءت مصيرا و جعلنا الله من ملاقيك و مرافقي جدك و أبيك و عمك و أخيك و أمك المظلومة؛ و أبرأ الي الله من أعدائك أولي الجحود و السلام عليك و رحمة الله و بركاته.» [2] .
2- السلام علي عبدالله بن الحسين الطفل الرضيع، المرمي الصغير. المتشحط دما المصعد دمه في السماء المذبوح بالسهم في حجر أبيه، لعن الله راميه حرملة ابن كاهل الأسدي و ذويه. [3] .
3- السلام علي عبدالله بن أميرالمؤمنين مبلي البلاء و المنادي بالولاء في
عرصة كربلاء المضروب مقبلا و مدبرا، لعن الله قاتله هاني ء بن ثبيت الحضرمي. [4] .
4- السلام علي أبي الفضل العباس ابن أميرالمؤمنين المواسي أخاه بنفسه الآخذ لغده من أمسه، الفادي له، الواقي الساعي اليه بمائه المقطوعة يداه لعن الله قاتله زيد بن رقاد الجنبي و حكيم بن طفيل الطائي. [5] .
5- السلام علي جعفر بن أميرالمؤمنين الصابر بنفسه محتسبا، و النائي عن الاوطان مغتربا، المستسلم للقتال، المستقدم للنزال، المكثور بالرجال، لعن الله قاتله هاني ء بن ثبيت الحضرمي. [6] .
6- السلام علي عثمان بن أميرالمؤمنين، سمي عثمان بن مظعون. لعن الله راميه بالسهم خولي بن يزيد الأصبحي الأيادي الداري. [7] .
7- السلام علي محمد بن أميرالمؤمنين، قتيل الأباني الداري لعنه الله و ضاعف عليه العذاب الأليم و صلي الله عليك يا محمد و علي أهل بيتك الصابرين. [8] .
8- السلام علي أبي بكر بن الحسن بن علي الزكي المرمي بالسهم الردي لعن الله قاتله عبدالله عقبة الغنوي. [9] .
9- السلام علي عبدالله بن الحسن الزكي لعن الله قاتله و راميه حرملة ابن كاهل الأسدي. [10] .
10- السلام علي القاسم بن الحسن بن علي المضروب هامته المسلوب لامته حين نادي الحسين عمه فجلي عليه عمه كالصقر و هو يفحص برجليه التراب و الحسين يقول: «بعدا لقوم قتلوك و من خصمهم يوم القيامة جدك و أبوك، عز والله علي عمك أن تدعوه فلا يجيبك أو أن يجيبك - و أنت قتيل جديل - فلا ينفعك، هذا يوم والله كثر واتره و قل ناصره.
جعلني الله معكما يوم جمعكما و بؤأني مبؤاكما، و لعن الله قاتلك عمر بن سعد بن نفيل الأزدي و أصلاه جحيما و أعد له عذابا أليما. [11] .
11- السلام علي عون بن عبدالله جعفر الطيار في الجنان حليف الايمان و منازل الأقران الناصح للرحمن، التالي للمثاني و القرآن، لعن الله قاتله عبدالله بن قطبة النبهاني. [12] .
12- السلام علي محمد بن عبدالله بن جعفر الشاهد مكان أبيه، و التالي لأخيه و واقيه ببدنه. لعن الله قاتله عامر بن نهشل التيمي. [13] .
13- السلام علي جعفر بن عقيل لعن الله قاتله و راميه بشر بن حوط الهمداني [14] .
14- السلام علي عبدالرحمن بن عقيل لعن الله قاتله و راميه عثمان بن خالد بن أسير الجهني [15] .
15- السلام علي القتيل بن القتيل عبدالله بن مسلم بن عقيل و لعن الله قاتله و راميه عامر بن صعصعة. [16] .
16- السلام علي عبدالله بن عقيل و لعن الله قاتله و راميه عمرو بن صبيح الصيداوي. [17] .
17- السلام علي محمد بن أبي سعيد بن عقيل و لعن الله قاتله لقيط بن ياسر الجهني. [18] .
