حسن بن علي
حسن بن علي بن ابيطالب عليه السلام كنيه اش ابومحمد، و مادرش فاطمه دختر رسول خدا صلي الله عليه و آله است، و چنان كه امام صادق عليه السلام در حديثي از پدرش روايت فرموده، حضرت فاطمه به ام ابيها مكني بوده است.
و مادر حضرت فاطمه، خديجه عليه السلام بود، كه كنيه اش ام هند و دختر خويلد بن اسد بن.. بوده است.
و مادر خديجه، فاطمه دختر زائدة بن اصم بن رواحة بن... بوده است.
و مادر فاطمه، هاله دختر عبدمناف بن حارث بن منقذ بن... بوده است.
و مادر هاله، عرقة يعني پرعرق بود كه نامش قلابة دختر سعيد بن سهم ابن عمرو بن... بوده. و به اين علت او را عرقة ناميدند كه او زني تنومند بود و بسيار عرق مي كرد، و عرق او بوي عطر مي داد، از اين جهت او را عرقة ناميدند.
و مادر عرقة عاتكه، دختر عبدالعزي بن قصي است.
و مادر عاتكه، حظياء است كه نامش ريطه صغري و دختر كعب بن سعد بن تيم بن مرة بن... است.
و مادر ماريه، ليلي دختر عامر بن خيار بن غسيان است كه نامش حارث بن عبد عمرو بن... است.
و مادر ليلي، سلمي دختر سعد بن كعب بن عمرو و از قبيله خزاعة است.
و مادر سلمي، ليلي دختر عابس بن ظرب بن حارث بن... است.
و مادر ليلي، سلمي دختر لؤي بن غالب است.
و مادر سلمي، ليلي دختر محارب بن فهر است.
و مادر ليلي، عاتكه دختر مخلد بن نضر بن كنانة است.
و مادر عاتكه، وارثه دختر حارث بن مالك بن كنانة است.
و مادر وارثه، ماريه دختر سعد بن زيد مناة بن تميم است.
و مادر ماريه، اسماء دختر جشم بن بكر بن حبيب بن.... است.
و خديجه عليهاالسلام پيش از رسول خدا صلي الله عليه و آله دو شوهر كرده بود، يكي به نام عتيق ابن عائذ بن عبدالله بن حبيب بن.. است.
سپس عتيق از دنيا رفت و پس از او به همسري ابوهالة بن نباش بن زرارة بن... درآمد.
حضرت خديجه رضي الله عنها سه سال پيش از هجرت از دنيا رحلت كرد، و هنگام وفات، چنان كه از واقدي نقل كنند، شصت و پنج سال از عمرش گذشته بود، و در محله حجون دفن شد.
ولادت حضرت فاطمه پيش از بعثت رسول خدا و سالي بود كه قريش خانه كعبه را تجديد بنا مي كردند، و ازدواج علي بن ابيطالب با آن بانوي بزرگوار در ماه صفر سال اول هجرت رسول خدا صلي الله عليه و آله به مدينه اتفاق افتاد، و پس از اينكه از جنگ بدر مراجعت فرمود با او زفاف و عروسي كرد. و فاطمه در آن وقت هيجده سال از عمر شريفش گذشته بود. [1] .
و اين جريان را حسن بن علي از حارث از محمد بن سعد از واقدي به سندش از حضرت صادق عليه السلام حديث كرده است.
و ولادت حسن بن علي عليه السلام در سال سوم هجري بوده. و وفات آن حضرت در سال پنجاهم هجرت، سال دهم خلافت معاويه اتفاق افتاد.
و اما وفات حضرت فاطمه عليهاالسلام چندي پس از رحلت رسول خدا صلي الله عليه و آله اتفاق افتاد كه درباره آن اختلاف است، و بيشتر گفته اند: شش ماه پس از رحلت آن حضرت عليه السلام بوده و آنها كه كمتر از ديگران گفته اند چهل روز تعيين كرده اند ولي صحيح همان است كه در اين باره از حضرت باقر عليه السلام مطابق حديث عمرو بن دينار حديث شده كه فرمود: وفات فاطمه عليهاالسلام سه ماه پس از رحلت رسول خدا صلي الله عليه و آله بوده.
و در زبان حضرت حسن عليه السلام گرفتگي و لكنتي بود. مانند كساني كه زياد لفظ فاء در هنگام تكلم به زبان جاري مي كنند.
مفضل بن صالح از جابر حديث كند كه او گفت: زبان حسن بن علي مي گرفت، سلمان فارسي گفت: اين چيزي است كه از عمويش موسي بن عمران عليه السلام به ارث برده.
و چون معاويه خواست يزيد را پس از خود به جانشيني منصوب كند، به طور پنهاني آن حضرت و سعد بن ابي وقاص را زهر خورانيد؛ به وسيله زهر، هر دوي آنان با چند روز فاصله از دنيا رفتند.
و كسي كه مسموم ساختن حسن بن علي عليه السلام را به عهده گرفت، همسرش جعدة، دختر اشعث بن قيس بود كه در مقابل پولي كه معاويه به آن زن داد او بدين كار دست زد، و جريان آن را پس از اين شرح خواهيم داد.
و برخي گفته اند نام آن زن سكينه بود، برخي گفته اند: شعثاء، و يا عايشه بوده ولي صحيح اين است كه جعدة اقدام به اين جنايت كرد.
پاورقي
[1] آنچه مؤلف در تاريخ ولادت حضرت زهرا عليهاالسلام و مدت عمر آن جناب در اينجا ذکر کرده است مطابق تواريخ اهل سنت است، ولي بنابر روايات صحيحه محدثين شيعه رضوان الله عليهم مانند کليني و مفيد و ابن شهر آشوب و اربلي و ديگران که از ائمه اطهار عليهم السلام روايت کرده اند ولادت آن حضرت در سال پنجم بعثت اتفاق افتاد، و هنگام ازدواج با اميرالمؤمنين 10-9 سال از عمر شريفش گذشته بود، و هنگامي که از دنيا رحلت فرمود و به شهادت رسيد هيجده سال و هفتاد و پنج روز يا هيجده سال و چند ماه از عمرش گذشته بود، و اگر خوانندگان محترم طالب تفصيل بيشتري باشند به اصول کافي عربي، ج 1، ص 458؛ مناقب (ج 3 ص 357) کشف الغمة، (ج 2 ص 75) و بحار، ج 43، ص 10-2 مراجعه نماييد.