1- شيخ صدوق رحمه الله از امام رضا عليه السلام روايت كرده كه فرمودند: محرم ماهي بود كه مردم جاهليت جنگ را در آن حرام مي دانستند.

«فاستحلت فيه دماءنا، و هتكت فيه حرمتنا و سبي فيه ذرارينا و نساونا و اضرمت النيران في مضاربنا و انتهب ما فيها من ثقلنا و لم ترع لرسول الله حرمة في أمرنا»

«(لكن بني اميه) خون ما را در آن حلال شمردند و حرمت ما را هتك كردند، و فرزندان و زنان ما را اسير نمودند، و آتش به خيمه هاي ما زدند، و آنچه اثاثيه در آنها بود دزيدند، و حرمت رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم را درباره ي ما مراعات نكردند».

روز (شهادت) حسين عليه السلام چشم ما را زخم كرد و اشك ما روان ساخت، و عزيز ما را در زمين كربلا خوار نمود و ما را تا روز قيامت دچار گرفتاري و بلا ساخت.

«فعلي مثل الحسين فليبك الباكون، فان البكاء عليه يحط الذنوب العظام»

«پس بر بزرگواري چون حضرت امام حسين عليه السلام بايد گريست، كه گريه بر او گناهان بزرگ را محو مي كند».

سپس فرمودند: شيوه پدرم اين بود كه چون محرم مي شد كسي او را خندان نمي ديد، و اندوه بر او غالب مي شد تا روز دهم، و روز دهم روز مصيبت و حزن و گريه اش بود و


مي فرمود: در اين روز حضرت حسين عليه السلام كشته شد. [1] .

2- نيز از حضرت امام رضا عليه السلام روايت كرده كه فرمودند:

«من ترك السعي في حوائجه يوم عاشورا قضي الله له حوائج الدنيا و الاخرة»

«هر كس روز عاشورا دنبال حوائج خود نرود (و كارهاي خود را تعطيل كند) خداوند حاجتهاي دنيا و آخرتش را برآورد».

و هر كس روز عاشورا روز مصيبت و حزن و گريه او باشد، خداي عزوجل روز قيامت را روز فرح و شادي او سازد و در بهشت چشمش به ما روشن شود.

و هر كس روز عاشورا را روز بركت داند و براي خانه اش چيزي ذخيره كند، در آنچه ذخيره كرده بركت نباشد و روز قيامت با يزيد و عبيدالله بن زياد و عمرسعد در درك اسفل (بدترين جاي دوزخ) محشور گردد. [2] .

3- شيخ طوسي از عقبه نقل مي كند كه حضرت باقر عليه السلام فرمودند: هر كس حسين بن علي عليهماالسلام را در روز دهم محرم زيارت كند تا آنكه نزد قبر آن حضرت گريان شود، در روز قيامت با ثواب دو هزار حج و دو هزار عمره و دو هزار جهاد، كه آن حج و عمره و جهاد را با رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم و ائمه طاهرين عليهم السلام انجام داده باشد خدا را ملاقات مي كند.

راوي عرض كرد: فدايت شوم، كسي كه در شهرهاي دور از كربلاست و رفتن نزد قبر آن حضرت برايش ممكن نيست چكند؟

فرمودند: نزديك زوال آفتاب به صحرا يا بر بام خانه ي خود برود، و به سوي آن حضرت با سلام اشاره كرده و بر قاتلين او لعن و نفرين كند و دو ركعت نماز بخواند، آنگاه بر حسين عليه السلام ندبه و گريه نمايد، و كساني را كه در خانه اش هستند - اگر از آنها تقيه


نمي كنند - به گريستن بر آن حضرت وادارد، و در خانه ي خود مجلس عزا و مصيبت آن حضرت بر پا كند، و به يكديگر تعزيت بگويند، من براي او تمام اين ثوابها را ضامنم.

گفتم: فدايت شوم، شما اين ثوابها را ضامن شده و كفالت مي كنيد؟!

فرمودند: آري، من ضامنم و كفيلم براي كسي كه اين عمل را بجا آورد.

گفتم: چگونه يكديگر را تعزيت بگويند؟ فرمودند: بگوئيد:

«أعظم الله أجورنا و أجوركم بمصابنا بالحسين عليه السلام و جعلنا و اياكم من الطالبين بثاره مع وليه الامام المهدي - عجل الله تعالي فرجه الشريف - من آل محمد عليهم السلام».

و اگر بتوانيد در آن روز كارهاي خود را تعطيل كنيد، زيرا كه آن روز، روز نحسي است و حاجت مؤمن بر آورده نمي شود، و اگر بر آورده شود مبارك نخواهد بود و خيري در آن نمي باشد. و براي منزل خود در اين روز چيزي ذخيره نكنيد، چون بركت نداشته و براي اهلش مبارك نمي باشد.

اگر آنچه گفتم انجام دهيد خداوند متعال براي آنها ثواب هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد كه همه را در خدمت حضرت رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم انجام داده بنويسد، و براي او ثواب مصيبت هر پيامبر و رسول و وصي و صديق و شهيدي كه از دنيا رفته يا شهيد شده باشد از اول خلقت دنيا تا قيامت خواهد بود.

علقمه به آن حضرت عرض كرد: دعائي به من تعليم فرمائيد كه در اين روز - هرگاه آن جناب را از دور يا نزديك زيارت كردم - آن را بخوانم.