18- السلام علي سليمان مولي الحسين بن أميرالمؤمنين و لعن الله قاتله سليمان بن عوف الحضرمي. [19] .
19- السلام علي قارب مولي الحسين بن علي.
20- السلام علي منجح مولي الحسين بن علي
21- السلام علي مسلم بن عوسجة الاسدي. القائل للحسين و قد أذن له في الانصراف - أنحن نخلي عنك؟ و بم نعتذر عند الله من أداء حقك؟ لا والله حتي اكسر في صدورهم رمحي هذا و أضربهم بسيفي ما ثبت قائمه في يدي و لا أفارقك و لو لم يكن معي سلاح أقاتلهم به لقذفتهم بالحجارة و لم أفارقك حتي أموت معك.
و كنت أول من شري نفسه و أول شهيد شهد لله و قضي نحبه ففزت و رب الكعبة. شكر الله استقدامك و مواساتك امامك اذ مشي اليك و أنت صريع فقال: يرحمك الله يا مسلم بن عوسجه و قرأ «فمنهم من قضي نحبه و منهم من ينتظر و ما بدلوا تبديلا» [احزاب (23)، آيه ي 32]
لعن الله المشتركين في قتلك عبدالله الضبابي و عبدالله بن [أبي] خشكارة البجلي و مسلم بن عبدالله الضبابي. [20] .
22- السلام علي سعد بن عبدالله الحنفي القائل للحسين و قد أذن له في الانصراف: لا والله لا نخليك حتي يعلم الله أنا قد حفظنا غيبة رسول الله صلي الله عليه و آله فيك، والله لو أعلم أني أقتل ثم أحيا ثم أحرق ثم أذري و يفعل بي ذلك سبعين مرة ما فارقتك حتي ألقي حمامي دونك و كيف أفعل ذالك و انما هي موتة أو قتلة واحدة ثم هي بعدها الكرامة اللتي لا انقضاء لها
أبدا.
فقد لقيت حمامك و اسيت امامك و لقيت من الله الكرامة في دار المقامة حشرنا الله معكم في المستشهدين و رزقنا مرافقتكم في أعلي عليين. [21] .
23- السلام علي بشير بن عمرو الحضرمي شكر الله قولك للحسين - و قد أذن لك في الانصراف - أكلتني السباع حيا ان فارقتك و أسال عنك الركبان و أخذ لك مع قلة الاعوان، لا يكون هذا أبدا. [22] .
24- السلام علي برير بن خضير الهمداني المشرقي المجدل بالمشرفي. [23] .
25- السلام علي عمر بن كعب الأنصاري. [24] .
26- السلام علي نعيم بن عجلان الأنصاري. [25] .
27- السلام علي زهير بن القين البجلي القائل للحسين - و قد أذن له في الانصراف - لا والله لا يكون ذلك أبدا، أترك بن رسول الله أسيرا في يد الأعداء و أنجوا لا أراني الله ذلك اليوم. [26] .
28- السلام علي عمرو بن قرظة الأنصاري. [27] .
29- السلام علي حبيب بن مظاهر الأسدي. [28] .
30- السلام علي الحر بن يزيد الرياحي. [29] .
31- السلام علي عبدالله بن عمير الكلبي. [30] .
32- السلام علي نافع بن هلال بن نافع البجلي المرادي. [31] .
33- السلام علي أنس بن كاهل الأسدي. [32] .
34- السلام علي قيس بن مسهر الصيداوي. [33] .
35 و 36- السلام علي عبدالله و عبدالرحمن بني عروة بن حراق الغفاريين. [34] .
37- السلام علي جون بن حوي مولي أبي ذر الغفاري. [35] .
38- السلام علي شبيب بن عبدالله النهشلي. [36] .
39- السلام علي الحجاج بن زيد السعدي. [37] .
40 و 41- السلام علي قاسط و كردوس ابني ظهير التغلبيين. [38] .
42- السلام علي كنانة بن عتيق. [39] .
43- السلام علي ضرغامة بن مالك. [40] .
