بسياري از مورخين نوشته اند كه حضرت سجاد عليه السلام سر پدر را در روز اربعين به بدن آن حضرت ملحق نمود. [1] .

مرحوم محدث قمي مي نويسد: مشهور ميان علماء اماميه آن است كه يا با جسد شريف دفن شد، و امام سجاد عليه السلام آن را باز گردانيد.

يا نزد قبر اميرالمؤمنين عليه السلام دفن شده، چنانكه در اخبار بسيار آمده است. [2] .

ابن شهر آشوب گويد: سيد مرتضي در يكي از رساله هاي خود مي نويسد: سر مطهر حسين عليه السلام را از شام به كربلا بازگردانيدند و به بدن ملحق كردند. [3] .

و شيخ طوسي مي نويسد: زيارت اربعين به همين علت وارد شده است. [4] .

و در تاريخ «حبيب السير» آمده است كه يزيد سرهاي شهداء را به علي بن الحسين عليهماالسلام تسليم كرد و آن حضرت آن سرها را روز بيستم صفر به بدنهاي طاهره ملحق نمودند، آنگاه به مدينه ي طيبه متوجه شدند، و گويد: اصح روايات در مدفن سر مكرم اين است... [5] .

ابواسحاق اسفراييني در كتاب نورالعين مي نويسد:

سر آن حضرت را (در شام) با مشك و كافور آميختند و به اهل بيت دادند و آنها در بازگشت به مدينه در كربلا آن را به جسد شريف ملحق نمودند. [6] .


شيخ حر در كتاب در مسلوك مي نويسد: روايت شده كه در كربلا با جسد شريفش دفن شد و عمل طائفه بر اين معناست. [7] .

مرحوم سيد بن طاووس مي نويسد: روايت شده كه سر حسين عليه السلام، به كربلا بر گردانيده شد و با بدن شريف دفن گرديد، و عمل طائفه شيعه هم بر طبق همين بوده است. ولي روايات زيادي هم بر خلاف آنچه گفتيم نقل شده است. [8] .

اما قول ديگر كه مدفن سر مبارك كنار قبر اميرالمؤمنين عليه السلام است، روايات آن را مرحوم شيخ حر عاملي در «وسائل الشيعة» [9] آورده است.

در بعضي از احاديث ذكر شده كه غلامي از ما اهل بيت آن را از شام ربود و در آنجا مدفون ساخت. [10] .

در حديث مفضل بن عمر آمده كه امام صادق عليه السلام فرمودند: اين مكان سر جدم حسين است كه «وضعوه ههنا». كه در مقام جمع مي توان گفت: مقصود اين حديث آنست كه سر مبارك را مدتي در آن مكان گذاشته اند.

در حديث يونس بن ظبيان امام صادق عليه السلام بعد از كلامشان كه كنار قبر اميرالمؤمنين عليه السلام مدفون شد مي فرمايند: «فالرأس مع الجسد، و الجسد مع الرأس».

با تأمل در عبارات احاديث ممكن است بگوئيم: بعدها (ولو به طريق غير عادي) به كربلا منتقل شده، كه مي توان از حديث ابن ظبيان استظهار نمود.

مرحوم مقرم - در دفاع از قول مشهور، دفن در كربلا - مي نويسد:

در «روضة الواعظين فتال» و «مثير الأحزان ابن نما» آمده است كه اين قول نزد اماميه مورد اعتماد است، و مرحوم سيد بن طاووس در «لهوف» فرموده: عمل طائفه شيعه بر


طبق اين بوده است.

و در «اعلام الوري طبرسي» و «مقتل عوالم» و «بحارالأنوار» و «رياض المصائب»، اين قول را مشهور بين علماء دانسته اند.

- و بعد از نقل همين قول از عده اي از علماء شيعه و سني - مي فرمايد:

بنابراين به هر قولي كه بر خلاف اين باشد اعتنا و اعتباري نيست، چون حديثي كه سرمبارك نزد قبر پدر بزرگوارش مي باشد، نزد اين علماء و بزرگان بوده است و از اينكه آن را نپذيرفته اند معلوم مي شود كه مورد وثوق آنان نبوده چون سند احاديث تمام نيست و رجال آن معروفين نمي باشند. [11] .