او در زماني سخت و دوره اي وحشت بار چشم به جهان گشود؛ در زماني كه بني اميه در اوج قدرت و عمالشان يكه تاز كشور وسيع اسلامي آن روز بودند. در آن زمان، آزاديخواهان علوي، به ويژه بزرگان آنان و تنها يادگار امام حسين عليه السلام - يعني امام سجاد عليه السلام - در فشار سخت سياسي بودند: عمال حكومت جور همه ي فعاليت هاي آن حضرت را زير نظر


داشتند و نه تنها از بيان احكام الهي ممنوع بود، بلكه تماس ايشان با مردم نيز به شدت كنترل مي شد.

زيد بن علي عليه السلام در دوره اي پا به عرصه ي وجود نهاد كه ملت دربند كشيده ي مسلمانان آن روز آرزوي فرمانده اي لايق از خاندان علي عليه السلام را در دل داشتند. فاجعه ي عاشورا و كشتار مردم مدينه و آتش زدن كعبه و ديگر جنايات علني حكام اموي و رواج فساد و فحشا در دربار حكومتي بني اميه، براي مردم عقده اي شده بود كه جز با قيامي بزرگ و خونين و انتقامي همه جانبه قابل گشودن نبود.

در چنين محيطي حساس و پرخفقان، هنگام طلوع فجر،نور در خانه ي كوچك امام علي بن الحسين عليه السلام در محله ي بني هاشم مدينه مي درخشيد و ولادت نوزادي را بشارت داد. اين نور بعدها نه تنها دل هاي تاريك و مأيوس و بازداشت گاه ها و زندان ها را روشن ساخت، بلكه شعاع فروزان آن از قرون و اعصار گذشت و در تاريخ اسلام همچون مشعلي تابناك و جاويد در قلب انقلابيون مسلمان درخشيدن گرفت و راه پر فرار و نشيب نهضت هاي اصيل اسلامي را رهنمون گشت.

عصر امام سجاد عليه السلام و دوران ولادت زيد، عصر نهضت ها و خون خواهي ها و قتل و كشتارها بود. نهضت مقدس مختار، كه صرفا براي خون خواهي شهداي كربلا بود، با عنايت و ارشاد حضرت سجاد عليه السلام و قيام توابين نيز پيش از آن، با همين انگيزه به وقوع پيوست و حتي قيام ابن زبير و ديگر نهضت ها نيز بهانه اي از واقعه ي عاشورا داشتند. در چنين شرايطي، زيد بن علي بن الحسين عليه السلام، قهرمان خون خواه شهيدان، پا به عرصه ي وجود نهاد.