44- السلام علي حوي بن مالك الضبعي. [41] .
45- السلام علي عمرو بن ضبيعة. [42] .
46- السلام علي يزيد بن ثبيط القيسي. [43] .
47 و 48- السلام علي عبدالله و عبيدالله ابني يزيد بن ثبيط القيسي. [44] .
49- السلام علي عامر بن مسلم. [45] .
50- السلام علي قعنب بن عمرو النمري. [46] .
51- السلام علي سالم مولي عامر بن مسلم. [47] .
52- السلام علي سيف بن مالك. [48] .
53- السلام علي زهير بن بشر الخثعمي. [49] .
54- السلام علي زيد بن معقل الجعفي. [50] .
55- السلام علي الحجاج بن مسروق الجعفي. [51] .
56 و 57- السلام علي مسعود بن الحجاج و ابنه. [52] .
58- السلام علي مجمع بن عبدالله العائذي. [53] .
59- السلام علي عمار بن حسان بن شريح الطائي. [54] .
60- السلام علي حباب بن الحارث السلماني الأزدي. [55] .
61- السلام علي جندب بن حجر الخولاني. [56] .
62- السلام علي عمرو بن خالد الصيداوي. [57] .
63- السلام علي سعيد مولاه. [58] .
64- السلام علي يزيد بن زياد بن مهاصر الكندي. [59] .
65- السلام علي زاهر مولي عمرو بن الحمق الخزاعي. [60] .
66- السلام علي جبلة بن علي الشيباني. [61] .
67- السلام علي سالم مولي بني المدينة الكلبي. [62] .
68- السلام علي أسلم بن كثير الأزدي الأعرج. [63] .
69- السلام علي زهير بن سليم الأزدي. [64] .
70- السلام علي قاسم بن حبيب الأزدي. [65] .
71- السلام علي عمر بن جندب الحضرمي. [66] .
72- السلام علي أبي ثمامة عمرو بن عبدالله الصاعدي. [67] .
73- السلام علي حنظلة بن اسعد الشبامي. [68] .
74- السلام علي عبدالرحمن بن عبدالله بن الكدن الأرحبي. [69] .
75- السلام علي عمار بن أبي سلامة الهمداني [الدالاني]. [70] .
76- السلام علي عابس بن أبي شبيب الشاكري. [71] .
77- السلام علي شؤذب مولي شاكر. [72] .
78- السلام علي سيف بن الحارث بن سريع. [73] .
79- السلام علي مالك بن عبد بن سريع. [74] .
80- السلام علي الجريح المأسور سوار بن أبي عمير الفهمي الهمداني. [75] .
81- السلام علي المرتث معه عمرو بن عبدالله الجندعي.
السلام عليكم يا خير انصار، السلام عليكم بما صبرتم فنعم عقبي الدار بوأكم الله مبوأ الأبرار، أشهد لقد كشف الله لكم الغطاء و مهد لكم الوطاء و
أجزل لكم العطاء و كنتم عن الحق غير بطاء و أنتم لنا فرطاء و نحن لكم خلطاء في دار البقاء و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته. [76] .
پاورقي
[1] سلام بر تو اي فرزند رسول خدا صلي الله عليه و آله، سلام بر تو اي فرزند اميرمؤمنان، سلام بر تو اي فرزند صديقهي طاهره و سرور زنان جهان، اي اباعبدالله، سلام و رحمت و برکات خداوند بر تو باد.
گواهي ميدهم که تو نماز را بپا داشتهاي و زکات را پرداختهاي و امر به معروف و نهي از منکر کردهاي و کتاب خدا را چنان که شايسته است تلاوت کردهاي و در راه خدا آن چنان که بايسته است جهاد کردهاي و بر رنجهاي فراواني که در راه خدا ديدهاي خيرخواهانه صبر ورزيدي تا آن که به شهادت رسيدي.
و گواهي ميدهم، آنان که با تو مخالفت ورزيدند و عليه تو جنگيدند و آن کساني که تو را رها کردند و تو را به قتل رساندند، بر زبان پيامبر امي لعنت شدهاند و هر کس که افترا بندد، نوميد ميگردد.
