بازگشت

شخصيت يحيي


يحيي جواني پاك دامن، نيكو خصال، عالم، شجاع، و پارسا بود و علاوه بر كمالات معنوي، چهره اي زيبا و صورتي جذاب داشت. او نسبت به ائمه ي اطهار عليهم السلام اظهار اخلاص ويژه مي كرد و در برابر آنان، كاملا خضوع و اطاعت مي نمود. وي نسبت به ائمه اثني عشر ايمان و اعتقاد داشت. [1] .

امام صادق عليه السلام او را بسيار دوست مي داشت و هنگامي كه خبر شهادت او به امام صادق عليه السلام رسيد، به شدت گريست و فرمود: «رحم الله يحيي» و براي او طلب آمرزش كرد. روشن است كسي كه مورد تفقد و ترحم امام معصوم عليه السلام باشد، چه مرتبه اي دارد و كسي كه امام در مرگ او عزادار مي شود داراي چه مقام ارجمندي است. در مقدمه ي صحيفه ي سجاديه، رواياتي از متوكل بن هارون در مدح و مقام و علاقه ي امام صادق عليه السلام به او آمده است.

يحيي از روات احاديث نيست و علماي رجال، در شرح حال او تفصيل نداده اند، اما آنچه در سند صحيفه ي سجاديه مي بينيم، شاهد اين است كه يحيي از مريدان و علاقه مندان به امام صادق عليه السلام بوده و به امامت ايشان اعتراف و اقرار داشته است.

متوكل بن هارون گويد: در بين راه خراسان، با يحيي ملاقات نمودم، جوياي حال بستگان و عموزادگان خود در مدينه شد، به خصوص از حال


امام صادق عليه السلام بيش از همه پرسيد. من هم حال آنان و حزن و اندوهشان را به دليل شهادت زيد عليه السلام براي او بازگو كردم.

متوكل مي گويد: سپس پرسيد آيا پسر عمويم، جعفر بن محمد عليه السلام، را ديدي؟

گفتم: بلي. گفت: درباره ي من چيزي نگفت؟ عرض كردم: بلي.

گفت: چه فرمود؟ هر چه شنيدي بگو.

گفتم: قربانت گردم، دوست ندارم آنچه از او شنيده ام درباره ات بازگو كنم.

فرمود: مرا از مرگ مي ترساني؟! هر چه شنيدي بگو.

گفتم: آن حضرت فرمود: تو هم مانند پدرت كشته و به دار آويخته مي شوي.

در اين هنگام، رنگ يحيي دگرگون شد و اين آيه را خواند: «يمحوا الله ما يشاء و يثبت و عنده علم الكتاب» خداوند آنچه را بخواهد محو مي كند و آنچه را بخواهد ثابت خواهد ماند و علم كتاب نزد او است. [2] .

متوكل همچنين مي گويد: «از يحيي پرسيدم: فرزند رسول خدا، آيا شما داناتريد يا آنان (امام صادق عليه السلام و...)؟

يحيي با قدري تأمل با اقرار به برتري مقام امام معصوم گفت: همه ي ما داراي علميم. اما فرق بين ما و آنان (امام باقر و امام صادق عليهم السلام) آن است كه آنچه ما مي دانيم آنان نيز مي دانند، ولي هر آنچه آنان مي دانند ما نمي دانيم.»

آن گاه متوكل از يحيي پرسيد: «پس در زمان حاضر، امام صادق ولي امر ماست؟


يحيي گفت: بلي، او افقه بني هاشم است.» [3] .


پاورقي

[1] بحار الأنوار، ج 46، ص 198.

[2] رعد (13)، آيه‏ي 39.

[3] بحار الأنوار، ج 46، ص 200 - 199؛ رياض الاحزان، ملا محمد حسن قزويني، ص 182 - 181؛ قاموس الرجال، ج 4، ص 262.