فرمودند: هر گاه دو ركعت نماز بجا آوردي - بعد از اشاره كردن به سلام و گفتن تكبير -اين زيارت (زيارت عاشورا) را بخوان كه همانند زوار آن حضرت از ملائكه دعا كرده اي، و خداوند براي تو صد مليون درجه بنويسد، و مانند كسي كه با حضرت حسين عليه السلام شهيد شده خواهي بود، تا اينكه در درجات ايشان شريك شده، و از جمله آنها شناخته شوي. و براي تو ثواب زيارت هر پيامبر و رسول و هر كس كه حضرت حسين عليه السلام را زيارت كرده -


از روزي كه آن حضرت شهيد شده - نوشته شود [3] .

(آنگاه زيارت عاشوراي معروف را بيان فرمودند).

4- حضرت باقر عليه السلام فرمودند: روز شهادت حضرت حسين عليه السلام پدرم دل درد داشته و در خيمه بود، و من مي ديدم كه چگونه مواليان و دوستان ما با امام حسين عليه السلام رفت و آمد مي كردند و برايش آب طلب مي نمودند، و آن جناب گاهي بر سمت راست سپاه و گاهي بر طرف چپ سپاه و گاه بر قلب دشمن حمله مي كرد.

و آن حضرت را طوري كشتند كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم نهي فرموده بود كه هيچ جانداري را آنگونه نكشند،

«لقد قتل بالسيف و السنان و بالحجارة و بالخشب و بالعصا و لقد أوطأ الخيل بعد ذلك»

«او را با شمشير و نيزه و سنگ و چوب و عصا شهيد كردند، و بعد از آن بر بدن شريفش اسب تاختند» [4] .

5- عبدالله بن سنان روايت كرده كه روز عاشورا خدمت حضرت صادق عليه السلام رسيدم، آن بزرگوار را آشفته روي و اندوهگين ديدم كه اشك از چشمان مباركش مانند مرواريد جاري بود. عرض كردم: يابن رسول الله، خداوند چشمان شما را نگرياند، براي چه گريه مي كنيد؟

فرمودند: «.و في غفلة أنت؟ أما علمت أن الحسين بن علي عليهماالسلام أصيب في مثل هذا اليوم؟»

«آيا غافل هستي؟ مگر نمي داني در مثل چنين روزي


حسين بن علي عليه السلام شهيد شد».

عرض كردم: اي آقاي من، درباره ي روزه ي امروز چه مي فرمائيد؟ فرمودند: روزه بدار بدون نيت و افطار كن بدون خواندن دعاي آن، آن را روزه كامل قرار نده، بلكه ساعتي بعد از نماز عصر با آب افطار كن، چون در اين وقت.

«تجلت الهيجاء عن آل الرسول و انكشفت الملحمة عنهم»

«جنگ از آل رسول بر طرف شد و آن فتنه ي بزرگ فرونشست».

سي تن از بني هاشم با مواليان ايشان در ميدان به خاك افتادند كه شهيد شدن آنها بر رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم سخت و دشوار بود، اگر آن حضرت زنده مي بود (خود آن بزرگوار براي آنها سوگواري مي كرد) وبه او تسليت داده مي شد.

راوي گويد: امام صادق عليه السلام سخت گريست كه محاسن شريفش تر شد... [5] .

6- عبدالملك گويد: از امام صادق عليه السلام درباره ي روزه ي روز تاسوعا و عاشورا سؤال كردم، حضرت فرمودند: تاسوعا روزي بود كه امام حسين عليه السلام و اصحابش در كربلا محاصره شدند، و لشكر اهل شام براي جنگيدن با آن حضرت اجتماع كردند، و ابن مرجانه و عمرسعد از كثرت سپاه و لشكر بسياري كه براي آنها گرد آمده بود خوشحال شدند، و حضرت حسين عليه السلام و يارانش را ضعيف شمردند، و يقين كردند كه ديگر ياوري براي آن جناب نمي آيد و اهل عراق او را ياري نخواهند كرد. پدرم فداي آن ضعيف و غريب.

آنگاه فرمودند: اما روز عاشورا.

«فيوم أصيب فيه الحسين عليه السلام صريعا بين أصحابه،وأصحابه حوله صرعي عراة»

«روزي است كه حضرت حسين عليه السلام ميان يارانش


به شهادت رسيد، و اصحابش اطراف او عريان بر زمين افتاده بودند»

آيا روزه در چنين روزي است؟! سوگند به پروردگار كعبه چنين نيست، روزه روزه نباشد، بلكه روز حزن و مصيبتي است كه بر اهل آسمان و زمين و همه مؤمنين وارد شد.

آن روز روز فرح و شادي براي ابن مرجانه و آل زياد و اهل شام بود - كه خدا بر آنها و ذراريشان غضب كند -. و آن روزي است كه همه ي بقعه هاي زمين (بر سيدالشهداء عليه السلام) گريستند، مگر سرزمين شام.

هر كس در آن روز روزه بگيرد، يا به آن بركت جويد، خداوند او را با قلبي مسخ شده با آل زياد محشور كند و بر او غضب نمايد.

و كسي كه در آن روز براي منزلش چيزي ذخيره كند در قلب او نفاق جاي گيرد تا روز قيامت، و بركت از او و خانواده و فرزندانش سلب شود، و در اين امور شيطان با او همراهي و مشاركت نمايد (به دستور شيطان باشد). [6] .

بنابراين آنچه در اين روز مهم و وظيفه مي باشد اقامه ي مجالس عزا بر سالار شهيدان عليه السلام، و شركت در آن مجالس و گريستن بر مصائب آن سرور، و به سر و سينه زدن همراه با هيئتهاي سينه زني، و خواندن زيارت عاشورا است، و بايد اهل خانه و دوستان را بر اين امور تشويق كرد.

روايات در فضيلت گريستن و گرياندن را قبلا متذكر شديم.