خداوند کساني را که بر شما ستم کردهاند، از اولين و آخرين، لعنت کند؛ و عذاب دردناک را بر آنان چند برابر گرداند. اي فرزند رسول خدا، من براي زيات تو آمدهام، در حالي که به حق تو آگاهم، دوستانت را دوست ميدارم و با دشمنانت دشمنم و از هدايتي که تو بر آن هستي نور ميگيرم و بر گمراهي مخالفان تو آگاهم، پس، از من نزد پروردگارت شفاعت کن.
[2] سلام بر تو اي اولين کشته از نسل بهترين نسلها، از سلاله پاک ابراهيم خليل. درود خداوند بر تو و بر پدرت، آنگاه که دربارهات فرمود: خدا بکشد مردمي را که تو را کشتند، پسرم، چقدر اينان نسبت به خداي رحمان و شکستن حرمت پيامبر جسورند پس از تو خاک بر سر دنيا. گويي نزد او ايستادهاي و ميشنوم که به کافران ميگويي: من علي فرزند حسين بن علي هستم، به کعبه سوگند که ما به رسول خدا (ص) [از ديگران] نزديکتريم. آنقدر بر شما زخم نيزه ميزنم که خم گردد؛ و در حمايت از پدرم شما را از دم شمشير ميگذرانم. ضربههاي من ضربهي نوجواني هاشمينسب است، به خدا سوگند که حکومت فرومايهزاده را نميپذيرم. و آنقدر با دشمنان خدا جهاد کردي تا به شهادت رسيدي و پروردگارت را ديدار کردي.
گواهي ميدهم که تو به خدا و پيامبرش نزديکتري و تو فرزند پيامبر او و فرزند حجت و امين اويي. خداوند عليه مرة بن منقذ بن نعمان بن عبد حکم کند و او را لعنت کند و رسوا گرداند. و او و هر کسي را که در کشتن تو با او شريک بود، عذاب جهنم را بچشاند که آن بد جايگاهي است. خداوند ما را از ديدار کنندگان با تو و از همراهان جد تو و پدرت و عمويت و برادرت و مادر مظلومهات قرار دهد. من از دشمنان شما و منکران دين خدا نزد پروردگار برائت ميجويم. درود و رحمت و برکات خداوند بر شما باد.
[3] سلام بر طفل شيرخواره عبدالله بن حسين که با تير شهيد و خونآلود شده که خونش به آسمان بالا رفت و در دامان پدرش سر بريده شد. خداوند زنندهي تير يعني حرملة بن کاهل اسدي و همدستانش را لعنت کند. (براساس شمارش رساله فضيل بن زبير، وي نهمين شهيد است).
[4] سلام بر عبدالله بن اميرالمؤمنين، که در گرفتاريهاي کربلا شرکت جست و مردم را به دوستي اهل بيت دعوت کرد. آن شهيدي که از پيش رو و پشت سر ضربت خورد. خداوند، قاتل او، هاني بن ثبيت حضرمي را لعنت کند. (در زيارت رجبيه و رسالهي فضيل بن زبير ازدي به عنوان چهارمين شهيد ياد شده است).
[5] سلام بر ابيالفضل العباس فرزند اميرالمؤمنين که از جانش با برادرش مواسات کرد و در دنيا براي فرداي قيامتش توشه برگرفت. جانش را فداي برادر کرد. کسي که در راه آوردن آب دستانش قطع شد. خداوند قاتل وي، زيد بن رقاء جنبي و حکيم بن طفل طايي، را لعنت کند [طبق شمارش رسالهي فضيل بن زبير وي دومين کسي است که هراه حسين به شهادت رسيد].
[6] سلام بر جعفر بن اميرالمؤمنين. کسي که با شکيبايي تمام جانفشاني کرد و از خانه و کاشانهاش دور شد و تن به جنگ داد و به جنگ پهلوانان رفت و در حلقهي محاصره دشمن افتاد. خدا قاتل او، هاني بن ثبيت حضرمي، را بکشد [طبق زيارت رجبيه و رسالهي فضيل بن زبير وي سومين شهيد کربلاست].
[7] سلام بر عثمان بن اميرالمؤمنين، موسوم به عثمان بن مظعون، خداوند خولي بن يزيد اصبحي ايادي دارمي را لعنت کند که او را با تير زد [طبق شمارش رسالهي فضيل بن زبير وي هفتمين شهيد کربلاست].
[8] سلام بر محمد بن اميرالمؤمنين که به دست أباني داري ملعون کشته شد. خداوند عذاب دردناک قاتل او را زياد کند. درود بر تو اي محمد و بر خاندان شکيبايي تو. [طبق رسالهي فضيل بن زبير وي پنجمين شهيد اهل بيت است].
[9] سلام بر ابيبکر بن حسن بن علي پاکيزه؛ کسي که با تير به شهادت رسيد. خداوند قاتل او، عبدالله عقبهي غنوي، را لعنت کند [طبق شمارش رسالهي فضيل بن زبير وي دهمين شهيد کربلا و مادرش کنيز بود].
[10] سلام بر عبدالله بن حسن پاکيزه. خداوند حرملة بن کاهل اسدي را لعنت کند که او را با تير زد و کشت.
[11] سلام بر قاسم بن حسن بن علي، آن شهيدي که با شمشير بر سرش زدند و زرهش را به غارت بردند، آنگاه که عمويش را صدا زد و او چونان باز شکاري بر سرش حاضر شده در اين حال او پاهايش را به زمين ميکشيد و حسين (ع) ميگفت: از رحمت خداوند دور باد قومي که تو را کشتند و در روز قيامت سر و کارشان با پدر و جد توست. به خدا سوگند بر عمويت دشوار است که تو او را بخواني و او نتواند به فريادت برسد، يا به فريادت برسد، اما تو را کشته و به خود پيچيده ببيند. به خدا سوگند امروز روزي است که دشمنان ما بسيارند و ياوران ما اندک.
خداوند در روزي که شما را گرد ميآورد مرا با شما قرار دهد و در جاي شما منزل دهد. خداوند قاتل تو، عمر بن سعد بن نفيل أزدي، را لعنت کند و در آتش دوزخ افکند و برايش عذابي دردناک آماده است. [به حسب شمارش فضيل بن زبير، وي دوازدهمين شهيد کربلاست؛ و مادرش کنيز بود].
[12] سلام بر عون بن عبدالله بن جعفر (پرواز کننده در بهشت)، همپيمان ايمان، مرد جنگ با هماوردان، نصيحت کننده، براي خداي رحمان قاري حمد و قرآن، خداوند قاتل او، عبدالله بن قطبه نبهاني، را لعنت کند [طبق زيارت رجبيه و رسالهي فضيل بن زبير، وي سيزدهمين شهيد کربلاست].
[13] سلام بر محمد بن عبدالله بن جعفر که به جاي پدرش حاضر بود و همتاي برادرش که با جان از او حمايت ميکرد. خداوند قاتل او عامر بن نهشل تيمي، را لعنت کند [طبق زيارت رجبيه وي هشتمين شهيد کربلا و براساس رسالهي فضيل بن زبير چهاردهمين شهيد است].
[14] سلام بر جعفر بن عقيل، خداوند قاتل او و کسي که او را با تير زد يعني بشر بن حوط همداني را لعنت کند [طبق زيارت رجبيه که در بحارالانوار، ج 98، ص 339، ط بيروت آمده است، وي نهمين شهيد کربلا و طبق رسالهي فضيل بن زبير پانزدهمين شهيد بوده است].
[15] سلام بر عبدالرحمن بن عقيل خداوند عثمان بن خالد بن اسير جهني را لعنت کند که او را با تير زد و کشت [طبق زيارت رجبيه وي دهمين شهيد اهل بيت و طبق رسالهي فضيل بن زبير شهيد شانزدهم است].
[16] سلام بر کشتهي پسر کشته (شهيد فرزند شهيد) عبدالله بن مسلم بن عقيل، خداوند عامر بن صعصعه را لعنت کند که او را با تير زد و کشت [طبق زيارت رجبيه وي يازدهمين شهيد کربلاست.].
[17] سلام بر عبدالله بن عقيل و خداوند لعنت کند عمرو بن صبيح صيداوي را که او را با تير زد و کشت [طبق رسالهي ابنفضيل وي هفدهمين شهيد کربلاست].
[18] سلام بر محمد بن ابيسعيد بن عقيل و لعنت خداوند بر کشنده او، لقيط بن ياسر جهني. [به حسب شمارش فضيل بن زبير وي نوزدهمين شهيد بوده است].
[19] سلام بر سليمان، غلام حسين بن اميرالمؤمنين و لعنت خداوند بر قاتل او سليمان بن عوف حضرمي [برطبق شمارش فضيل بن زبير وي بيست و يکمين شهيد کربلاست].
[20] سلام بر مسلم بن عوسجه اسدي که چون حسين (ع) به او اجازه بازگشت داد گفت: آيا ما تو را تنها بگذاريم؟ آنگاه به چه وسيله در نزد خداوند از اداي حق تو پوزش بخواهيم؟ نه به خدا سوگند، من آنقدر با اينان ميجنگم تا نيزهام را در سينههايشان بشکنم و تا آنگاه که قبضهي شمشير در دست من باقي است آنان را ضربت بزنم ولي از تو جدا نشوم و اگر سلاحي نداشته باشم آنها را سنگباران کنم و تا دم مرگ از تو جدا نگردم.
تو اولين کسي هستي که جانش را با خدا معامله کرد و نخستين گواهي هستي که براي خدا گواهي داد و در اين راه جان باخت و به خداي کعبه سوگند که تو رستگار شدي. خداوند فراخواني تو و مساوات با امامت را ارج مينهد، آنگاه که امام تو بر سرت آمد و گفت: خداوند تو را رحمت کند اي مسلم بن عوسجه و اين آيه را خواند: برخي مرگشان فرا رسيد و برخي ديگر در انتظار شهادتند و هيچ تغييري در ارادهشان نداند [احزاب (32))23] خداوند عبدالله ضبابي و عبدالله بن ابيخشکاره بجلي و مسلم بن عبدالله ضبابي را که در قتل تو شرکت جستند بکشد [طبق رسالهي فضيل بن زبير وي سيامين شهيد کربلا بود].
[21] سلام بر سعد بن عبدالله حنفي که هنگام اجازه بازگشت دادن حسين گفت: نه به خدا سوگند، تو را رها نميکنيم تا خداوند بداند که در غيبت رسول خدا حرمت او را دربارهي تو پاس داشتهايم. به خدا سوگند اگر بدانم که مرا هفتاد بار ميکشند و زنده ميکنند، از تو جدا نميشوم تا آن که در رکابت بميرم؛ و چگونه اين کار را انجام ندهم، در حالي تنها يک قتل و يک مرگ است و پس از آن به کرامتي دست مييابم که تا ابد پايان ندارد.
به تحقيق که تو در راه حسين جان دادي و با امام خويش با مواسات رفتار کردي و در سراي جاويد از خداوند کرامت ديدي. خداوند ما را در زمرهي شما شهيدان محشور کند و در بالاترين جايگاههاي بهشت دوستي و همنشيني با شما را روزي ما فرمايد [در رسالهي فضيل بن زبير از وي به عنوان هفتادمين شهيد نام برده شده است].
[22] سلام بر بشير بن عمرو حضرمي، خداوند اين گفتارت را به حسين - هنگام اجازه بازگشت دادن به تو - قبول کند: سگان مرا زنده زنده بخورند، اگر از تو جدا شوم و از تو رخصت بخواهم و با وجود اندک بودن شمار يارانت تو را ترک کنم، هرگز چنين نخواهد بود [در رسالهي فضيل بن زبير، نام وي در شمار آخرين شهيدان آمده است].
[23] سلام بر برير بن خضير همداني مشرقي که با شمشير مشرفي به شهادت رسيد. [در رسالهي فضيل بن زبير نام وي نيز در شمار آخرين شهدا آمده است].
[24] سلام بر عمر بن کعب انصاري [در رسالهي فضيل بن زبير وي شهيد پنجاه و سوم است].
[25] سلام بر نعيم بن عجلان انصاري [وي و عمران بن کعب، در رسالهي فضيل بن زبير شهداي 52 و 53 هستند].
[26] سلام بر زهير بن قين بجلي که چون حسين به او اجازه بازگشت داد گفت: نه به خدا سوگند هرگز چنين چيزي نخواهد شد که من فرزند رسول خدا را در دست دشمن اسير بگذارم و خودم نجات پيدا کنم، خداوند چنين روزي را به من نشان ندهد.
[27] سلام بر عمرو بن قرظهي انصاري [در رسالهي فضيل بن زبير از وي به عنوان پنجاهمين شهيد نام برده شده است].
[28] سلام بر حبيب بن مظاهر اسدي [وي در ميان ياران امام حسين (ع) مانند سلمان در ميان ياران پيامبر (ص) است].
[29] سلام بر حر بن يزيد رياحي.
[30] سلام بر عبدالله بن عمير کلبي [وي نخستين کسي بود که به سپاه عمر سعد حمله کرد و در رسالهي فضيل بن زبير وي هفتاد و هفتمين شهيد است].
[31] سلام بر نافع بن هلال بن نافع بجلي مرادي [فضيل بن زبير وي را از ياران اميرالمؤمنين (ع) دانسته از او به عنوان شصت و هشتين شهيد نام برده است].
[32] سلام بر انس بن کاهل اسدي [بسياري از مقتل نويسان وي را از ياران رسول خدا (ص) دانستهاند].
[33] سلام بر قيس بن مسهر صيداي [وي از سوي حسين (ع) به کوفه رفت اما به وسيلهي جاسوسهاي ابنزياد دستگير گرديد و از بالاي دارالاماره به زير افکنده شد].
[34] سلام بر عبدالله و عبدالرحمن، فرزندان عروة بن حراق غفاري.
[35] سلام بر جون بن حوي، غلام ابيذر غفاري [طبق شمارش فضيل بن زبير وي سي و سومين شهيد است].
[36] سلام بر شبيب بن عبدالله نهشلي [شهيد سي و پنجم در رسالهي فضيل بن زبير].
[37] سلام بر حجاج بن زيد سعدي [شهيد سي و ششم در رسالهي فضيل بن زبير].
[38] سلام بر قاسط و کردوس فرزندان ظهير تغلبي [شهيدان 37 و 38 در رسالهي فضيل بن زبير].
[39] سلام بر کنانة بن عتيق.
[40] سلام بر ضرغامة بن مالک [وي و کنانة بن عتيق شمارههاي 41 و 42 رسالهي فضيل بن زبير را به خود اختصاص دادهاند].
[41] سلام بر حوي بن مالک ضبعي.
[42] سلام بر عمرو بن ضبيعه.
[43] سلام بر يزيد بن ثبيط قيسي [وي و دو فرزندش در مکه به حسين (ع) پيوستند و تا رسيدن به شهادت از وي جدا نشدند].
[44] سلام بر عبدالله و عبيدالله، فرزندان يزيد بن ثبيط قيسي.
[45] سلام بر عامر بن مسلم [وي و غلامش سالم در رسالهي فضيل بن زبير ذيل شمارههاي 46 و 47 آمدهاند].
[46] سلام بر قعنب بن عمرو النمري.
[47] سلام بر سالم، غلام عامر بن مسلم.
[48] سلام بر سيف بن مالک [طبق رسالهي فضيل بن زبير وي چهل و هشتمين شهيد است].
[49] سلام بر زهير بن بشر خثعمي.
[50] سلام بر زيد بن معقل جعفي.
[51] سلام بر حجاج بن مسروق جعفي [وي از بزرگترين ياران امام حسين (ع) بود. بلاذري وي را در شمار آخرين کساني که در رکاب آن حضرت شهيد شدهاند آورده است. ر. ک. انساب الاشراف، ج 3، ص 199].
[52] سلام بر مسعود بن حجاج و پسرش [اين دو در رساله فضيل بن زبير در رديفهاي 62 و 63 هستند].
[53] سلام بر مجمع بن عبدالله عائذي [وي و فرزندش عائذ در رسالهي فضيل بن زبير در رديفهاي 64 و 65 هستند].
[54] سلام بر عمار بن حسان بن شريح طائي.
[55] سلام بر حباب بن حارث سلماني ازدي.
[56] سلام بر جندب بن حجر خولاني [وي و فرزندش حجير در رسالهي فضيل بن زبير در رديفهاي 73 و 74 هستند].
[57] سلام بر عمرو بن خالد صيداوي [وي از مشاهير ياران حسين (ع) است که همراه چند تن ديگر در «غريب هيجانات» به امام (ع) پيوستند.].
[58] سلام بر غلامش سعيد [طبق رسالهي فضيل بن زبير وي هفتاد و ششمين شهيد است].
[59] سلام بر يزيد بن زياد بن مهاصر کندي [نفر هشتادم در رسالهي فضيل بن زبير].
[60] سلام بر زاهر، غلام عمرو بن حمق خزاعي [نفر هشتاد و يکم در رسالهي فضيل بن زبير].
[61] سلام بر جبلة بن علي شيباني [نفر هفتاد و يکم در رسالهي فضيل بن زبير].
[62] سلام بر سالم، غلام بنيمدينه کلبي.
[63] سلام بر اسلم بن کثير ازدي اعرج [نفر نودام در رسالهي فضيل بن زبير].
[64] سلام بر زهير بن سليم ازدي.
[65] سلام بر قاسم بن حبيب ازدي.
[66] سلام بر عمر بن جندب حضرمي [نفر صد و پنجم در رسالهي فضيل بن زبير].
[67] سلام بر ابيثمامه، عمرو بن عبدالله صاعدي.
[68] سلام بر حنظلة بن اسعد شبامي [نام وي در رسالهي فضيل بن زبير ذيل شمارهي 96 آمده است].
[69] سلام بر عبدالرحمن بن عبدالله کدن ارحبي [در برخي مأخذ «ابن کدر» آمده است. در رسالهي فضيل بن زبير از وي به عنوان عبدالله کدن و نود و هفتمين شهيد نام برده شده است].
[70] سلام بر عمار بن ابيسلامهي همداني [دالاني].
[71] سلام بر عابس بن ابيشبيب شاکري [بنوشاکر يکي از تيرههاي قبيلهي همدان است که اميرالمؤمنين (ع) دربارهي آنها فرموده است: «اگر شمار آنها به هزار برسد، خداوند، آنچنان که بايد عبادت ميشود.].
[72] سلام بر شوذب غلام شاکر [فضيل بن زبير وي و عابس را ذيل شمارههاي 99 و 100 آورده است].
[73] سلام بر سيف بن حارث بن سريع. [وي و مالک بن عبد در پسرعمو و برادر از يک مادرند و در رسالهي ابنفضيل نامشان ذيل شمارههاي 101 و 102 آمده است].
[74] سلام بر مالک بن عبد بن سريع.
[75] سلام بر زخمي اسير، سوار بن ابيعمير فهمي همداني.
[76] سلام بر زخمي شده همراه او، عمرو بن عبدالله جندعي.
سلام بر شما اي بهترين ياران. سلام بر شما به خاطر شکيباييتان و چه نيک سرايي است سراي آخرت. خداوند شما را با نيکان جاي دهد. شهادت ميدهم که خداوند پردها را براي شما کنار زد و بستر را براي شما آماده ساخت و به شما پاداش فراوان داد و شما در راه حق سستي نکرديد. از ما پيشي گرفتيد و ما در سراي جاويد با شما دوست و همنشين خواهيم بود، و درود و رحمت و برکت خداوند بر شما باد.